
Wraz z wygraną przewodniczącej Demokratycznej Partii Niepodległościowej Tsai Ing-wen w wyborach na prezydenta Republiki Chińskiej (Tajwanu) w 2016 roku, Pekin nasilił wysiłki zmierzające do pogłębienia izolacji wyspy. Pekin stara się wypychać przedstawicieli Tajpej z organizacji międzynarodowych. Przykładem tego jest fakt, że od 2017 roku ChRL konsekwentnie uniemożliwia otrzymanie przez Tajwan statusu obserwatora w Światowej Organizacji Zdrowia (WHO).
Reelekcja Tsai w 2020 roku z rekordowo wysokim wynikiem w czasach globalnego kryzysu związana jest z troską mieszkańców Tajwanu o przyszłość wyspy w dobie protestów w Hongkongu. Poparcie dla Tsai Ing-wen umacnia także modelowe zarządzanie kryzysem epidemicznym. Tym samym kryzysem, który zachwiał wizerunkiem ChRL na międzynarodowej arenie. Sukces w walce z pandemią może okazać się furtką do przynajmniej częściowego wyjścia z narzuconej dyplomatycznej próżni.
Dzięki bardzo dobrym statystykom epidemicznym (na dzień 22 maja: 441 zakażeń i 7 ofiar śmiertelnych), Tajwan stosuje częściowo udaną „dyplomację maseczkową”, przekazując miliony maseczek, kombinezonów ochronnych, organizując webinary zarządzania epidemią dla państw w regionie oraz wymianę personelu medycznego.
Kapitał symboliczny zdobyty w czasie kryzysu, wyspa umiejętnie przekuwa w wypromowanie krajowej marki opartej na transparentności, solidarności i demokratycznej praktyce. To Taipei był jednym z miast, do którego udali się wydaleni z ChRL amerykańscy dziennikarze “New York Timesa”, “Washington Post” i “Wall Street Journal”.
Zarzuty wobec ChRL o ukrywanie epidemii w początkowym stadium ze strony Stanów Zjednoczonych, autorytarne metody kontroli oraz sprzedaż wadliwego sprzętu medycznego przez chińskie firmy jawią się jako przeciwieństwo solidnego, otwartego i opartego na międzynarodowej współpracy wizerunku tajwańskiej demokracji. Kwietniowa “wojna na Twitterze”, która zaowocowała zawarciem internetowego przymierza między Tajami, obywatelami Hong Kongu i Tajwańczykami przeciw chińskim internautom (o czym pisaliśmy dla WNP tutaj), obnażyła rosnącą niechęć mieszkańców państw regionu wobec polityki ChRL. Innym przykładem jest ostatnie fiasko chińskiej dyplomacji na Filipinach, gdzie wyprodukowany przez chińską ambasadę teledysk „Jedno morze” (Iisang Dagat) „dedykowany tym, którzy pomogli w walce z Covid-19, ze specjalnymi podziękowaniami dla Chińskiego Zespołu Medycznych Ekspertów” spotkał się z ogromną krytyką internautów jako przykrywka dla prowokacyjnych działań chińskich wojsk w regionie. Na dwa dni przed premierą teledysku, Minister Spraw Zagranicznych ujawnił, iż w lutym patrolujący Morze Południowochińskie filipiński statek znalazł się na celowniku statku chińskiej marynarki wojennej.
Areną pojedynku Chiny-Ameryka w czasach kryzysu stało się WHO, ostro krytykowane przez Stany Zjednoczone za „sinocentryczny” charakter i zwłokę w podjęciu działań przeciwepidemicznych. Wstrzymanie finansowego wsparcia dla organizacji oraz lobbowanie za członkostwem Tajwanu przez USA jest kontrowane przez udzielenie dodatkowych dotacji ze strony Chin i ich nieprzejednane stanowisko wobec wyspy.
