W kraju, w którym mało jest integratorów, rozwijanie wysokich technologii jest bardzo trudne. Nie chodzi tutaj o brak dofinansowań, które płyną ze środków unijnych i krajowych, a o promocję branży i wspieranie sieci powiązań w jej ramach. W zasadzie wszystkie firmy, które zbudowały swoją pozycję na rynku zagranicznym, zrobiły to własnymi siłami. Zbyt rzadko dostrzega się potencjał tkwiący we współpracy i koordynacji swoich działań – z Maciejem J. Nowakowskim z Polskiej Platformy Technologicznej Fotoniki rozmawia Jakub Kamiński (Instytut Boyma).
Jakub Kamiński: Jaka jest rola mikroelektroniki i fotoniki we współczesnej gospodarce?
Maciej J. Nowakowski (Polska Platforma Technologiczna Fotoniki/Klaster Mikroelektroniki, Elektroniki i Fotoniki): Z punktu widzenia przemysłu i biznesu, mikroelektronika i fotonika są jak siostry. To dwie ważne części obszaru gospodarki określanego jako elektronika. Mikroelektronika opiera się generowaniu i przetwarzaniu sygnałów elektrycznych w coraz bardziej miniaturyzowanych układach, co poza zmniejszaniem rozmiarów urządzeń pozwala też na znalezienie zupełnie nowych zastosowań dla elektroniki. Fotonika z kolei opiera się na innym medium – fotonach (cząstkach światła), na generowaniu, przetwarzaniu i wykrywaniu światła.
Fotonika ma niezwykle szerokie zastosowanie. Jej zdobycze wykorzystywane są do kontroli jakości, wykrywania substancji i rozpoznawania ich składu. Są obecne w oświetleniu, ekranach sprzętu elektronicznego, obronności (obserwacja i wykrywanie, a nawet działania bojowe z wykorzystaniem laserów dużych mocy), medycynie (diagnostyka i terapie), rolnictwie i przetwórstwie żywności, laserowych procesach produkcji (druk, obróbka, funkcjonalizacja) czy fotowoltaice.
Mikroelektronika i fotonika to także technologie horyzontalne (enabling technologies) – stoją one u podstaw tworzenia gotowych produktów. Weźmy za przykład telefon, który trzymam w dłoni. Choć nie kojarzy się on z fotoniką, jego komponenty (np. wyświetlacz czy kamera) i metody produkcji (laserowe cięcie szkła czy proces fotolitografii, w którym powstaje procesor) to fotonika w czystej postaci.
Gdzie w tym obrazie znajdziemy dokonania polskich firm?
Nasi czempioni pracują w gęstej globalnej sieci współpracy, tworzącej długie łańcuchy wartości. Weźmy przykład smartfona. Procesor powstał na Tajwanie, z użyciem maszyny do fotolitografii holenderskiego ASML, który ma monopol na tak zaawansowane urządzenia. W tej maszynie zamontowane są detektory podczerwieni wyprodukowane w VIGO Photonics z Ożarowa Mazowieckiego. Dla nich również próżno szukać na świecie konkurencji. Obok nich, znajdziemy także soczewki z pokryciami wytrzymującymi ekstremalne poziomy promieniowania UV, które dostarcza Holendrom Solaris Optics z Józefowa.
Z innych obszarów warto wspomnieć o firmie SMARTTECH z Łomianek. Produkuje ona skanery 3D m.in. do zastosowań przemysłowych. Urządzenia te generują jedne z najlepszych modeli trójwymiarowych na świecie, wyróżniając się np. najwyższą rozdzielczością i wiernym odwzorowaniem kolorów. Co warto podkreślić, firma ta oferuje produkt końcowy, a nie jedynie komponenty. Kolejny przykład to poznańska firma Airoptic, produkująca jedne z najlepszych analizatorów gazu do kontroli emisji w przemyśle energetycznym i chemicznym. Inframet z Koczargów Nowych dostarcza topowe systemy kalibracji kamer termowizyjnych. Jego klientami są praktycznie wszyscy producenci tego zaawansowanego sprzętu.
