Publicystyka

Józefów, Zaczernie, Wałcz. Tam działają polscy “ukryci czempioni”

W kraju, w którym mało jest integratorów, rozwijanie wysokich technologii jest bardzo trudne – z Maciejem J. Nowakowskim z Polskiej Platformy Technologicznej Fotoniki rozmawia Jakub Kamiński (Instytut Boyma).

Instytut Boyma 29.04.2024

Mikroelektronika

W kraju, w którym mało jest integratorów, rozwijanie wysokich technologii jest bardzo trudne. Nie chodzi tutaj o brak dofinansowań, które płyną ze środków unijnych i krajowych, a o promocję branży i wspieranie sieci powiązań w jej ramach. W zasadzie wszystkie firmy, które zbudowały swoją pozycję na rynku zagranicznym, zrobiły to własnymi siłami. Zbyt rzadko dostrzega się potencjał tkwiący we współpracy i koordynacji swoich działań – z Maciejem J. Nowakowskim z Polskiej Platformy Technologicznej Fotoniki rozmawia Jakub Kamiński (Instytut Boyma).

Jakub Kamiński: Jaka jest rola mikroelektroniki i fotoniki we współczesnej gospodarce?

Maciej J. Nowakowski (Polska Platforma Technologiczna Fotoniki/Klaster Mikroelektroniki, Elektroniki i Fotoniki): Z punktu widzenia przemysłu i biznesu, mikroelektronika i fotonika są jak siostry. To dwie ważne części obszaru gospodarki określanego jako elektronika. Mikroelektronika opiera się generowaniu i przetwarzaniu sygnałów elektrycznych w coraz bardziej miniaturyzowanych układach, co poza zmniejszaniem rozmiarów urządzeń pozwala też na znalezienie zupełnie nowych zastosowań dla elektroniki. Fotonika z kolei opiera się na innym medium – fotonach (cząstkach światła), na generowaniu, przetwarzaniu i wykrywaniu światła. 

Fotonika ma niezwykle szerokie zastosowanie. Jej zdobycze wykorzystywane są do kontroli jakości, wykrywania substancji i rozpoznawania ich składu. Są obecne w oświetleniu, ekranach sprzętu elektronicznego, obronności (obserwacja i wykrywanie, a nawet działania bojowe z wykorzystaniem laserów dużych mocy), medycynie (diagnostyka i terapie), rolnictwie i przetwórstwie żywności, laserowych procesach produkcji (druk, obróbka, funkcjonalizacja) czy fotowoltaice.

Mikroelektronika i fotonika to także technologie horyzontalne (enabling technologies) – stoją one u podstaw tworzenia gotowych produktów. Weźmy za przykład telefon, który trzymam w dłoni. Choć nie kojarzy się on z fotoniką, jego komponenty (np. wyświetlacz czy kamera) i metody produkcji (laserowe cięcie szkła czy proces fotolitografii, w którym powstaje procesor) to fotonika w czystej postaci.

Gdzie w tym obrazie znajdziemy dokonania polskich firm?

Nasi czempioni pracują w gęstej globalnej sieci współpracy, tworzącej długie łańcuchy wartości. Weźmy przykład smartfona. Procesor powstał na Tajwanie, z użyciem maszyny do fotolitografii holenderskiego ASML, który ma monopol na tak zaawansowane urządzenia. W tej maszynie zamontowane są detektory podczerwieni wyprodukowane w VIGO Photonics z Ożarowa Mazowieckiego. Dla nich również próżno szukać na świecie konkurencji. Obok nich, znajdziemy także soczewki z pokryciami wytrzymującymi ekstremalne poziomy promieniowania UV, które dostarcza Holendrom Solaris Optics z Józefowa.

Z innych obszarów warto wspomnieć o firmie SMARTTECH z Łomianek. Produkuje ona skanery 3D m.in. do zastosowań przemysłowych. Urządzenia te generują jedne z najlepszych modeli trójwymiarowych na świecie, wyróżniając się np. najwyższą rozdzielczością i wiernym odwzorowaniem kolorów. Co warto podkreślić, firma ta oferuje produkt końcowy, a nie jedynie komponenty. Kolejny przykład to poznańska firma Airoptic, produkująca jedne z najlepszych analizatorów gazu do kontroli emisji w przemyśle energetycznym i chemicznym. Inframet z Koczargów Nowych dostarcza topowe systemy kalibracji kamer termowizyjnych. Jego klientami są praktycznie wszyscy producenci tego zaawansowanego sprzętu.

