Polska

Oblicza azjatyckiego stulecia – Dyskusja wokół Kwartalnika Boyma 4(6)/2020

Spotkanie odbędzie się we czwartek, 21 stycznia 2021 o godzinie 19:00 za pośrednictwem platformy Zoom. Do udziału w dyskusji oraz spotkaniu online z autorami i autorkami Instytutu Boyma zapraszamy wszystkich zainteresowanych.

Instytut Boyma 11.01.2021

Pod wpływem pandemii i jej następstw sformułowanie „wiek Azji” w ciągu ostatniego roku ze sfery literackiej metafory czy projekcji przyszłości przeniosło się znacznie bliżej opisu rzeczywistości. W najnowszym numerze periodyku Zespół Instytutu Boyma analizuje przemiany kontynentu, który w coraz większym stopniu oddziałuje na świat. Autorki i autorzy opisują dziedziny tak różne, jak zmiany w polityce narkotykowej, klimatycznej i historycznej azjatyckich państw oraz analizują sytuację bezpieczeństwa w regionie. Zastanawiamy się też, jak wypracować polską strategię wobec Azji, która pozwoliłaby na prowadzenie aktywnej i skoordynowanej polityki zagranicznej na wielu poziomach. 

Jednak tym razem najwięcej uwagi poświęcamy gospodarczej „sferze cienia”, a więc tym wszystkim praktykom w gospodarkach Azji, które są nielegalne, bądź zgodne z prawem, ale ukrywane i wstydliwe. 

Spotkanie odbędzie się we czwartek, 21 stycznia 2021 o godzinie 19:00 za pośrednictwem platformy Zoom. Do udziału w dyskusji oraz spotkaniu online z autorami i autorkami Instytutu Boyma zapraszamy wszystkich zainteresowanych – wystarczy kliknąć ten link. Na pytania dotyczące kwartalnika czekamy pod adresem kzalewski@instytutboyma.org

 

W dyskusji udział wezmą:

Dr Małgorzata Bonikowska, Centrum Stosunków Międzynarodowych/Think Tank

Adam Jasser, dziennikarz, TOK FM

Dr hab. Tomasz Kamiński, Uniwersytet Łódzki

Patrycja Pendrakowska, prezeska Instytutu Boyma

Roman Husarski, analityk Instytutu Boyma

 

Prowadzenie: dr Krzysztof M. Zalewski, redaktor najnowszego wydania Kwartalnika

 


Zachęcamy do zapoznania się z przedmiotem nadchodzącej dyskusji, najnowszym numerem Kwartalnika Boyma 4(6)/2020:

Czas globalnej Azji

W szczególnym momencie oddajemy do rąk – lub co najmniej na ekrany – Czytelniczek i Czytelników szósty w ogóle, a czwarty w tym roku „Kwartalnika Boyma”. Czas jest wyjątkowy, ponieważ wiele miejsc naszego globu dalej pogrążone jest w pandemii, a wyludnione ulice wielu zachodnich miast sprawiają wrażenie, jakby świat znieruchomiał. Ci, którzy z konieczności uczą się, pracują, szukają pracy czy korzystają z rozrywek wyłącznie online, mają wrażenie, że nasz świat stał się nierzeczywisty, prawie wyłącznie wirtualny. Wielu z nas, którzy z powodu choroby straciło bliskich, ma wrażenie, że cały świat pogrążył się w smutku i żałobie. Doświadczają być może w dwójnasób materialności świata. Walczący z pandemią na pierwszej linii, lekarki, pielęgniarki czy ratownicy medyczni są często na skraju wyczerpania, a wysiłek fizyczny miesza się z niesłychanymi obciążeniami psychicznymi. Ich niezwykle ciężka praca stała się w ostatnich miesiącach jeszcze trudniejsza.

Wszyscy mamy wrażenie, że świat wypadł ze swoich zwykłych torów.

Nie cały świat się jednak zatrzymał. Pandemię udało się powstrzymać na wczesnych etapach w krajach Azji Wschodniej i to ona najszybciej powróciła do życia, także gospodarczego. We wszystkich państwach, w których społeczeństwo jest posłuszne instytucjom władzy, a ona dość sprawnie zarządza usługami publicznymi, nowych przypadków zachorowań jest niewiele, a wykrywane ogniska zarazy dość szybko usuwane.

