Kwartalnik Boyma – nr 1 (19)/2024

Świat się zmienia i nie ma pewności dokąd zmierza. Niektórzy myśliciele, jak Kishore Mahbubani czy Parag Khanna – twierdzą, że przyszłość świata leży w Azji. Z kolei badacze pokroju Xioming Huanga i Michaela Auslina głoszą, że kontynent ten ma najlepsze lata rozwoju już za sobą.

Niezależnie od długoterminowych perspektyw, wiele kluczowych procesów koncentruje się obecnie w Azji i na Pacyfiku. Jest wysoce prawdopodobne, że najbliższe lata będą nadal okresem zarówno relatywnie szybkiego wzrostu gospodarczego w tym makroregionie, jak i silnych tarć geopolitycznych. Warto pamiętać, że poza Ukrainą i Bliskim Wschodem, które obecnie pogrążone są w wojnach, Tajwan, Półwysep Koreański i Morze Południowochińskie to przynajmniej trzy z potencjalnych punktów zapalnych na światowej mapie konfliktów. Jednak mimo utrzymującego się ryzyka związanego z tymi napięciami, do tej pory gospodarki regionu potrafiły zachować silny wzrost. Przypomnijmy, że 2024 to kolejny rok, w którym Międzynarodowy Fundusz Walutowy prognozuje znacznie szybszy rozwój w regionie Azji niż gospodarki globalnej w ogóle (4,5 proc. wobec 3,1 proc.).

Dynamika procesów gospodarczych i politycznych w Azji będzie ma i będzie miała swoje konsekwencje dla Polski i Europy. Jak zauważył Andrew Michta, oba te teatry – europejski i wschodnioazjatycki – są ze sobą silnie powiązane. Choćby dlatego Polska powinna zmianom w Azji dokładnie się przyglądać i prowadzić aktywną politykę wobec kontynentu, powiązaną z innymi celami naszej polityki zagranicznej.

Dlatego w związku ze zmianą rządu w Warszawie w Instytucie Boyma postanowiliśmy przygotować cykl raportów „nowego otwarcia” w relacjach z najważniejszymi państwami Azji. Naszym celem było zarówno podsumowanie stanu obecnego, zwrócenie uwagi na silne i słabsze strony dotychczasowej polityki i wskazanie perspektywicznych kierunków działania na przyszłość. Raporty powstały z myślą nie tylko o decydentach politycznych, ale także biznesowych, wszak coraz więcej polskich firm zaczyna zwracać uwagę na pozaeuropejskie rynki.

Pierwsze dwa raporty dotyczą Chin i Indii. Chiny to druga gospodarka globu, trapiona jednak coraz to nowymi problemami i rosnącymi napięciami politycznymi. W ostatnich latach wyraźnie uwidocznił się trend spychania gospodarki na dalszy plan przez kwestie bezpieczeństwa, zarówno w polityce wewnętrznej jaki i relacji innych stolic z Pekinem. Na tej zmianie starają się skorzystać Indie. Największe państwo subkontynentu wyprzedziło już Chiny jako najludniejsze państwo świata, a od lat cieszy się pozycją ważnego gracza w branży IT i usług dla biznesu. Indie przejmują więc rolę „ziemi obiecanej” dla inwestorów, kraju o niskich kosztach pracy i potencjalnie niezwykle chłonnym rynku. Cytując podtytuł książki Sebastiana Domżalskiego „Indie w światowej gospodarce”, można powiedzieć, że indyjski słoń pragnie latać. Jak wysoko uda mu się jednak wzbić i ile mogą na tym skorzystać polskie firmy?

Trzeci raport dotyczy Japonii i Korei Południowej. Nippon od lat jest jednym z ważniejszych inwestorów i partnerów Polski spoza Unii Europejskiej, jednak w ostatnich latach musiał ustąpić miejsca Korei. To ostatnie państwo w błyskawicznym tempie wyrosło na jednego z głównych dostawców ciężkiego sprzętu wojskowego i partnera polskiego przemysłu zbrojeniowego. Jednak możliwości współpracy tak z Koreą, jak i z Japonią są dużo większe i często leżą w mniej widowiskowych sektorach, żeby wspomnieć tylko o odnawialnych źródłach energii, elektromobilności i branży kosmicznej.

Ostatni raport dotyczy nie tyle państw, co całego regionu, do tego rzadko pojawiającego się w mediach. Chodzi o Azję Centralną. Napaść Rosji na Ukrainę otworzyła przed tamtejszymi państwami nowe możliwości redefinicji więzi łączących je z Moskwą. W ramach wielowektorowej polityki zagranicznej (i gospodarczej) widać budowę nowych, intensywnych relacji z Chinami, USA i UE. Celują w tym zwłaszcza Kazachstan i Uzbekistan, które zwróciły baczniejszą uwagę także na Polskę. Nie powinno być tutaj zaskoczenia, wszak polskie firmy są obecne na tamtejszych rynkach już od lat, co daje duży potencjał rozwojowy.

Raporty te powstały dzięki wieloletniej współpracy z portalem wnp.pl, gdzie Instytut Boyma regularnie publikuje swoje analizy. Jesteśmy wdzięczni całemu zespołowi tego serwisu informacyjnego, szczególnie Rafałowi Kergerowi i Aleksandrze Helbin, dzięki którym wydaliśmy już ponad tysiąc tekstów. Także pierwsze wersje raportów w wersji polskiej po raz pierwszy ukazały się na tym portalu. Dziękujemy za tę współpracę i możliwość przedruku tekstów.

Share this:

czytaj więcej