Eagle w Wałczu produkuje najszybsze na rynku laserowe wycinarki do metalu. W Zaczerniu FIBRAIN uruchomił samodzielnie fabrykę światłowodów. Te rodzinne firmy skutecznie wykorzystują krajowe technologie do ekspansji na globalne rynki.

Czy te sukcesy pojedynczych firm przekładają się na pozycję polskiej gospodarki?

Niestety wciąż najczęściej ograniczamy się do bycia dostawcami unikalnych – nierzadko bardzo zaawansowanych – ale tylko komponentów. Taki model nigdy nie pozwoli nam na dynamiczny rozwój. Zwłaszcza, jeśli nie możemy liczyć na duży popyt w obrębie krajowej gospodarki, opierając cały rozwój o zapotrzebowanie z zewnątrz.

W kraju, w którym mało jest integratorów, rozwijanie wysokich technologii jest bardzo trudne. Nie chodzi tutaj o brak dofinansowań, które płyną ze środków unijnych i krajowych, a o zbyt rzadką współpracę z odbiorcą technologii. Inżynier tworzący nowe rozwiązanie potrzebuje regularnego kontaktu z potencjalnym klientem zarówno dla inspiracji, jak i weryfikacji swoich pomysłów. Stworzyliśmy klaster, aby promować branżę jako partnera dla polskiego przemysłu i tworzyć sieci powiązań wspierających poszczególne podmioty. W zasadzie wszystkie firmy, które zbudowały swoją pozycję na rynku zagranicznym, zrobiły to własnymi siłami. Zbyt rzadko wykorzystuje się potencjał tkwiący we współpracy i koordynacji swoich działań. Jest to w jakimś zakresie odbicie naszego przysłowiowego indywidualizmu – jednak przede wszystkim wciąż zbyt mało mamy praktyki wzajemnego wspierania się w ramach branży.

Jak taka współpraca mogłaby wyglądać w praktyce?

Gdy tworzymy produkt, który jest niezwykle innowacyjny, naszym zadaniem jest przekonać do jego wartości potencjalnych kontrahentów. Znacznie łatwiej zrobić to z pomocą innych. Na wielkich międzynarodowych targach biznesowych lepiej wystawić się jako jeden z dziesięciu podmiotów w ramach wspólnego, dużego stoiska, zamiast w niewielkiej budce, na którą póki co jedynie nas stać. Uznana politechnika może kształcić przyszłych inżynierów w laboratoriach powstałych we współpracy z technologicznymi liderami. Wielki przemysł może szerzej pokazywać przykłady korzyści osiąganych dzięki zastosowaniu polskich technologii.

Za wzór służyć może niezwykle dobrze zintegrowana litewska branża laserowa, która cieszy się również dużym wsparciem ze strony państwa. Na najważniejszych europejskich targach laserowych w Monachium Litwini zawsze występują wspólnie na wielkim pawilonie narodowym, a na jego otwarcie przyjeżdża minister odpowiedzialny za gospodarkę. Branżę wspierają prężnie działające od lat stowarzyszenia i klastry, świadczące nieocenioną pomoc organizacyjną.

Jak polskie firmy mikroelektroniczne i fotoniczne starają się zaistnieć w Azji? To najważniejsze miejsce na mapie dla przemysłu zaawansowanej elektroniki.

Nie ma jednego modelu, z uwagi na to, że grupa firm z Polski na tym kierunku jest bardzo różnorodna. Producent materiałów czy komponentów będzie szukał integratorów, którzy wykorzystają ich potencjał do stworzenia nowych urządzeń. Wytwórca maszyn produkcyjnych – np. systemów druku lub laserowych systemów do obróbki – skieruje się do sektora wytwórczego mikroelektroniki.