Nieuchronnie prowadzi to do sytuacji, w której centrum światowego życia gospodarczego – a z nim politycznego i być może innowacji technologicznych – coraz szybciej przenosi się nad Pacyfik, a coraz większą rolę odgrywa jego zachodnie wybrzeże, czyli Chiny, Japonia, Tajwan czy Korea Południowa.

Z europejskiego i polskiego punktu widzenia powstrzymanie pandemii i przywrócenie normalnego życia gospodarczego jest priorytetem. Jednak namawiamy w Instytucie Boyma do myślenia długofalowego, wykraczającego poza wyzwania najbliższych tygodni czy miesięcy.

Stąd zagościła na naszych łamach stała rubryka „Nowa polska polityka azjatycka”, w ramach której zastawiamy się nad celami i środkami polskiego piwotu w kierunku Azji. To ten kontynent w przewidywalnej przyszłości będzie nie tylko motorem globalnego wzrostu gospodarczego, ale też miejscem wykuwania się nowego globalnego (nie?)ładu. Przykładowo, Niemcy i Niderlandy ogłosiły niedawno własne strategie azjatyckie, nad wspólnotową strategią pracuje Unia Europejska. Chodzi więc nie o to, by przeciwstawić kierunek azjatycki innym kierunkom naszej polityki zagranicznej, ale by dokładnie wiedzieć, czego oczekujemy od naszych stosunków z Azją w ramach UE i NATO. Jak mówiliśmy na łódzkich Igrzyskach Wolności, „polska polityka zagraniczna potrzebuje mądrego piwotu w stronę Azji.

(…) Piwot w koszykówce to takie zagranie, w którym zawodniczka ma jedną nogę na ziemi, a za pomocą drugiej dynamicznie się odbija, starając się zwiększyć swoje pole manewru. Tą nogą pozostającą na ziemi w przypadku naszej polityki zagranicznej jest zakorzenienie w NATO i UE. Trzeba wykonać jednak piwot w stronę Azji, by wypracować sobie nowe możliwości w politycznej i gospodarczej grze”. W naszej polityce zagranicznej kwestie Azji zbyt długo pozostawały wypełniaczem ostatnich partii przemówień najważniejszych polityków i odizolowanych działań – skądinąd wybitnych często – dyplomatów i przedsiębiorców.

Jak w tym samym miejscu zostało powiedziane, kształtowanie tej polityki powinna cechować konsultatywność, wielopoziomowość i wielodziedzinowość. Konsultatywność oznacza zaangażowanie wielu podmiotów oraz włączenie ich idei i interesów do założeń polityki. Wielopoziomowość to równoczesne uwzględnienie zaangażowania miast, regionów i oczywiście rządowego centrum. Wielodziedzinowość w tym wypadku to polityka wobec Azji, która obejmuje na podobnych prawach sfery nauki, kultury, techniki, biznesu i bezpieczeństwa. Na poziomie operacyjnym – właśnie ze względu na szczupłość środków w Polsce – powinna cechować się jasnością celów i racjonalną alokacją zasobów.

Jako środowisko Instytutu Boyma chcemy współtworzyć polską i europejską społeczność namysłu nad nową polityką azjatycką. Organizujemy debaty, takie jak dyskusja o skuteczniejszych sposobach współpracy z Polonią i Polakami w Azji, której zapis znajdą Państwo również na stronach tego wydania. Dział zamyka ważny przegląd światowej literatury dotyczącej stosunków międzynarodowych w Azji. Polskie debaty bowiem nie mogą toczyć się w oderwaniu od dyskusji globalnych.