Eagle w Wałczu produkuje najszybsze na rynku laserowe wycinarki do metalu. W Zaczerniu FIBRAIN uruchomił samodzielnie fabrykę światłowodów. Te rodzinne firmy skutecznie wykorzystują krajowe technologie do ekspansji na globalne rynki.
Czy te sukcesy pojedynczych firm przekładają się na pozycję polskiej gospodarki?
Niestety wciąż najczęściej ograniczamy się do bycia dostawcami unikalnych – nierzadko bardzo zaawansowanych – ale tylko komponentów. Taki model nigdy nie pozwoli nam na dynamiczny rozwój. Zwłaszcza, jeśli nie możemy liczyć na duży popyt w obrębie krajowej gospodarki, opierając cały rozwój o zapotrzebowanie z zewnątrz.
W kraju, w którym mało jest integratorów, rozwijanie wysokich technologii jest bardzo trudne. Nie chodzi tutaj o brak dofinansowań, które płyną ze środków unijnych i krajowych, a o zbyt rzadką współpracę z odbiorcą technologii. Inżynier tworzący nowe rozwiązanie potrzebuje regularnego kontaktu z potencjalnym klientem zarówno dla inspiracji, jak i weryfikacji swoich pomysłów. Stworzyliśmy klaster, aby promować branżę jako partnera dla polskiego przemysłu i tworzyć sieci powiązań wspierających poszczególne podmioty. W zasadzie wszystkie firmy, które zbudowały swoją pozycję na rynku zagranicznym, zrobiły to własnymi siłami. Zbyt rzadko wykorzystuje się potencjał tkwiący we współpracy i koordynacji swoich działań. Jest to w jakimś zakresie odbicie naszego przysłowiowego indywidualizmu – jednak przede wszystkim wciąż zbyt mało mamy praktyki wzajemnego wspierania się w ramach branży.
Jak taka współpraca mogłaby wyglądać w praktyce?
Gdy tworzymy produkt, który jest niezwykle innowacyjny, naszym zadaniem jest przekonać do jego wartości potencjalnych kontrahentów. Znacznie łatwiej zrobić to z pomocą innych. Na wielkich międzynarodowych targach biznesowych lepiej wystawić się jako jeden z dziesięciu podmiotów w ramach wspólnego, dużego stoiska, zamiast w niewielkiej budce, na którą póki co jedynie nas stać. Uznana politechnika może kształcić przyszłych inżynierów w laboratoriach powstałych we współpracy z technologicznymi liderami. Wielki przemysł może szerzej pokazywać przykłady korzyści osiąganych dzięki zastosowaniu polskich technologii.
Za wzór służyć może niezwykle dobrze zintegrowana litewska branża laserowa, która cieszy się również dużym wsparciem ze strony państwa. Na najważniejszych europejskich targach laserowych w Monachium Litwini zawsze występują wspólnie na wielkim pawilonie narodowym, a na jego otwarcie przyjeżdża minister odpowiedzialny za gospodarkę. Branżę wspierają prężnie działające od lat stowarzyszenia i klastry, świadczące nieocenioną pomoc organizacyjną.
Jak polskie firmy mikroelektroniczne i fotoniczne starają się zaistnieć w Azji? To najważniejsze miejsce na mapie dla przemysłu zaawansowanej elektroniki.
Nie ma jednego modelu, z uwagi na to, że grupa firm z Polski na tym kierunku jest bardzo różnorodna. Producent materiałów czy komponentów będzie szukał integratorów, którzy wykorzystają ich potencjał do stworzenia nowych urządzeń. Wytwórca maszyn produkcyjnych – np. systemów druku lub laserowych systemów do obróbki – skieruje się do sektora wytwórczego mikroelektroniki.
