
Wraz z wygraną przewodniczącej Demokratycznej Partii Niepodległościowej Tsai Ing-wen w wyborach na prezydenta Republiki Chińskiej (Tajwanu) w 2016 roku, Pekin nasilił wysiłki zmierzające do pogłębienia izolacji wyspy. Pekin stara się wypychać przedstawicieli Tajpej z organizacji międzynarodowych. Przykładem tego jest fakt, że od 2017 roku ChRL konsekwentnie uniemożliwia otrzymanie przez Tajwan statusu obserwatora w Światowej Organizacji Zdrowia (WHO).
Reelekcja Tsai w 2020 roku z rekordowo wysokim wynikiem w czasach globalnego kryzysu związana jest z troską mieszkańców Tajwanu o przyszłość wyspy w dobie protestów w Hongkongu. Poparcie dla Tsai Ing-wen umacnia także modelowe zarządzanie kryzysem epidemicznym. Tym samym kryzysem, który zachwiał wizerunkiem ChRL na międzynarodowej arenie. Sukces w walce z pandemią może okazać się furtką do przynajmniej częściowego wyjścia z narzuconej dyplomatycznej próżni.
Dzięki bardzo dobrym statystykom epidemicznym (na dzień 22 maja: 441 zakażeń i 7 ofiar śmiertelnych), Tajwan stosuje częściowo udaną „dyplomację maseczkową”, przekazując miliony maseczek, kombinezonów ochronnych, organizując webinary zarządzania epidemią dla państw w regionie oraz wymianę personelu medycznego.
Kapitał symboliczny zdobyty w czasie kryzysu, wyspa umiejętnie przekuwa w wypromowanie krajowej marki opartej na transparentności, solidarności i demokratycznej praktyce. To Taipei był jednym z miast, do którego udali się wydaleni z ChRL amerykańscy dziennikarze “New York Timesa”, “Washington Post” i “Wall Street Journal”.
Zarzuty wobec ChRL o ukrywanie epidemii w początkowym stadium ze strony Stanów Zjednoczonych, autorytarne metody kontroli oraz sprzedaż wadliwego sprzętu medycznego przez chińskie firmy jawią się jako przeciwieństwo solidnego, otwartego i opartego na międzynarodowej współpracy wizerunku tajwańskiej demokracji. Kwietniowa “wojna na Twitterze”, która zaowocowała zawarciem internetowego przymierza między Tajami, obywatelami Hong Kongu i Tajwańczykami przeciw chińskim internautom (o czym pisaliśmy dla WNP tutaj), obnażyła rosnącą niechęć mieszkańców państw regionu wobec polityki ChRL. Innym przykładem jest ostatnie fiasko chińskiej dyplomacji na Filipinach, gdzie wyprodukowany przez chińską ambasadę teledysk „Jedno morze” (Iisang Dagat) „dedykowany tym, którzy pomogli w walce z Covid-19, ze specjalnymi podziękowaniami dla Chińskiego Zespołu Medycznych Ekspertów” spotkał się z ogromną krytyką internautów jako przykrywka dla prowokacyjnych działań chińskich wojsk w regionie. Na dwa dni przed premierą teledysku, Minister Spraw Zagranicznych ujawnił, iż w lutym patrolujący Morze Południowochińskie filipiński statek znalazł się na celowniku statku chińskiej marynarki wojennej.
Areną pojedynku Chiny-Ameryka w czasach kryzysu stało się WHO, ostro krytykowane przez Stany Zjednoczone za „sinocentryczny” charakter i zwłokę w podjęciu działań przeciwepidemicznych. Wstrzymanie finansowego wsparcia dla organizacji oraz lobbowanie za członkostwem Tajwanu przez USA jest kontrowane przez udzielenie dodatkowych dotacji ze strony Chin i ich nieprzejednane stanowisko wobec wyspy.