Natomiast w bezprecedensowych ruchu, 7 maja ambasadorzy ośmiu państw: Stanów Zjednoczonych, Japonii, Niemiec, Francji, Wielkiej Brytanii, Kanady, Australii i Nowej Zelandii zwrócili się do WHO o przyznanie Tajwanowi statusu obserwatora w Światowym Zgromadzeniu Zdrowia, organie WHO, a sekretarz stanu USA Mike Pompeo rozpoczął autorską kampanię #TweetforTaiwan, wzywającą do poparcia wyspy, by mogła „mieć odpowiednią rolę” w organizacji. Mimo że ruch został zablokowany przez ChRL, agitacja za dopuszczeniem Tajwanu do obrad nie skończyła się – 13 maja litewski Minister Spraw Zagranicznych Linas Linkevicius, a następnie 19 maja przedstawiciele Stany Zjednoczonych i Japonii ponownie wyrazili swoje poparcie dla Tajwanu. Status Tajwanu obecnie się nie zmienił.
Od objęcia urzędu prezydenta w 2017 roku, gdy jako pierwszy prezydent od 1979 roku złamał protokół, odbierając telefon z gratulacjami z Taipei, prezydent Donald Trump cyklicznie nadwyrężał cierpliwość Pekinu, tak jak gdy zasugerował, że „polityka jednych Chin” jest „do negocjacji” – deklaracja, którą odwołał, gdy Chiny zamroziły rozmowy na wysokim szczeblu. Natomiast rządy premiera Japonii Abe Shinzo, który objął urząd w 2012 roku, podobnie cechuje dyplomatyczny pro-tajwański zwrot. W 2016 roku ówczesny minister spraw zagranicznych Fumio Kishida oraz premier Abe po raz pierwszy złożyli oficjalne gratulacje tajwańskiej prezydent. Z kolei opis Tajwanu w dyplomatycznej błękitnej księdze zmienił się z „ważnego regionu” do „kluczowego partnera i ważnego przyjaciela” w 2015 roku. Natomiast w najnowszej edycji z 2020 roku Tajwan został podniesiony do rangi „wyjątkowo kluczowego partnera”; wpis na temat kraju zajął objętościowo dwa razy więcej miejsca względem ubiegłorocznej edycji (z pół strony do jednej), a w notce znalazł się bezprecedensowy wpis o konsekwentnym wsparciu Japonii dla nadania statusu obserwatora WHO wyspie.
Również wśród innych państw można zaobserwować wzmożoną aktywność w dyplomatycznych kontaktach z Tajwanem. 28 kwietnia Holandia zmieniła nazwę nieformalnej ambasady z „Biuro Holenderskiego Handlu i Inwestycji” na „Biuro Holandii w Taipei”, podkreślając wykroczenie poza czysto handlową relację. Francja zignorowała ostrzeżenie ze strony ChRL wobec sprzedaży broni wyspie, odpowiadając, że Chiny „powinny skupić się na walce z pandemią”.
Ponadto, w ubiegłym roku planowana wizyta na Tajwan przewodniczącego czeskiego Senatu Jaroslava Kubery została skrytykowana przez prezydenta Czech Miloša Zemana, jako mogąca „pogorszyć relacji z Chinami”, a Chiny wystosowały list, w którym ostrzegały przed
„konsekwencjami dla czeskiego biznesu”. W lutym Kubera zmarł nagle na kilka dni przed zaplanowaną podróżą. 26 kwietnia powołując się na znalezione listy z pogróżkami ze strony chińskiej ambasady i kancelarii prezydenta, rodzina senatora oskarżyła Chiny o rozpętanie nagonki, która doprowadziła do śmierci Kubery. W konsekwencji 20 maja Senat niemal jednogłośnie przyjął rezolucję umożliwiającą potencjalną podróż nowego przewodniczącego izby wyższej czeskiego parlamentu na Tajwan. Rezolucja skrytykowała również Pekin za wystosowanie na początku roku listu, który ostrzegał przed „konsekwencjami dla czeskiego biznesu” w związku z planowaną podróżą.