Jednym z istotnych trendów ostatnich dekad pozostaje zmiana polityki narkotykowej w wielu państwach świata. Wielkie zmiany zachodzą zwłaszcza w stosunku do marihuany, który z narkotyku zmienia się w używkę, a w coraz większej liczbie państw Europy i rosnącej liczbie stanów USA – także w lekarstwo. Teksty Romana Husarskiego i Karoliny Zdanowicz o polityce wobec konopi w – odpowiednio Korei Południowej i Japonii – stanowią ciekawą analizę tych globalnych trendów na przykładzie państw Azji Wschodniej.

Następny dział poświęciliśmy gospodarczej sferze cienia, a więc tym wszystkim praktykom w gospodarkach Azji, które są nielegalne, bądź zgodne z prawem, ale ukrywane i wstydliwe. Jerzy Olędzki skupił się na roli Azji Centralnej w produkcji i dystrybucji substancji, z których wytwarza się twarde narkotyki. Magda Sobańska pisze o korupcji, nie tylko zresztą w Kirgistanie, choć formalnie o tym państwie opowiada jej tekst. Filip Walczak zastanawia się nad teraźniejszością i przyszłością piractwa morskiego w Azji, które niestety nie jest domeną jedynie filmów z Johnny’m Deppem w roli głównej.

Mateusz Moczyński przedstawia gospodarkę Hongkongu, skupiając się na kilku rodzinach, które rządziły tą metropolią. To zdecydowanie brzydszy obrazek niż ten, który znamy, z tradycyjną wedutą zdominowaną przez wysokościowce. Andrzej Pieniak pisząc o koreańskich czebolach, nie mówi tylko o ich niewątpliwym globalnym sukcesie gospodarczym, ale przede wszystkich o szczególnych – i nie zawsze czystych – związkach z koreańską klasą polityczną. Magdalena Rybczyńska przedstawia zaś sylwetki indyjskich guru, którzy w wielu wypadkach są nie tylko nauczycielami duchowości, ale potrafią na tym także zbić niekiedy pokaźną fortunę. Żadnego z tekstów tego działu nie warto zapewne traktować jako przewodnika biznesowego.

Pandemia przesłoniła wiele dotychczasowych kryzysów. Problemy wywołane globalnym ociepleniem są tak poważne, że kryzysu klimatycznego przesłonić nie zdołała. Dawid Juraszek przybliża koncepcję uchodźcy klimatycznego, pojęcia odnoszącego się do osoby, która musiała wyemigrować z miejsca swojego zamieszkania na skutek zjawisk spowodowanych zmianami klimatycznymi. Jakub Kamiński przedstawia chiński plan neutralności węglowej do 2060 r. To ważna deklaracja państwa odpowiadającego obecnie za największą część globalnych emisji. O tym, że to jest część szerszego procesu świadczy fakt, że inne kraje Azji Wschodniej – Korea i Japonia – chcą osiągnąć neutralność klimatyczną o dekadę wcześniej.

Autorzy i autorki tekstów działu „Bezpieczeństwo i konflikt” podeszli do tematu w różnorodny sposób. Paweł Behrendt wyczerpująco opisał japońskie dylematy dotyczące obrony przeciwrakietowej. Jakich systemów użyć? Gdzie je umieścić? Przed jakimi zagrożeniami mają chronić? Polecam wszystkim, którzy interesują się strategicznymi dylematami wojskowymi.

W swoim debiucie na łamach naszego kwartalnika Waldemar Jaszczyk tłumaczy powody i sposoby zaangażowania Chin w misje pokojowe ONZ. Państwo Środka w ciągu kilkudziesięciu lat stało się pod tym względem jednym z ważnych dostawców zbiorowego bezpieczeństwa, choć wielu zauważa, że przy okazji bardzo umiejętnie realizuje swoje konkretne interesy strategiczne. Chiny dostarczają więc dobro publiczne, same z tego korzystając.

Patrycja Pendrakowska podeszła do kwestii bezpieczeństwa i konfliktów w inny sposób: komunikacyjny. Rozmawiając z Uki Maroshek, zastanawiają się nad pożytkami z filozofii i ze stworzonej przez tę ostatnią metody “Betzavta”. “Może ona być stosowana w każdej sferze, w której ludzie muszą zajmować się procesem partycypacji i rozwiązywania konfliktów”. Wygląda na to, że to metoda bardzo uniwersalna.