Natomiast w bezprecedensowych ruchu, 7 maja ambasadorzy ośmiu państw: Stanów Zjednoczonych, Japonii, Niemiec, Francji, Wielkiej Brytanii, Kanady, Australii i Nowej Zelandii zwrócili się do WHO o przyznanie Tajwanowi statusu obserwatora w Światowym Zgromadzeniu Zdrowia, organie WHO, a sekretarz stanu USA Mike Pompeo rozpoczął autorską kampanię #TweetforTaiwan, wzywającą do poparcia wyspy, by mogła „mieć odpowiednią rolę” w organizacji. Mimo że ruch został zablokowany przez ChRL, agitacja za dopuszczeniem Tajwanu do obrad nie skończyła się – 13 maja litewski Minister Spraw Zagranicznych Linas Linkevicius, a następnie 19 maja przedstawiciele Stany Zjednoczonych i Japonii ponownie wyrazili swoje poparcie dla Tajwanu. Status Tajwanu obecnie się nie zmienił.
Od objęcia urzędu prezydenta w 2017 roku, gdy jako pierwszy prezydent od 1979 roku złamał protokół, odbierając telefon z gratulacjami z Taipei, prezydent Donald Trump cyklicznie nadwyrężał cierpliwość Pekinu, tak jak gdy zasugerował, że „polityka jednych Chin” jest „do negocjacji” – deklaracja, którą odwołał, gdy Chiny zamroziły rozmowy na wysokim szczeblu. Natomiast rządy premiera Japonii Abe Shinzo, który objął urząd w 2012 roku, podobnie cechuje dyplomatyczny pro-tajwański zwrot. W 2016 roku ówczesny minister spraw zagranicznych Fumio Kishida oraz premier Abe po raz pierwszy złożyli oficjalne gratulacje tajwańskiej prezydent. Z kolei opis Tajwanu w dyplomatycznej błękitnej księdze zmienił się z „ważnego regionu” do „kluczowego partnera i ważnego przyjaciela” w 2015 roku. Natomiast w najnowszej edycji z 2020 roku Tajwan został podniesiony do rangi „wyjątkowo kluczowego partnera”; wpis na temat kraju zajął objętościowo dwa razy więcej miejsca względem ubiegłorocznej edycji (z pół strony do jednej), a w notce znalazł się bezprecedensowy wpis o konsekwentnym wsparciu Japonii dla nadania statusu obserwatora WHO wyspie.
Również wśród innych państw można zaobserwować wzmożoną aktywność w dyplomatycznych kontaktach z Tajwanem. 28 kwietnia Holandia zmieniła nazwę nieformalnej ambasady z „Biuro Holenderskiego Handlu i Inwestycji” na „Biuro Holandii w Taipei”, podkreślając wykroczenie poza czysto handlową relację. Francja zignorowała ostrzeżenie ze strony ChRL wobec sprzedaży broni wyspie, odpowiadając, że Chiny „powinny skupić się na walce z pandemią”.
Ponadto, w ubiegłym roku planowana wizyta na Tajwan przewodniczącego czeskiego Senatu Jaroslava Kubery została skrytykowana przez prezydenta Czech Miloša Zemana, jako mogąca „pogorszyć relacji z Chinami”, a Chiny wystosowały list, w którym ostrzegały przed
„konsekwencjami dla czeskiego biznesu”. W lutym Kubera zmarł nagle na kilka dni przed zaplanowaną podróżą. 26 kwietnia powołując się na znalezione listy z pogróżkami ze strony chińskiej ambasady i kancelarii prezydenta, rodzina senatora oskarżyła Chiny o rozpętanie nagonki, która doprowadziła do śmierci Kubery. W konsekwencji 20 maja Senat niemal jednogłośnie przyjął rezolucję umożliwiającą potencjalną podróż nowego przewodniczącego izby wyższej czeskiego parlamentu na Tajwan. Rezolucja skrytykowała również Pekin za wystosowanie na początku roku listu, który ostrzegał przed „konsekwencjami dla czeskiego biznesu” w związku z planowaną podróżą.