Inauguracja drugiej kadencji Tsai na prezydent Tajwanu 22 maja była swoistym ukoronowaniem wizerunkowego sukcesu i dyplomatycznej pracy włożonej w politykę zagraniczną. Inaczej niż 2016 roku, inauguracja była transmitowana w internecie, a wideo-gratulacje spłynęły m.in. z: Łotwy, Litwy, Indii, Niemiec, Wielkiej Brytanii, Kanady, Francji, Słowenii, Czech, Indonezji, Australii oraz Stanów Zjednoczonych. W przesłanym wideo, Doradca Bezpieczeństwa Narodowego Stanów Zjednoczonych Matthew Pottinger podkreślił, że „idea demokracji nie jest ani »wschodnia« ani »zachodnia«”, natomiast w odczytanych gratulacjach Sekretarza Stanu Mike Pompeo, mówi o „tajwańskiej demokracji, która jest inspiracją dla regionu i świata”. Prezydent Tsai w przemówieniu stwierdziła, że koncepcja „jednych Chin, dwóch systemów” jest nie do przyjęcia, afirmując niepodległościowe dążenia Tajwanu.
Podsumowując, Stany Zjednoczone prowadzą intensywną anty-pekińską kampanię, której jedną z elementów jest zbliżenie z Tajwanem oraz agitowanie za podniesieniem statusu wyspy w międzynarodowych organizacjach, czemu oczywiście sprzeciwia się ChRL. W przypadku Stanów Zjednoczonych i Japonii polityka zbliżenia z Tajwanem jest charakterystyczna dla kadencji obecnych liderów, ale w czasie globalnego kryzysu można zaobserwować wzmożenie w dyplomatycznych kontaktach z Tajwanem także ze strony innych państw, na ogół blisko związanych z USA. Równocześnie inne kraje krytyczne wobec z polityki ChRL pozwalają sobie na okazywanie oficjalnych gestów podkreślających podmiotowość wyspy. Kreacja tajwańskiej marki jako demokracji zaangażowanej w niesienie pomocy, a niesprawiedliwie blokowanej przez Chiny, które amerykańskie narracja wpisuje w rolę winowajców, może podnieść znaczenie Tajwanu na arenie międzynarodowej i okazać się sposobem na stopniowe wychodzenie z dyplomatycznej izolacji narzuconej przez Pekin.
Zdjęcie: Pixabay

Karolina Zdanowicz Ekspert ds. Japonii. Studentka drugiego stopnia filologii japońskiej na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. W latach 2018/2019 odbyła roczne stypendium rządowe MEXT na Nara Joshi Daigaku w Japonii. Do jej głównych zainteresowań badawczych należą powojenne kino japońskie oraz współczesna kultura masowa.
czytaj więcej
Tłumaczenie niewytłumaczalnego, czyli polski przekład raportu klimatycznego
Czy sunącą wciąż siłą rozpędu machinę międzynarodowego procesu klimatycznego da się zatrzymać i naprawić na czas?
Dawid JuraszekAzjatech #233: Chiny przegrały z USA bitwę o TikToka, ale to nie koniec wojny
Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
Chińskie prace nad wojskowym wykorzystaniem sztucznej inteligencji
Intensywna modernizacja i chęć dorównania siłom zbrojnym Stanów Zjednoczonych sprawiły, że w Chinach rośnie zainteresowanie militarnym zastosowaniem futurystycznych technologii.
Paweł BehrendtWraz z końcem stanu wojennego na Tajwanie w 1987 roku, rząd postawił sobie za punkt honoru promocję lokalnej kultury, jednocześnie wspierając wzrost gospodarczy wyspy. W ostatnich latach mocno inwestowano także w infrastrukturę poza Tajpej, które przez ostatnie dekady przysłowiowo “zasysało” środki publiczne oraz talent, zostawiając resztę wysypy w tyle. Przez ostatnie 40 lat plany te […]
Karolina KodrzyckaTydzień w Azji #267: Luzują przepisy o sprzedaży uzbrojenia. To szansa dla Polski
Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
Działania charytatywne Wietnamczyków w Polsce: ich zakres i źródła
Skala pomocy udzielanej medykom przez społeczność wietnamską w czasie pandemii 2020 roku wzbudza podziw i wdzięczność. Wynika z poczucia przynależności do Polski oraz z głęboko zakorzenionego w kulturze nakazu udzielania pomocy potrzebującym i spłacenia długu zaczerpniętego w czasie, gdy sami tej pomocy potrzebowali.