Należy dobrze rozpoznać rynek i znaleźć odpowiedniego potencjalnego partnera. Potem przychodzi czas na budowę relacji. Fakt bycia zrzeszonym w klastrze pozwala wzmocnić swoją wiarygodność, szczególnie jeśli inni jego członkowie mają renomę na rynku. To niezwykle istotne szczególnie w Azji, gdzie zaufanie w biznesie jest niezbędne do podjęcia współpracy. 

Litwa, dzięki 30-letniej konsekwentnej pracy nad rozwojem branży laserowej i prowadzonej wspólnie skoordynowanej promocji, zdołała zbudować wysoką renomę litewskich laserów w sektorze producentów elektroniki na Tajwanie – co przekłada się na konkretne zamówienia dla firm znad Niemna. Powinniśmy pójść ich śladem.

Tajwańczycy od niedawna zainteresowani są szkoleniem Polaków i innych cudzoziemców do pracy w zakładach produkcyjnych elektroniki u siebie. Nie obawia się pan drenażu mózgów?

W przypadku Azji, nie wierzę w to zagrożenie. Ucieszę się, jeśli Tajwańczykom uda się wyszkolić kilka tysięcy polskich mikroelektroników i zaproponować im pracę na miejscu. Dzięki temu ci specjaliści uzyskają niezwykle przydatne umiejętności. Sądzę, że mimo przyjaznego  charakteru tajwańskiego społeczeństwa, to klimat, odległość geograficzna i odmienności azjatyckiego stylu życia spowodują, że większość z nich nie zdecyduje się układać sobie przyszłości na wyspie. Wówczas wrócą do Polski z unikatową wiedzą i kontaktami. A ci, którzy zostaną, będą bezcennymi polskimi łącznikami dla krajowego biznesu szukającego możliwości na Tajwanie.

Jakub Kamiński

Analityk Instytutu Boyma. Zaangażowany w promocję polskiej gospodarki na rynkach azjatyckich. Absolwent stosunków międzynarodowych na Uniwersytecie Warszawskim. Studiował na Malcie. Zainteresowany przemianami w polityce i gospodarce Indii i Chin. Jego artykuły, wypowiedzi i wywiady ukazywały się m.in. w Rzeczpospolitej, WNP.PL, Dzienniku Gazecie Prawnej, Teologii Politycznej, Krytyce Politycznej.

czytaj więcej

Instytut Boyma w Parlamencie Europejskim: Konferencja o strategicznym partnerstwie UE-Kazachstan

2 października w Parlamencie Europejskim odbyła się konferencja zatytułowana Strategiczne partnerstwo Kazachstanu z Unią Europejską: otwarcie nowych nisz i wymiarów, której celem było podsumowanie dotychczasowych osiągnięć w relacjach dwustronnych oraz identyfikacja kluczowych obszarów dalszej, pogłębionej współpracy.

Tydzień w Azji #101: Chiński rok 2020. Centrum świata przesuwa się nad (Indo)Pacyfik

Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości

Kierunek eksport – ewolucja zasad sprzedaży broni i nowe perspektywy dla przemysłu obronnego w Japonii

Przez lata obecność Japonii na międzynarodowym rynku zbrojeniowym była minimalna, na co wpływ miały restrykcyjne powojenne zasady pacyfistycznej japońskiej polityki zagranicznej. Jednak od ponad dekady działania Tokio wskazują na zmianę strategii w tym zakresie

Tydzień w Azji #209: Chiny uderzą w czuły punkt Zachodu. Mści się uzależnienie

Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.

Azjatech #33: Kto ma najwięcej kamer monitoringu w przeliczeniu na mieszkańca?

Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.

RP: Adamed Pharma międzynarodowym graczem

Od początku działalności firmy należy promować nastawienie na internacjonalizację. Funkcjonujemy w warunkach gospodarki światowej i to w tej skali powinniśmy mierzyć własny sukces – mówi Paweł Roszczyk, członek zarządu, dyrektor zarządzający Adamed Pharma SA.

Północnokoreańscy pracownicy w Polsce – spotkanie z dr Nicolasem Levim

Serdecznie zapraszamy na spotkanie autorskie z dr Nicolasem Levim 4 lipca o godzinie 18:00.

