Artykuły Tygodnia w Azji

Tydzień w Azji: Sprzeciw wobec wizyty Xi Jinpinga w Japonii – nowy etap w japońsko-chińskich relacjach?

Japonia, dotychczas powstrzymując się od otwartej krytyki ChRL, wobec ostatnich wydarzeń decyduje się na podjęcie odważniejszych, ale nie otwarcie konfrontacyjnych dyplomatycznych środków wobec Chin. 

Instytut Boyma 14.07.2020

Uchwalone przez Chińską Republikę Ludową 30 czerwca prawo o bezpieczeństwie narodowym w Hongkongu zakazujące działań separatystycznych pod maksymalną karą dożywotniego więzienia jest kolejnym krokiem w uzależnianiu byłej brytyjskiej kolonii od władz kontynentalnych. Prawo krytykowane za brak precyzji w definicji „działań separatystycznych”, wysokość kar oraz naruszenie autonomii Hongkongu wywołało krytyczną reakcję międzynarodowej opinii publicznej. Japonia, dotychczas powstrzymując się od otwartej krytyki ChRL, wobec ostatnich wydarzeń decyduje się na podjęcie odważniejszych, ale nie otwarcie konfrontacyjnych dyplomatycznych środków wobec Chin. 

Zaplanowana na wiosnę, a przesunięta ze względu na epidemię, wizyta Xi Jinpinga w Japonii była efektem stopniowo ocieplających się dyplomatycznych relacji między dwoma krajami od 2017 roku. Jeżeli wizyta doszłaby do skutku, byłby to pierwszy raz od ponad dekady, gdy głowa państwa ChRL złożyła oficjalną wizytę w Japonii. Jednak ostatnie działania ChRL wobec Hongkongu sprawiły, iż wizyta przewodniczącego KPCh stanęła pod znakiem zapytania. Przygotowany na początku lipca dokument, pod którym podpisali się politycy związani z wydziałem spraw zagranicznych, przedstawił opinię, iż członkowie rządzącej partii LDP (Partia Liberalno Demokratyczna) „są zmuszeni, by wezwać do odwołania” planowej wizyty Xi Jinpinga. Według pierwotnej wersji dokumentu członkowie partii bezpośrednio „wzywali do odwołania” wizyty, ale po interwencji Sekretarza Generalnego LDP Toshihiro Nikaia, mającego bliskie związki z Chinami, wydźwięk deklaracji został osłabiony. Podobnie Takeo Kawakami – polityk z frakcji Nikaia – ostrzegał przed „zniszczeniem japońsko-chińskich relacji, które zostały wybudowane ciężką pracą naszych poprzedników”. Dodatkowo ważność deklaracji osłabiła jej degradacja z partyjnej rezolucji na wspólne oświadczenie poszczególnych członków partii.

Wybuch pandemii w początkowym etapie stworzył okazję do dyplomatycznego zbliżenia obu państw. Odpowiadając na medyczne zapotrzebowanie, japońska strona tylko w lutym wysłała do Chin 380 tys. par rękawiczek, 150 tys. kombinezonów ochronnych oraz 75 tys. goggli, termometrów i antyseptyków – gest, który został odwzajemniony miesiąc później. W innym solidarnościowym geście, LDP zdecydowało o odliczeniu 5 tys. jenów (ok. 150 zł) od pensji każdego parlamentarzysty, a następnie przekazanie sumy na pomoc Chinom w walce z koronawirusem. Prochińską narrację japońskiego rządu artykułował Nikai – „Dla Japonii wybuch epidemii w Chinach jest niczym oglądanie cierpienia krewnego lub sąsiada”. Podtrzymanie korzystnych relacji było równie ważne dla strony chińskiej – tak jak zwraca uwagę Kazuki Nakamura z The Diplomat, gdy premier Shinzo Abe wypowiedział się na antenie japońskiej telewizji o chińskim „pochodzeniu” wirusa – kwestię tabu dla chińskiego rządu – zazwyczaj wrażliwe na krytykę Chiny tym razem powstrzymały się od zademonstrowania swojego niezadowolenia, wyrażając nawet zrozumienie dla wypowiedzi Abe ze względu na japońsko-amerykańskie relacje.