Inauguracja drugiej kadencji Tsai na prezydent Tajwanu 22 maja była swoistym ukoronowaniem wizerunkowego sukcesu i dyplomatycznej pracy włożonej w politykę zagraniczną. Inaczej niż 2016 roku, inauguracja była transmitowana w internecie, a wideo-gratulacje spłynęły m.in. z: Łotwy, Litwy, Indii, Niemiec, Wielkiej Brytanii, Kanady, Francji, Słowenii, Czech, Indonezji, Australii oraz Stanów Zjednoczonych. W przesłanym wideo, Doradca Bezpieczeństwa Narodowego Stanów Zjednoczonych Matthew Pottinger podkreślił, że „idea demokracji nie jest ani »wschodnia« ani »zachodnia«”, natomiast w odczytanych gratulacjach Sekretarza Stanu Mike Pompeo, mówi o „tajwańskiej demokracji, która jest inspiracją dla regionu i świata”. Prezydent Tsai w przemówieniu stwierdziła, że koncepcja „jednych Chin, dwóch systemów” jest nie do przyjęcia, afirmując niepodległościowe dążenia Tajwanu.
Podsumowując, Stany Zjednoczone prowadzą intensywną anty-pekińską kampanię, której jedną z elementów jest zbliżenie z Tajwanem oraz agitowanie za podniesieniem statusu wyspy w międzynarodowych organizacjach, czemu oczywiście sprzeciwia się ChRL. W przypadku Stanów Zjednoczonych i Japonii polityka zbliżenia z Tajwanem jest charakterystyczna dla kadencji obecnych liderów, ale w czasie globalnego kryzysu można zaobserwować wzmożenie w dyplomatycznych kontaktach z Tajwanem także ze strony innych państw, na ogół blisko związanych z USA. Równocześnie inne kraje krytyczne wobec z polityki ChRL pozwalają sobie na okazywanie oficjalnych gestów podkreślających podmiotowość wyspy. Kreacja tajwańskiej marki jako demokracji zaangażowanej w niesienie pomocy, a niesprawiedliwie blokowanej przez Chiny, które amerykańskie narracja wpisuje w rolę winowajców, może podnieść znaczenie Tajwanu na arenie międzynarodowej i okazać się sposobem na stopniowe wychodzenie z dyplomatycznej izolacji narzuconej przez Pekin.
Zdjęcie: Pixabay

Karolina Zdanowicz Ekspert ds. Japonii. Studentka drugiego stopnia filologii japońskiej na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. W latach 2018/2019 odbyła roczne stypendium rządowe MEXT na Nara Joshi Daigaku w Japonii. Do jej głównych zainteresowań badawczych należą powojenne kino japońskie oraz współczesna kultura masowa.
czytaj więcej
Tydzień w Azji #239: Ruch turystyczny w Chinach powraca do poziomu sprzed pandemii
Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
Azjatech #240: Krzemowa Dolina Wschodu dołącza do wyścigu o intratną branżę. Ma asa w rękawie
Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
Spór o władzę – jak kontrowersyjna ustawa osłabia Tajwan
24 czerwca prezydent Williama Lai podpisał kontrowersyjną ustawę rozszerzającą kompetencje tajwańskiego parlamentu.
Jakub WitczakForbes: W koreańskich czebolach pałeczkę przejęła nowa generacja. I chce wyznaczać globalne trendy
Południowokoreańskie czebole dokonują właśnie istotnej reorientacji swej aktywności biznesowej. Starają się przy tym jak najskuteczniej wpisać w trendy rozwoju technologii przyszłości. Te wyzwania spoczywają na barkach nowego pokolenia liderów.
Andrzej PieniakRP: Uzbekistan zachęca polskie firmy do udziału w prywatyzacji
– Uzbekistan jest ważnym i perspektywicznym partnerem gospodarczym Polski w Azji Centralnej. Główne atuty tego kraju to dynamiczne i młode społeczeństwo, bogate zasoby naturalne oraz determinacja władz w zakresie poprawy klimatu inwestycyjnego – stwierdził Robert Tomanek, wiceminister rozwoju, pracy i technologii.
Magdalena Sobańska-CwalinaForbes: „China exit”. Międzynarodowi giganci przegrywają walkę o chińskiego konsumenta
W czerwcu Kindle, serwis oferujący czytniki do e-booków oraz platforma sprzedaży książek elektronicznych, ogłosiła stopniowe wycofanie się z chińskiego rynku. Decyzja platformy ze stajni amerykańskiego Amazona to już kolejny głośny „China exit” międzynarodowego giganta z branży cyfrowej.
