Azja Południowo-Wschodnia

Ratując ludzi czy swój wizerunek? Narracje o porządku humanitarnym w Azji Południowo-Wschodniej.

(Subiektywny) przegląd wybranych artykułów badawczych dotyczących stosunków międzynarodowych w regionie Azji i Pacyfiku publikowanych w wiodących czasopismach naukowych.

Instytut Boyma 07.01.2021

Kilian Spandler (2020) Saving people or saving face? Four narrative of regional humanitarian order in Southeast Asia, the Pacific Review. doi: 10.1080/09512748.2020.1833079.

Pomoc humanitarna i pomoc w przypadku katastrof (humanitarian assistance and disaster relief, HADR) w Azji Południowo-Wschodniej nie jest szeroko analizowana w literaturze. W wymiarze międzynarodowym architektura współpracy w ramach HADR zbudowana jest wokół Organizacji Narodów Zjednoczonych, ale organizacje regionalne tworzą swoje systemy współpracy humanitarnej. Tak jest w przypadku Stowarzyszenia Narodów Azji Południowo-Wschodniej (ASEAN), które powołało Centrum AHA (ASEAN Coordinating Centre for Humanitarian Assistance on Disaster Management, AHA Centre) w 2011 roku.

Ocena działalności HADR w państwach ASEAN budzi zastrzeżenia, szczególnie w obszarze kształtowania się roli mechanizmu, który oceniany jest jako nieefektywny lub ograniczający rozwój współpracy humanitarnej (s. 1–2). Kilian Spandler proponuje, aby trudności związane z rozwojem współpracy i podnoszeniem jakości udzielania pomocy humanitarnej wyjaśnić przy pomocy analizy narracji. Takie ujęcie pozwala zrozumieć jak HADR jest widziane i traktowane przez zaangażowane we współpracę podmioty. Na podstawie analizy jakościowej materiałów dotyczących funkcjonowania HADR (w tym przede wszystkim udostępnianych przez Centrum AHA i sekretariat ASEAN) oraz wywiadów z osobami zaangażowanymi w rozwijanie architektury HADR w regionie, badacz wyróżnia cztery rodzaje narracji: (1) afirmatywną; (2) sceptyczną; (3) krytyczną; oraz (4) transformacyjną (s. 3–4).

Narracja afirmatywna dominuje w dyskursie tworzonym przez Centrum AHA i jest związana przede wszystkim z trudną pracą, jaką wykonuje centrum. Azja Południowo-Wschodnia traktowana jest jako region podatny na klęski żywiołowe, dlatego współpraca w ramach centrum jest nie tylko uzasadniona, ale i niezbędna. Centrum AHA w swoich komunikatach odnosi się do społeczności, które mierzą się z konsekwencjami katastrof. W ramach tej narracji podkreśla się również to, że centrum powstawało powoli, z małymi zasobami i z potrzeby pomagania innym, aby z czasem stać się wpływowym podmiotem, które ma potencjał stać się istotne również w wymiarze międzynarodowym. Centrum przedstawia siebie najczęściej jako apolityczny podmiot, który współpracuje z innymi aktorami (s. 13–15).

Narracja sceptyczna związana jest z podkreślaniem ograniczeń wynikających z małych zasobów jakie posiada centrum AHA, w tym braku woli politycznej, aby centrum lepiej funkcjonowało. Aktorzy sceptycznie oceniający centrum zwracają uwagę na to, że centrum ma potencjał odgrywać ważną rolę, ale nie jest efektywne ze względu m.in na słabe finansowanie, ograniczenia mandatowe czy obawy dotyczące naruszania suwerenności wyrażane przez państwa dotknięte katastrofą (s. 15). Efektywność AHA jest często oceniana jako niewystarczająca, szczególnie w porównaniu z osiągnięciami podmiotów zachodnich (tzn. europejskich i północnoamerykańskich). Działanie Centrum AHA jest również ograniczane w kontekście problemów wrażliwych politycznie, np. kryzysu migracyjnego spowodowanego wygnaniem ludności Rohingya z Mjanmy (s. 15–17).