Należy dobrze rozpoznać rynek i znaleźć odpowiedniego potencjalnego partnera. Potem przychodzi czas na budowę relacji. Fakt bycia zrzeszonym w klastrze pozwala wzmocnić swoją wiarygodność, szczególnie jeśli inni jego członkowie mają renomę na rynku. To niezwykle istotne szczególnie w Azji, gdzie zaufanie w biznesie jest niezbędne do podjęcia współpracy.
Litwa, dzięki 30-letniej konsekwentnej pracy nad rozwojem branży laserowej i prowadzonej wspólnie skoordynowanej promocji, zdołała zbudować wysoką renomę litewskich laserów w sektorze producentów elektroniki na Tajwanie – co przekłada się na konkretne zamówienia dla firm znad Niemna. Powinniśmy pójść ich śladem.
Tajwańczycy od niedawna zainteresowani są szkoleniem Polaków i innych cudzoziemców do pracy w zakładach produkcyjnych elektroniki u siebie. Nie obawia się pan drenażu mózgów?
W przypadku Azji, nie wierzę w to zagrożenie. Ucieszę się, jeśli Tajwańczykom uda się wyszkolić kilka tysięcy polskich mikroelektroników i zaproponować im pracę na miejscu. Dzięki temu ci specjaliści uzyskają niezwykle przydatne umiejętności. Sądzę, że mimo przyjaznego charakteru tajwańskiego społeczeństwa, to klimat, odległość geograficzna i odmienności azjatyckiego stylu życia spowodują, że większość z nich nie zdecyduje się układać sobie przyszłości na wyspie. Wówczas wrócą do Polski z unikatową wiedzą i kontaktami. A ci, którzy zostaną, będą bezcennymi polskimi łącznikami dla krajowego biznesu szukającego możliwości na Tajwanie.

Jakub Kamiński Analityk Instytutu Boyma. Zaangażowany w promocję polskiej gospodarki na rynkach azjatyckich. Absolwent stosunków międzynarodowych na Uniwersytecie Warszawskim. Studiował na Malcie. Zainteresowany przemianami w polityce i gospodarce Indii i Chin. Jego artykuły, wypowiedzi i wywiady ukazywały się m.in. w Rzeczpospolitej, WNP.PL, Dzienniku Gazecie Prawnej, Teologii Politycznej, Krytyce Politycznej.
czytaj więcej
Wbrew wysiłkom rodziny cesarskiej oraz pacyfistycznie nastawionej dużej części społeczeństwa, u schyłku „cichej, burzliwej ery Heisei” polityka historyczna ponownie stała się orężem we wschodnioazjatyckiej rywalizacji, a świątynia Yasukuni nieustannie budzi kontrowersje i wzburza opinię publiczną.
Zespół Instytutu BoymaKrótka relacja z forum biznesu Polska – Mongolia 2019
W dniu 9 lipca 2019 r. w stolicy Mongolii, Ułan Bator, miało miejsce Forum Biznesu Polska-Mongolia zorganizowane przez Polską Agencję Inwestycji i Handlu pod patronatem polskiego Ministerstwa Spraw Zagranicznych. Na miejscu obecny był reprezentant Instytutu Boyma, analityk ds. Mongolii Paweł Szczap.
Wydarzenie odbędzie się w formule on-line za pośrednictwem platformy Google Meet, w piątek 15 stycznia o godzinie 10:00.
Anna GrzywaczKwadryga na Indopacyfiku – ani sojusz, ani efemeryda
Czterostronna współpraca Japonii, Australii, Indii i Stanów Zjednoczonych znana jest jako Czterostronny Dialog w dziedzinie Bezpieczeństwa. Wedle założeń projektu, Japonia, USA, Australia i Indie miałyby tworzyć azjatycką oś pokoju, a dialog wzmacniać istniejące bilateralne i trilateralne formaty współpracy między nimi.
