Artykuły Tygodnia w Azji

Tydzień w Azji: Gratulacje dla prezydent Tsai Ing-wen, czyli Tajwan wzmacnia swoją pozycję podczas kryzysu pandemicznego

Sukces w walce z pandemią może okazać się furtką do przynajmniej częściowego wyjścia z narzuconej dyplomatycznej próżni.  

Instytut Boyma 25.05.2020

Wraz z wygraną przewodniczącej Demokratycznej Partii Niepodległościowej Tsai Ing-wen w wyborach na prezydenta Republiki Chińskiej (Tajwanu) w 2016 roku, Pekin nasilił wysiłki zmierzające do pogłębienia izolacji wyspy. Pekin stara się wypychać przedstawicieli Tajpej z organizacji międzynarodowych. Przykładem tego jest fakt, że od 2017 roku ChRL konsekwentnie uniemożliwia otrzymanie przez Tajwan statusu obserwatora w Światowej Organizacji Zdrowia (WHO). 

Reelekcja Tsai w 2020 roku z rekordowo wysokim wynikiem w czasach globalnego kryzysu związana jest z troską mieszkańców Tajwanu o przyszłość wyspy w dobie protestów w Hongkongu. Poparcie dla Tsai Ing-wen umacnia także modelowe zarządzanie kryzysem epidemicznym. Tym samym kryzysem, który zachwiał wizerunkiem ChRL na międzynarodowej arenie. Sukces w walce z pandemią może okazać się furtką do przynajmniej częściowego wyjścia z narzuconej dyplomatycznej próżni.  

Dzięki bardzo dobrym statystykom epidemicznym (na dzień 22 maja: 441 zakażeń i 7 ofiar śmiertelnych), Tajwan stosuje częściowo udaną „dyplomację maseczkową”, przekazując miliony maseczek, kombinezonów ochronnych, organizując webinary zarządzania epidemią dla państw w regionie oraz wymianę personelu medycznego.

Kapitał symboliczny zdobyty w czasie kryzysu, wyspa umiejętnie przekuwa w wypromowanie krajowej marki opartej na transparentności, solidarności i demokratycznej praktyce. To Taipei był jednym z miast, do którego udali się wydaleni z ChRL amerykańscy dziennikarze “New York Timesa”, “Washington Post” i “Wall Street Journal”. 

Zarzuty wobec ChRL o ukrywanie epidemii w początkowym stadium ze strony Stanów Zjednoczonych, autorytarne metody kontroli oraz sprzedaż wadliwego sprzętu medycznego przez chińskie firmy jawią się jako przeciwieństwo solidnego, otwartego i opartego na międzynarodowej współpracy wizerunku tajwańskiej demokracji. Kwietniowa “wojna na Twitterze”, która zaowocowała zawarciem internetowego przymierza między Tajami, obywatelami Hong Kongu i Tajwańczykami przeciw chińskim internautom (o czym pisaliśmy dla WNP tutaj), obnażyła rosnącą niechęć mieszkańców państw regionu wobec polityki ChRL. Innym przykładem jest ostatnie fiasko chińskiej dyplomacji na Filipinach, gdzie wyprodukowany przez chińską ambasadę teledysk „Jedno morze” (Iisang Dagat) „dedykowany tym, którzy pomogli w walce z Covid-19, ze specjalnymi podziękowaniami dla Chińskiego Zespołu Medycznych Ekspertów” spotkał się z ogromną krytyką internautów jako przykrywka dla prowokacyjnych działań chińskich wojsk w regionie. Na dwa dni przed premierą teledysku, Minister Spraw Zagranicznych ujawnił, iż w lutym patrolujący Morze Południowochińskie filipiński statek znalazł się na celowniku statku chińskiej marynarki wojennej.

Areną pojedynku Chiny-Ameryka w czasach kryzysu stało się WHO, ostro krytykowane przez Stany Zjednoczone za „sinocentryczny” charakter i zwłokę w podjęciu działań przeciwepidemicznych. Wstrzymanie finansowego wsparcia dla organizacji oraz lobbowanie za członkostwem Tajwanu przez USA jest kontrowane przez udzielenie dodatkowych dotacji ze strony Chin i ich nieprzejednane stanowisko wobec wyspy.