Narracja krytyczna, artykułowana przez aktorów zewnętrznych, kwestionuje nie tylko działania Centrum AHA, ale i intencje. W efekcie więc zwraca się uwagę na to, że zamiast służyć ludziom Centrum AHA jest w istocie instrumentem politycznym wykorzystywanym przez liderów ASEAN. Ponadto, centrum działa tam gdzie cele są relatywnie łatwo osiągalne, ale omija sprawy wrażliwe politycznie. W ramach tej narracji zwraca się również uwagę na to, że centrum pomaga ASEAN w kreowaniu wizerunku lidera w zarządzaniu kryzysami (s. 17–19).

Narracja transformacyjna dotyczy traktowania Centrum AHA jako mediatora łagodzącego sprzeczne stanowiska. Ze względu na trudne uwarunkowania i ograniczone zasoby, centrum przyjmuje rolę pośrednika, poprzez łączenie różnorodnych interesów, tak aby funkcjonować relatywnie efektywnie. Działania centrum mają więc cel również strategiczny. W ramach tej narracji zwraca się uwagę również na pozytywne aspekty, szczególnie w kontekście bezpieczeństwa, ponieważ rozwój centrum, a także zdolności HADR, uniezależnia ASEAN od pomocy udzielanej przez aktorów zewnętrznych (s. 19–22).

Analiza narracji i ocena tego jak postrzegane jest Centrum AHA jako główny instrument HADR w regionie Azji Południowo-Wschodniej pozwala lepiej zrozumieć dynamikę rozwoju HADR i jego ograniczenia (s. 24–25).

Anna Grzywacz

Doktor nauk społecznych w zakresie nauk o polityce, adiunktka w Instytucie Studiów Politycznych PAN. Laureatka konkursów Narodowego Centrum Nauki oraz stypendium Ministra Edukacji i Nauki dla wybitnych młodych naukowców (2022–2025). Jej zainteresowania naukowe: stosunki międzynarodowe w Azji Południowo-Wschodniej, ASEAN, średnie potęgi i polityka dyskursywna.

czytaj więcej

Wojna w Ukrainie. Co oznacza dla Azji Centralnej?

24 lutego Rosja rozpoczęła pełnoskalową wojnę przeciw Ukrainie. Moment ten można uznać za początek końca istniejącego porządku światowego. Azja Centralna jest regionem wrażliwym na zmiany geopolityczne. Od trzech dekad ścierają się tu wpływy Chin, Rosji, Iranu i Zachodu.

RP: Czas na biogaz. Globalnie

Trwający kryzys energetyczny to olbrzymie wyzwanie dla poszczególnych przedsiębiorstw i całych gospodarek, także polskiej i rodzimych firm. Może on jednak stać się szansą na rozwój nowych technologii i rynków.

Azjatech #13: Nowa metoda walki z malarią

Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.

Sprawozdanie z pobytu w Korei (5-10 listopada 2019)

Między 5 a 9 listopada 2019 przebywałem w Korei Południowej, gdzie miałem zaszczyt wygłosić referat pt. The case of North Korean women who worked in Poland between 2000 and 2018: an empirical study podczas szóstej edycji konferencji TPIC (Trans-Pacific International Conference).

Tydzień w Azji #64: Kazachowie idą w ślady Chińczyków: zbudują szpitale zakaźne z materiałów prefabrykowanych

Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.

Instytut Boyma w Parlamencie Europejskim: Konferencja o strategicznym partnerstwie UE-Kazachstan

2 października w Parlamencie Europejskim odbyła się konferencja zatytułowana Strategiczne partnerstwo Kazachstanu z Unią Europejską: otwarcie nowych nisz i wymiarów, której celem było podsumowanie dotychczasowych osiągnięć w relacjach dwustronnych oraz identyfikacja kluczowych obszarów dalszej, pogłębionej współpracy.

#Azjatech 52: Bez portfela, bez karty, bez kodu. Kolejny etap cyfrowej rewolucji w Korei

Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.