Zielone wyspy na mapie Indii

W wielu krajach rozwijających się postępujący proces degradacji środowiska naturalnego jest jedną z negatywnych oznak rozwoju ekonomicznego. Indie doskonale to potwierdzają. (...) Czy rządzący mają pomysł na poprawę stanu nie tylko indyjskiego ekosystemu, ale także warunków życia milionów Indusów?

Azjatech #236: Indie zainwestują przeszło miliard dolarów w rozwój sztucznej inteligencji

Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.

Azjatech #126: Nieudany start rakiety początkiem nowej ery południowokoreańskiego programu kosmicznego

Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.

Tydzień w Azji: Tadżykistan i Turkmenistan nieustannie zadziwiają świat w zakresie epidemii koronawirusa

Turkmenistan i Tadżykistan przyciągają uwagę światowych mediów. (...) Jeżeli wierzyć oficjalnym statystykom przed 30 kwietnia br. oba kraje były “wolne od wirusa”. 

Historia bogaczy Hongkongu, czyli “the four big”

Dwie najważniejsze metropolie Azji południowo-wschodniej to Singapur i Hongkong. Obie są bogatymi centrami handlu i finansów, obie były Brytyjskimi koloniami. Przy czym, gdy pierwszą z jej czystymi ulicami, niezwykłymi ogrodami, organizacją, nudą i bogactwem, można by porównać do pięknej arystokratki, o drugiej nie można by mówić z takim zachwytem.

Nowy prezydent i stare dylematy: Co dalej z Koreą Południową?

Wybory w Korei Południowej na początku maja 2017 roku zakończyły się wygraną Mun Jae-ina. Tak jak podczas poprzednich kampanii wyborczych, ku niezadowoleniu Kim Jong-una, Korea Północna nie była głównym wątkiem wyborów. Kandydaci skupiali uwagę wyborców na tematach ekonomicznych oraz skandalu politycznym byłej prezydent Korei Południowej Park Geun-hye.

Tydzień w Azji #287: Świat szuka nowej Doliny Krzemowej. Te dwa kraje są w grze

Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.

Krzysztof Zalewski gościem audycji “Usługi Kosmiczne dla Ludności” w radiu TOK.FM

Rozmowa dotyczyła wzlotów i upadków indyjskiego programu kosmicznego.

Azjatech #62: Japonia znów ma najszybszy komputer na świecie

Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.

Kwadryga na Indopacyfiku – ani sojusz, ani efemeryda

Czterostronna współpraca Japonii, Australii, Indii i Stanów Zjednoczonych znana jest jako Czterostronny Dialog w dziedzinie Bezpieczeństwa. Wedle założeń projektu, Japonia, USA, Australia i Indie miałyby tworzyć azjatycką oś pokoju, a dialog wzmacniać istniejące bilateralne i trilateralne formaty współpracy między nimi. 

Tydzień w Azji #236: Świat wstrzymuje oddech, bo z Chin płyną niepokojące wieści

Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.

„Balikatan 25” – amerykańsko-filipińska demonstracja siły w obliczu napięć w relacjach z Chinami

21 kwietnia rozpoczęły się duże amerykańsko-filipińskie manewry wojskowe o nazwie „Balikatan 25”. Służą one nie tylko wzmocnieniu interoperacyjności sił zbrojnych obu uczestników, ale także wysyłają sygnał do reszty państw o sile sojuszu Waszyngtonu i Manili.

Tydzień w Azji #135: Pekin daje swoim prowincjom czerwone kartki za klimat

Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.

Tydzień w Azji #258: Tam wciąż tli się niebezpieczny konflikt. Komu jest na rękę?

Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.

Podsumowanie wydarzeń w Instytucie Boyma

Chcemy by Instytut Boyma był cenną platformą do wymiany poglądów, zawierania znajomości i przede wszystkim pogłębiania wiedzy. Dlatego też podejmujemy się organizacji wielu wydarzeń: debat, wykładów, oraz konferencji.

Azjatech #36: Fińska technologia ociepli kazachskie samochody

Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.

Azjatech #94: Japonia zerka na amoniak jako paliwo przyszłości

Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.