Natomiast w bezprecedensowych ruchu, 7 maja ambasadorzy ośmiu państw: Stanów Zjednoczonych, Japonii, Niemiec, Francji, Wielkiej Brytanii, Kanady, Australii i Nowej Zelandii zwrócili się do WHO o przyznanie Tajwanowi statusu obserwatora w Światowym Zgromadzeniu Zdrowia, organie WHO, a sekretarz stanu USA Mike Pompeo rozpoczął autorską kampanię #TweetforTaiwan, wzywającą do poparcia wyspy, by mogła „mieć odpowiednią rolę” w organizacji. Mimo że ruch został zablokowany przez ChRL, agitacja za dopuszczeniem Tajwanu do obrad nie skończyła się – 13 maja litewski Minister Spraw Zagranicznych Linas Linkevicius, a następnie 19 maja przedstawiciele Stany Zjednoczonych i Japonii ponownie wyrazili swoje poparcie dla Tajwanu. Status Tajwanu obecnie się nie zmienił.

Od objęcia urzędu prezydenta w 2017 roku, gdy jako pierwszy prezydent od 1979 roku złamał protokół, odbierając telefon z gratulacjami z Taipei, prezydent Donald Trump cyklicznie nadwyrężał cierpliwość Pekinu, tak jak gdy zasugerował, że  „polityka jednych Chin” jest „do negocjacji” – deklaracja, którą odwołał, gdy Chiny zamroziły rozmowy na wysokim szczeblu. Natomiast rządy premiera Japonii Abe Shinzo, który objął urząd w 2012 roku, podobnie cechuje dyplomatyczny pro-tajwański zwrot. W 2016 roku ówczesny minister spraw zagranicznych Fumio Kishida oraz premier Abe po raz pierwszy złożyli oficjalne gratulacje tajwańskiej prezydent. Z kolei opis Tajwanu w dyplomatycznej błękitnej księdze zmienił się z „ważnego regionu” do „kluczowego partnera i ważnego przyjaciela” w 2015 roku. Natomiast w najnowszej edycji z 2020 roku Tajwan został podniesiony do rangi „wyjątkowo kluczowego partnera”; wpis na temat kraju zajął objętościowo dwa razy więcej miejsca względem ubiegłorocznej edycji (z pół strony do jednej), a w notce znalazł się bezprecedensowy wpis o konsekwentnym wsparciu Japonii dla nadania statusu obserwatora WHO wyspie.

Również wśród innych państw można zaobserwować wzmożoną aktywność w dyplomatycznych kontaktach z Tajwanem. 28 kwietnia Holandia zmieniła nazwę nieformalnej ambasady z „Biuro Holenderskiego Handlu i Inwestycji” na „Biuro Holandii w Taipei”, podkreślając wykroczenie poza czysto handlową relację. Francja zignorowała ostrzeżenie ze strony ChRL wobec sprzedaży broni wyspie, odpowiadając, że Chiny „powinny skupić się na walce z pandemią”.

Ponadto, w ubiegłym roku planowana wizyta na Tajwan przewodniczącego czeskiego Senatu Jaroslava Kubery została skrytykowana przez prezydenta Czech Miloša Zemana, jako mogąca „pogorszyć relacji z Chinami”, a Chiny wystosowały list, w którym ostrzegały przed
„konsekwencjami dla czeskiego biznesu”. W lutym Kubera zmarł nagle na kilka dni przed zaplanowaną podróżą. 26 kwietnia powołując się na znalezione listy z pogróżkami ze strony chińskiej ambasady i kancelarii prezydenta, rodzina senatora oskarżyła Chiny o rozpętanie nagonki, która doprowadziła do śmierci Kubery. W konsekwencji 20 maja Senat niemal jednogłośnie przyjął rezolucję umożliwiającą potencjalną podróż nowego przewodniczącego izby wyższej czeskiego parlamentu na Tajwan. Rezolucja skrytykowała również Pekin za wystosowanie na początku roku listu, który ostrzegał przed „konsekwencjami dla czeskiego biznesu” w związku z planowaną podróżą.