Zespół Instytutu BoymaWstęp Krzysztofa Zalewskiego do polskiego wydania książki "Indie i geopolityka Azji. Historia i teraźniejszość" autorstwa Shivshankara Menona
Krzysztof ZalewskiPrzegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
Tydzień w Azji #283: Nowy chiński przebój eksportowy. Mocno wykracza poza gospodarkę
Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
Roman Husarski dla Tygodnika Powszechnego: Lato miłości w państwie Kimów
Informujemy, że na stronie Tygodnika Powszechnego pojawił się najnowszy artykuł napisany z okazji trzydziestolecia Światowego Festiwalu Młodzieży i Studentów w Pjongjangu autorstwa naszego analityka, Romana Husarskiego.
Tydzień w Azji #155: Czy szczyt potęgi Chiny mają już za sobą?
Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
Tydzień w Azji #123: Antypekiński zwrot na Litwie? Polska idzie swoją drogą
Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
Inicjatywy i programy o charakterze stricte proekologicznym, jakkolwiek przychylnie przyjęte przez rządy i środowiska naukowe republik Azji Centralnej, nie doczekały się wymiernych efektów w postaci rzeczywistego wpływu na procesy gospodarcze, zwłaszcza w kwestii gospodarowania zasobami...
Jerzy OlędzkiAzjatech #21: Chińskie komputery z Azji Centralnej
Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
Dr Magdalena Sobańska-Cwalina przeprowadziła wywiad z Amal Isaevą. Opowiedziała ona m.in. o swoim udziale w procesie otwierania się Uzbekistanu na świat, o tym czemu warto odwiedzić ten środkowoazjatycki kraj, a także o podobieństwach i różnicach między Polską a Uzbekistanem
Magdalena Sobańska-CwalinaAzjatech #82: Japonia podwaja dotacje do samochodów elektrycznych zasilanych energią odnawialną
Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
Adrian Zwoliński na konferencji Asian-European Forum 2021: Przyszłość Należy do Azji
Już jutro, 22 kwietnia o godz. 10:45 analityk Instytutu Boyma Adrian Zwoliński, weźmie udział panelu dyskusyjnym "Czarne chmury nad perspektywami umowy handlowej z Chinami? CAI w ujęciu polskim i globalnym".
Adrian ZwolińskiTydzień w Azji #108: Koreańska odbudowa gospodarcza dwóch prędkości
Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
Azjatech #108: Indyjskie firmy ścigają się do gwiazd. Państwo pomaga
Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
W sprawie konfliktu na Bliskim Wschodzie: List Malika Dahlana do Prezydenta Isaaca Herzoga
Ten list został włączony do naszej serii „Głosy z Azji”, gdyż uznaliśmy go za istotny komentarz do trwającej dyskusji dotyczącej trwającego konfliktu na Bliskim Wschodzie.
Malik DahlanAzja – integracja. Wokół polityki Polski wobec Azji
Serdecznie zapraszamy na kolejne spotkanie Instytutu Boyma, na którym zastanowimy się, jak powinniśmy lepiej wykorzystywać polskie szanse w Azji oraz jakie cele i środki powinna mieć polska polityka względem krajów i regionów kontynentu.
Azjatech #206: Czy sanskryt nadaje się do programowania sztucznej inteligencji?
Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
Współpraca ponad podziałami w walce z kryzysem energetycznym – list otwarty
Mimo podziałów istniejących w naszym społeczeństwie, dramatyczny w skutkach konflikt rosyjsko-ukraiński pokazał, że w chwilach zagrożenia możemy działać wspólnie. Nie możemy stracić tego cennego kapitału zbudowanego od lutego br.
Tydzień w Azji #190: Stany Zjednoczone chcą odzyskać kontrolę nad Indo-Pacyfikiem
Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
Tydzień w Azji #37: Dżokej schodzi z konia, czyli co dalej z Hongkongiem?
Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
Kurs on-line: “Conflict Resolution and Democracy”
Instytut Adama zaprasza do udziału w nowym kursie poświęconym rozwiązywaniu konfliktów i wspomaganiu procesów demokratycznych z pomocą metody Betzavta. Zajęcia prowadzone będą za pośrednictwem platformy ZOOM.