Autorzy ostatniej części naszego kwartalnika zajmują się historią. To znaczy zarówno wydarzeniami przeszłymi, jak i polityką pamięci, czyli sposobem, w jaki elity chciałyby, by przeszłość była pamiętana. Wiktor Nycz prowadzi nas przez historię japońskich podręczników do historii, by pokazać powody, dla których rozliczenie się z wojenną przeszłością było w Japonii co najwyżej połowiczne. Waldemar Jaszczyk w swoim drugim tekście pisze zaś o Chinach i ich politycznej pamięci wojny koreańskiej. W ostatnim artykule działu i całego numeru Sabina Rakoczy opowiada historię Kościoła Katolickiego w komunistycznych Chinach. Tym z państwa, którzy są ciekawi, czemu ten kościół nie jest w Państwie Środka w katakumbach, tekst polecam szczególnie.

Wydanie zbioru nie byłoby możliwe bez pracy wielu ludzi. W tym miejscu szczególnie chciałbym podziękować Wiktorowi Nyczowi, który oprócz napisania własnego artykułu, włożył wiele wysiłku w przygotowanie kwartalnikowych tekstów do druku. Ten numer – ani żaden dotychczasowy – nie uzyskałby swego ostatecznego kształtu, gdyby nie praca i kreatywność Karoliny Załęgowskiej, której w imieniu całego zespołu Instytutu Boyma serdecznie dziękuję.

Krzysztof M. Zalewski

czytaj więcej

Wybory w Turkmenistanie. Dynastia ma się dobrze

O zmianie na prezydenckim stanowisku mówiło się w Turkmenistanie już od pewnego czasu. Oczywiście nie miało to nic wspólnego z przewidywaną porażką rządzącego żelazną ręką Gurbunguły Berdimuchamedowa, bowiem taki scenariusz jest w tej autorytarnie rządzonej republice po prostu nierealny.

Patrycja Pendrakowska panelistką w debacie „Czy technologie wpędzają nas w zimną wojnę?” na Igrzyskach Wolności

Patrycja Pendrakowska uczestniczyła w tegorocznych Igrzyskach Wolności w Łodzi.

We’re Stronger Together – an Interview with Minister Marcin Przydacz

"Cooperation and investments – we are absolutely up for it. However, we prefer to keep a certain degree of caution when it comes to entrusting the transfer of technology and critical infrastructure to external investors. The security of Poland and the EU should be considered more important than even the greatest economic gains..."

Azjatech #202: Chińskie firmy zbrojeniowe ruszają po nowych klientów. Ucierpieć może głównie Rosja

Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.

Azjatech #156: Chiński potentat wstrzymuje inwestycję w USA. Technologiczna „żelazna kurtyna” to obosieczna broń

Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.

Tydzień w Azji #254: Indyjski Sąd Najwyższy zdecydował. Kaszmir bez autonomii

Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.

Tydzień w Azji: Gratulacje dla prezydent Tsai Ing-wen, czyli Tajwan wzmacnia swoją pozycję podczas kryzysu pandemicznego

Sukces w walce z pandemią może okazać się furtką do przynajmniej częściowego wyjścia z narzuconej dyplomatycznej próżni.  

Forbes: Kto i za ile tworzy rynek fitness w Indiach

Joga czy tradycyjna medycyna ajurwedyjska cieszą się ogromną popularnością w Indiach i na całym świecie. Obecnie tradycyjne praktyki i ćwiczenia wzajemnie przenikają się z nowoczesnymi, tworząc podwaliny pod prężnie rozwijający się sektor fitness

Azjatech #99: Japońska prywatna firma kosmiczna umieściła na orbicie satelitę sprzątającego

Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.

Tydzień w Azji #223: Wielka chińska izolacja. Przepisy antyszpiegowskie uderzą w inwestorów

Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.

Iran wysycha

Urmia – niegdyś drugie największe słone jezioro na Bliskim Wschodzie, dające schronienie tysiącom pelikanów, czapli i flamingów oraz słynące ze swoich zdrowotnych właściwości, stało się symbolem katastrofy ekologicznej w Iranie.