Tydzień w Azji #92: Hojniejsi niż Hollywood. Nowa siła może przesądzić o prezydenturze w USA

Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.

Tydzień w Azji #27: Konflikty handlowe przyspieszają zmiany w gospodarce światowej

Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.

Tydzień w Azji: Kirgistan – w zaklętym kręgu politycznej niestabilności

4 października 2020 r. odbyły się w Kirgistanie wybory parlamentarne. Nic nie zapowiadało, by ich rozstrzygnięcie wywołało społeczne niezadowolenie, które przerodziło się w falę ogromnych demonstracji, a w konsekwencji unieważnienie wyniku wyborów.

Park Geun-hye na krawędzi

Według magazynu Korean Times w ostatnią sobotę w Seulu został pobity kolejny rekord pod względem wielkości manifestacji w historii kraju – demonstrować miało aż 1,9 miliona osób. Ta ocena różni się od policyjnej, która oszacowała ilość protestujących na 270 000. Różnice w kalkulacji nie wzięły się przez przypadek. Emocje sięgają wyżyn. Celem manifestujących jest obecna […]

Tydzień w Azji #90: Konflikt nowego premiera Japonii z Japońską Radą Nauki

Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.

Ekonomia konfliktów zbrojnych – czy wojna się jeszcze opłaca?

Serdecznie zapraszamy na spotkanie 26 lutego w biurze WeWork Mennica Legacy Tower, przy ul. Prostej 20. Tematem debaty będzie ekonomia konfliktów zbrojnych i to, czy w dzisiejszym świecie wojna jeszcze się opłaca.

Krótka relacja z forum biznesu Polska – Mongolia 2019

W dniu 9 lipca 2019 r. w stolicy Mongolii, Ułan Bator, miało miejsce Forum Biznesu Polska-Mongolia zorganizowane przez Polską Agencję Inwestycji i Handlu pod patronatem polskiego Ministerstwa Spraw Zagranicznych. Na miejscu obecny był reprezentant Instytutu Boyma, analityk ds. Mongolii Paweł Szczap.

Forbes: Jak Koreańczycy znaleźli kamień filozoficzny innowacji

O innowacyjności gospodarki decydują polityki publiczne oraz zarządzanie procesami biznesowymi. Wielu na świecie poszukuje idealnej formuły takiego połączenia government i biznesowego governance, która – niczym kamień filozoficzny w średniowieczu – obiecuje bogactwo, tym razem poprzez kontrolę nad kluczowymi technologiami...

Azjatech #242: Tajwan buduje własną sieć satelitów. W trosce o bezpieczeństwo

Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.

Azjatech #199: Autonomiczne shinkanseny coraz bliżej

Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.

Instagram Instytutu Boyma znowu aktywny!

Oprócz dawki wartościowej wiedzy znajdą tam Państwo zdjęcia z Azji, relacje z wydarzeń w których uczestniczymy, informacje o nadchodzących nowościach i wiele więcej!

RP: Firmy z Chin rozpychają się na globalnym rynku chemicznym

W 2024 r. Chiny stały się wiodącym światowym eksporterem produktów chemicznych, wyprzedzając nie tylko USA i Niemcy, ale i całą UE. Na te zmiany reaguje Komisja Europejska. To też wyzwanie dla polskich eksporterów.

Tydzień w Azji #275: Łagodzenie napięć czy narodziny giganta wolnego handlu?

Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.

Tydzień w Azji #220: Miliarderzy wyprowadzają się z Chin

Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.

Nie tylko testy i maseczki: historia polsko-wietnamskiej wzajemnej pomocy

Z inicjatywy podjętej przez społeczność wietnamską w Polsce oraz wietnamskich absolwentów polskich uczelni, do naszego kraju popłynęło wsparcie ze strony Wietnamu - kraju, który z zagrożeniem płynącym ze strony Sars-Cov-2 radzi sobie niezwykle skutecznie.

Azjatech #22: Pojazd elektryczny za 3 tysiące dolarów z Uzbekistanu

Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.

Azjatech #60: Geotermia pomoże stworzyć warunki do uprawy warzyw i hodowli drobiu w górach

Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.