Ewa GrabowskaTydzień w Azji #63: Eksporterzy ropy w Eurazji cierpią na wojnie cenowej na rynku ropy
Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
Wywiad: Otwarcie Azji Centralnej na świat
JE Pan Margułan Baimukhan, Ambasador Republiki Kazachstanu w RP, w rozmowie z Magdaleną Sobańską-Cwaliną.
Magdalena Sobańska-CwalinaRP: Polska żywność może teraz trafić szerszym strumieniem do Uzbekistanu
W ostatnich kilkunastu latach wielkość obrotów artykułami rolno-spożywczymi Polski z Uzbekistanem nie była imponująca. Teraz może się to zmienić.
San zhong zhanfa czyli Trzy Wojny. Działania hybrydowe po chińsku
Działania w sferze kognitywnej staje się coraz istotniejszym i powszechniejszym elementem niekinetycznych działań militarnych. Państwa i inni aktorzy polityczni świadomie manipulują sposobem, w jaki postrzegane są ich działania oraz działania ich sojuszników i przeciwników przez rządy i społeczeństwa innych aktorów sceny międzynarodowej.
Paweł BehrendtRP: Firmy z Chin rozpychają się na globalnym rynku chemicznym
W 2024 r. Chiny stały się wiodącym światowym eksporterem produktów chemicznych, wyprzedzając nie tylko USA i Niemcy, ale i całą UE. Na te zmiany reaguje Komisja Europejska. To też wyzwanie dla polskich eksporterów.
Patrycja PendrakowskaAzjatech #77: Indyjska Jio Platforms chce budować z Amerykanami własną infrastrukturę sieci 5G
Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
Azjatech #196: Seul zainwestuje ponad miliard dolarów w startupy
Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
Według magazynu Korean Times w ostatnią sobotę w Seulu został pobity kolejny rekord pod względem wielkości manifestacji w historii kraju – demonstrować miało aż 1,9 miliona osób. Ta ocena różni się od policyjnej, która oszacowała ilość protestujących na 270 000. Różnice w kalkulacji nie wzięły się przez przypadek. Emocje sięgają wyżyn. Celem manifestujących jest obecna […]
Roman HusarskiTurchin, autor książki „Czasy ostateczne. Elity, kontrelity i ścieżka dezintegracji politycznej”, wydanej w Polsce nakładem wydawnictwa “Prześwity” w tłumaczeniu Michała Gładkiego, jest twórcą dyscypliny naukowej, którą nazwał kliodynamika.
Andrzej AndersGuidance for Workplaces on Preparing for Coronavirus Spread
Due to the spread of coronavirus, the following workplace recommendations have been issued by the Ministry of Development, in cooperation with the Chief Sanitary Inspector.
Zapraszamy do odwiedzenia nowej inicjatywy azjatyckiej – Dział Azjatycki Nowej Konfederacji
W jej ramach regularnie ukazywać się będą artykuły, wywiady, komentarze, zapisy debat i wiele innych treści, które pozwolą lepiej poznać m.in. uwarunkowania polityczne, gospodarcze, ekologiczne i społeczne największego kontynentu świata.
Jakub KamińskiPrzegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
Azjatech #18: Chińczycy stworzyli najbardziej zaawansowaną aplikację do tzw. „deepfake”
Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
RP: Kazachstan – jakie wnioski wyciągnie zagraniczny biznes ze styczniowej rewolty?
Styczeń zachwiał wypracowanym przez dekady wizerunkiem Kazachstanu jako bezpiecznej przystani dla bezpośrednich inwestycji zagranicznych w Azji Środkowej. Najpierw przez kraj przetoczyła się krwawa rewolta, a następnie region dotknął blackout. Co na to międzynarodowy biznes?
Magdalena Sobańska-CwalinaTydzień w Azji #203: Nieoczekiwany wynik wyborów w Malezji szansą na nowe otwarcie
Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
Tydzień w Azji #226: Kryzys demograficzny dopadł ten kraj. Niedawno był najludniejszy
Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
Tydzień w Azji #40: GoJek wchodzi do rządu
Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.