Kwartalnik Boyma – nr 1 (23)/2025

W niniejszym wydaniu Kwartalnika Instytutu Boyma analizujemy złożoność tej współpracy na przykładach wybranych państw Azji oraz roli, jaką odgrywa Polska – zarówno jako partner, jak i obserwator globalnych procesów.

Tydzień w Azji #145: Australia obiecuje neutralność klimatyczną. Ale bez pośpiechu

Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.

RP: Pierwsze forum rektorów uczelni Polski i Uzbekistanu, czyli od nauki po biznes

Ostatnie tygodnie przyniosły Uzbekistanowi szereg ważnych wydarzeń o charakterze politycznym. Pod koniec kwietnia przeprowadzono referendum dotyczące zmian w konstytucji. W pierwszej dekadzie maja prezydent Szawkat Mirzijojew ogłosił przedterminowe wybory prezydenckie. Odbędą się one już 9 lipca br.

Centralnoazjatyckie gry wojenne

Prezentowane opracowanie ma na celu przybliżenie tematyki militarnego potencjału państw Azji Centralnej, zwłaszcza pod kątem rynku broni i inwestycji w modernizację sił zbrojnych. W opracowaniu dokonano analizy sytuacji militarnej poszczególnych republik, jak również przedstawiono zmiany jakie zachodziły w tym regionie wraz ze zmieniającymi się uwarunkowaniami geopolitycznymi od czasu upadku ZSRR.

RP: Region Ałmaty liderem w pozyskiwaniu inwestorów

Kazachstan jest, i raczej jeszcze długo pozostanie, niekwestionowanym liderem w pozyskiwaniu inwestycji zagranicznych w Azji Środkowej. Sprzyja temu stały rozwój gospodarczy, stabilna scena polityczna oraz specjalne strefy ekonomiczne oferujące atrakcyjne warunki inwestowania.

Gulnara Karimowa – anatomia upadku

Kiedyś marzyła o absolutnej władzy, dziś marzy o wolności. Tak w skrócie można streścić karierę Gulnary Karimowej, starszej córki nieżyjącego już prezydenta Uzbekistanu, Islama Karimowa, która chciała zostać pierwszą kobietą piastującą ten urząd, rzutką bizneswoman, a także sławną piosenkarką.

RP: Rodzi się szansa dla polskiego biznesu edukacyjnego w Indiach

W styczniu br. opublikowano w Indiach projekt zarządzenia liberalizującego zasady otwarcia w tym kraju kampusów przez zagraniczne uczelnie. Może to być szansa dla polskich instytucji edukacyjnych na znalezienie się na najbardziej perspektywicznym rynku edukacyjnym świata.

Azjatech #188: Apple stawia na Indie, ale uniezależnić się od Chin nie będzie mu łatwo

Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.

Tydzień w Azji: Dlaczego w dolinie rzeki Galwan atomowe mocarstwa biją się na pałki i kamienie?

Stosunki Chin i Indii cechuje z jednej strony kwitnąca współpraca gospodarcza, z drugiej zaś narastająca rywalizacja strategiczna. Ostatnie potyczki na granicy indyjsko-chińskiej dostarczyły argumentów tym w Delhi, którzy uważają Chiny za zagrożenie, a nie szansę dla rozwoju kraju.

Azjatech #93: Wietnam chce zawojować zagraniczne rynki samochodami elektrycznymi

Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.

Namaste – uprzejmość w czasach korony

Pandemia wywołała szereg zmian na płaszczyźnie społeczno-kulturowej, wymuszając przewartościowanie dotychczasowych norm i zwyczajów. Konieczność utrzymywania dystansu społecznego i unikania kontaktu fizycznego wyeliminowała z savoir-vivre’u kulturę uścisku dłoni.

Azjatech #48: Jak walczyć z epidemią i nie naruszać prywatności?

Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.

Relacja video ze spotkania autorskiego z profesorem Góralczykiem

27 czerwca odbyło się spotkanie autorskie z profesorem Bogdanem Góralczykiem dotyczące jego książki "Wielki renesans. Chińska transformacja i jej konsekwencje".