Sabina RakoczyCo robić, gdy zanikają język i tradycyjne struktury? Historie rdzennych Tajwańczyków #4
W regionie Azji Wschodniej tatuaże zwyczajowo kojarzą się z działalnością przestępczą lub formą kary.
Karolina KodrzyckaForbes: Jeden stek, bez krwi, poproszę. Nowe specjały kuchni azjatyckiej
Najnowsze technologie pozwalają coraz wydajniej produkować mięso w laboratorium. Przedsiębiorcy z Azji znajdują się wśród najaktywniej poszukujących alternatywnych rozwiązań w dziedzinie technologii spożywczych i odważnie stawiają na nowinki w tej dziedzinie
Sabina RakoczyBadania opinii publicznej a postprawda w polityce indonezyjskiej
(Subiektywny) przegląd wybranych artykułów badawczych dotyczących stosunków międzynarodowych w regionie Azji i Pacyfiku publikowanych w wiodących czasopismach naukowych.
Anna GrzywaczKwartalnik Boyma – nr 3 (13)/2022
W najnowszym Kwartalniku Boyma pochylamy się nad zagadnieniami dobrego zarządzania i wpływów Rosji w Azji Centralnej, a także nad rozwojem sieci kolejowych na Bliskim Wschodzie. Obok tego opisujemy nasz udział w Women Economic Forum w Indiach, a także promujemy kurs metody Betzavta.
Azjatech #56: Japonia uchwala ustawę o „super-miastach”
Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
Tydzień w Azji #131: Nowy podatek Unii Europejskiej rozdrażnił Australię
Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
Tydzień w Azji #123: Antypekiński zwrot na Litwie? Polska idzie swoją drogą
Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
Tydzień w Azji #143: Kryzys deweloperski przyprawia Pekin o ból głowy
Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
Azjatech #100: Japońskie firmy wracają do ubrań i obuwia z tradycyjnego papieru
Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
Azjatech #11: Uzbekistan wyprodukuje papier z kamienia
Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
Tydzień w Azji: Wielka migracja, czyli Rosja i Azja Centralna w obliczu koronawirusa
Czarne chmury gromadzą się nad milionami imigrantów zarobkowych w Rosji. Kryzys gospodarczy spowodowany koronawirusem i spadkiem ceny ropy uderzy mocno w główne źródła zatrudnienia ludności napływowej z republik Azji Centralnej
Zespół Instytutu BoymaTydzień w Azji #80: Inwestorzy nie boją się koronawirusa. Przynajmniej w Indiach
Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
Kwartalnik Boyma – nr 2 (16)/2023
Zachęcamy do lektury najnowszego wydania naszego kwartalnika dotyczącego spraw Azji w coraz bardziej azjatyckim świecie i refleksji nad tym, czemu współpraca Polski z tą dynamiczną gospodarczo i ważną politycznie częścią świata jest zaniedbywana.
Prezydent Stanów Zjednoczonych Donald Trump w niedalekiej przeszłości oświadczył, że z jednej strony pozostaje on w pełnej gotowości do podjęcia działań mających na celu rozwiązanie trapiącego społeczność międzynarodową problemu Korei Północnej, nawet wówczas, gdyby niniejsze działanie musiało przybrać charakter jednostronny. Z drugiej zaś, podkreślił, iż osobiste spotkanie z Kim Dzong – Unem, przywódcą Korei Północnej i zwierzchnikiem armii tegoż państwa, stanowiłoby dla niego zaszczyt.
Nicolas LeviTydzień w Azji #146: W Japonii zaskoczenia nie było
Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
Tydzień w Azji#15: Jaka przyszłość Sri Lanki po zamachach?
Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości. W tym numerze piszemy m.in o zamachach terrorystycznych na Sri Lance (w tym ich możliwych skutkach gospodarczych), inwestycjach w sektorze energetycznym Indonezji oraz nowych amerykańskich sankcjach wymierzonych w Iran.
Peace and development as the call of our day again face severe challenges on a global scale, with more prominent instability, uncertainty and complexity
Yiwei Wang