Inauguracja drugiej kadencji Tsai na prezydent Tajwanu 22 maja była swoistym ukoronowaniem wizerunkowego sukcesu i dyplomatycznej pracy włożonej w politykę zagraniczną. Inaczej niż 2016 roku, inauguracja była transmitowana w internecie, a wideo-gratulacje spłynęły m.in. z: Łotwy, Litwy, Indii, Niemiec, Wielkiej Brytanii, Kanady, Francji, Słowenii, Czech, Indonezji, Australii oraz Stanów Zjednoczonych. W przesłanym wideo, Doradca Bezpieczeństwa Narodowego Stanów Zjednoczonych Matthew Pottinger podkreślił, że „idea demokracji nie jest ani »wschodnia« ani »zachodnia«”, natomiast w odczytanych gratulacjach Sekretarza Stanu Mike Pompeo, mówi o „tajwańskiej demokracji, która jest inspiracją dla regionu i świata”. Prezydent Tsai w przemówieniu stwierdziła, że koncepcja „jednych Chin, dwóch systemów” jest nie do przyjęcia, afirmując niepodległościowe dążenia Tajwanu.

Podsumowując, Stany Zjednoczone prowadzą intensywną anty-pekińską kampanię, której jedną z elementów jest zbliżenie z Tajwanem oraz agitowanie za podniesieniem statusu wyspy w międzynarodowych organizacjach, czemu oczywiście sprzeciwia się ChRL. W przypadku Stanów Zjednoczonych i Japonii polityka zbliżenia z Tajwanem jest charakterystyczna dla kadencji obecnych liderów, ale w czasie globalnego kryzysu można zaobserwować wzmożenie w dyplomatycznych kontaktach z Tajwanem także ze strony innych państw, na ogół blisko związanych z USA. Równocześnie inne kraje krytyczne wobec z polityki ChRL pozwalają sobie na okazywanie oficjalnych gestów podkreślających podmiotowość wyspy. Kreacja tajwańskiej marki jako demokracji zaangażowanej w niesienie pomocy, a niesprawiedliwie blokowanej przez Chiny, które amerykańskie narracja wpisuje w rolę winowajców, może podnieść znaczenie Tajwanu na arenie międzynarodowej i okazać się sposobem na stopniowe wychodzenie z dyplomatycznej izolacji narzuconej przez Pekin.

Zdjęcie: Pixabay

Karolina Zdanowicz

Ekspert ds. Japonii. Studentka drugiego stopnia filologii japońskiej na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. W latach 2018/2019 odbyła roczne stypendium rządowe MEXT na Nara Joshi Daigaku w Japonii. Do jej głównych zainteresowań badawczych należą powojenne kino japońskie oraz współczesna kultura masowa.

czytaj więcej

Tydzień w Azji #302: Putin spogląda na kolejne państwo. Coraz więcej niepokojących znaków

Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.

Azjatech #193: Nowe aplikacje właściciela Tiktoka debiutują w USA

Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.

Forbes: Singapur coraz bardziej zielony. „Jadalne ogrody” w globalnym centrum finansowym

Ogródki na dachach wysokościowców, uprawy bez światła słonecznego i w dawnym więzieniu, kury w jednym z przodujących centrów finansowych świata – to bogactwo rolnictwa miejskiego w Singapurze...

Tydzień w Azji #153: Korea Południowa myśli o nowym bloku gospodarczym

Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.

Azjatech #116: Linie lotnicze JAL zamierzają wejść na rynek latających samochodów

Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.

Azjatech #93: Wietnam chce zawojować zagraniczne rynki samochodami elektrycznymi

Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.

Północnokoreańscy pracownicy w Polsce – spotkanie z dr Nicolasem Levim

Serdecznie zapraszamy na spotkanie autorskie z dr Nicolasem Levim 4 lipca o godzinie 18:00.

Tydzień w Azji #162: Azja chowa głowę w piasek wobec agresji Rosji na Ukrainę

Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.

List z Instytutu Adama w Jerozolimie

Ten list jest częścią naszej serii Głosy z Azji. Dzielimy naszą platformę z dr Uki Maroshek-Klarman, która pełni funkcję Dyrektora Wykonawczego w Instytucie Adama ds. Demokracji i Pokoju w Jerozolimie, w Izraelu.

Forbes: Bieda jest kobietą. Indyjski rynek pracy wyjątkiem na skalę światową

Indie to jeden z nielicznych krajów świata, w którym współczynnik aktywności zawodowej kobiet maleje wraz z rozwojem gospodarczym kraju. Zgodnie z danymi opublikowanymi przez Bank Światowy, w ciągu ostatnich 30 lat udział Indusek w rynku pracy spadł o blisko 10 proc.

Czas ekologicznych wyzwań

Inicjatywy i programy o charakterze stricte proekologicznym, jakkolwiek przychylnie przyjęte przez rządy i środowiska naukowe republik Azji Centralnej, nie doczekały się wymiernych efektów w postaci rzeczywistego wpływu na procesy gospodarcze, zwłaszcza w kwestii gospodarowania zasobami. Wciąż niestety, w państwach określanych wspólnym mianem emerging markets, dominuje bowiem aksjomat podporządkowania kwestii ekologicznych zapewnieniu stałego rozwoju ekonomicznego.

Szanghajska Organizacja Współpracy – alternatywa dla świata Zachodu?

Serdecznie zapraszamy na spotkanie autorskie z dr Jerzym Olędzkim wokół książki „Geneza i ewolucja Szanghajskiej Organizacji Współpracy" w budynku głównym Szkoły Głównej Handlowej 23 stycznia.

RP: Indie wspierają inwestycje produkcyjne. Mogą na tym skorzystać i polskie firmy

Rządowi Indii zależy na ściągnięciu do kraju inwestycji produkcyjnych. Tworzy więc bodźce dla rozwoju fabryk na Subkontynencie Indyjskim. Polskie przedsiębiorstwa eksportujące do Indii coraz częściej decydują się na wytwarzanie w tym kraju.

Tydzień w Azji #314: Ustawa „eksportowa” miała uderzyć w Rosję i Białoruś. Stracą jednak polskie firmy

Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.

Azjatech #79: Koreańczycy umacniają dominację na światowym rynku półprzewodników

Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.

RP: Wietnam jako kierunek eksportu? Oto bariery i perspektywy

Decyzje polityczne o odważnym włączeniu się w globalny obieg handlowy sprawiają, że socjalistyczny Wietnam stanowi coraz atrakcyjniejsze miejsce dla inwestorów i eksporterów. Co może czekać polskich przedsiębiorców na tym rynku?

Forbes: W koreańskich czebolach pałeczkę przejęła nowa generacja. I chce wyznaczać globalne trendy

Południowokoreańskie czebole dokonują właśnie istotnej reorientacji swej aktywności biznesowej. Starają się przy tym jak najskuteczniej wpisać w trendy rozwoju technologii przyszłości. Te wyzwania spoczywają na barkach nowego pokolenia liderów.

Tydzień w Azji: Kazachstan wybrał stabilizację

Wybory parlamentarne w Kazachstanie, które odbyły się 10 stycznia, nie przyniosły istotnych zmian politycznych. Brak protestów społecznych, podobnych do Białorusi czy Rosji może wskazywać, że Kazachowie nie oczekują zmian, a przede wszystkim aktywnej polityki społecznej, kontynuacji rozwoju gospodarczego oraz stabilności rządów.

Development Strategies for Ulaanbaatar According to the Conception for the City’s 2040 General Development Plan – Part 2

This is the second part of an inquiry into Ulaanbaatar’s winning 2040 General Development Plan Conception (GDPC). In this part of paper, I look into some of the plans and/or solutions proposed in Ulaanbaatar’s 2040 GDPC.

Azjatech #239: USA kuszą Samsunga miliardami dolarów. Tak chcą pokonać Chiny

Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.

Azjatech #173: Canon przeniesie komunikację do wirtualnej rzeczywistości

Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.

Azjatech #201: Korea Północna okrada firmy na całym świecie i zarabia miliardy dolarów

Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.

Tydzień w Azji: Wielka migracja, czyli Rosja i Azja Centralna w obliczu koronawirusa

Czarne chmury gromadzą się nad milionami imigrantów zarobkowych w Rosji. Kryzys gospodarczy spowodowany koronawirusem i spadkiem ceny ropy uderzy mocno w główne źródła zatrudnienia ludności napływowej z republik Azji Centralnej

AUKUS w 2025 roku – obecny stan i przyszłość ambitnego partnerstwa

We wrześniu 2021 roku Stany Zjednoczone, Wielka Brytania oraz Australia zawarły ambitne porozumienie w dziedzinie bezpieczeństwa nazywane AUKUS. Dotyczy ono współpracy nad rozwojem zdolności wojskowych oraz nowych technologii.