Chociaż wprowadzenie prawa o bezpieczeństwie spotkało się z krytyką ze strony zachodnich państw, Japonia początkowo ograniczała się do „wyrażenia zaniepokojenia”. Inaczej niż Stany Zjednoczone, które zastosowały sankcje wobec Chin w odpowiedzi na wprowadzenie prawa o bezpieczeństwie, Japonia – tak jak reszta Europy – wstrzymała się od podjęcia twardych środków. Nie podpisała również ogłoszonego 28 maja wspólnego oświadczenia Stanów Zjednoczonych, Australii, Wielkiej Brytanii i Kanady potępiającego działania Chin. Powściągliwość w Tokio w krytyce Pekinu częściowo tłumaczą ekonomiczne zależności. Mówiąc o niskim prawdopodobieństwie ekonomicznego odwrotu Japonii od Chin, Andrea A. Fischetti i Antoine Roth z Tokyo Review podkreślają korzystne warunki rozwoju sektora turystycznego dzięki chińskim turystom oraz oczekiwania japońskich firm wobec poszerzenia udziałów na chińskim rynku. 

Mimo to w ostatnich miesiącach można zaobserwować podjęcie odważniejszych kroków w relacjach z chińskim rządem, o czym pisałam tutaj. Japonia była jednym z 8 państw, które w bezprecedensowym ruchu 7 maja zwróciły się do WHO o przyznanie Tajwanowi statusu obserwatora w Światowym Zgromadzeniu Zdrowia – ruch ostatecznie zablokowany przez Pekin. Również w japońskim bluebooku w edycji z 2020 roku Tajwan awansował do rangi „wyjątkowo kluczowego partnera”, a w notce znalazł się niespotykany wcześniej zapis o konsekwentnym wsparciu Japonii dla nadania statusu obserwatora WHO wyspie. Napięcie na linii Tokio-Pekin podnoszą działania Japonii, zachęcające inwestorów z Hongkongu do przeniesienia się na wsypy. Odwagi japońskiemu rządowi dodaje również proklamowany sukces w opanowaniu epidemii – Yusaku Yoshikawa na łamach The Diplomat opisuje atmosferę upojenia zwycięstwem, jaka nastąpiła wśród części konserwatywnych polityków odwołujących się nawet do „wyższości Japończyków” lub nazwania obecnego stanu „japońskim cudem”.

Warte uwagi jest także zbliżenie Japonii i Australii, która po wezwaniu do przeprowadzenia międzynarodowego śledztwa wobec źródła pandemii, została ukarana sankcjami ekonomicznymi ze strony Chin. Podczas czwartkowego (09.07) wirtualnego szczytu Japonia-Australia, premier Shinzo Abe oraz premier Scott Morrison wyrazili „głębokie zaniepokojenie” wprowadzeniem prawa o bezpieczeństwie narodowym; podkreślili potrzebę uczestnictwa Tajwanu w obradach WHO jako obserwatora oraz skrytykowali jakiekolwiek działania mające zamiar naruszać status quo Morza Południowochińskiego i Wschodniochińskiego.

Partia Liberalno Demokratyczna nie jest monolitem, ale środowiskiem podzielonym na frakcje o określonej orientacji politycznej. Dotychczas frakcja Nikaia opowiada się za blokowaniem bardziej konsekwentnych kroków, które mogłoby sabotować wybudowaną współpracę z Chinami. Tak jak w przypadku relacji z Koreą Południową, od czasu objęcia stanowiska premiera przez Shinzo Abe, polityka zagraniczna Japonii względem sąsiadów charakteryzuje się pragmatyzmem i realną oceną wyzwań płynących z ambicji poszczególnych państw. W obliczu nadszarpniętego wizerunku Chin na arenie międzynarodowej oraz stopniowej rewaluacji stanowiska G7 wobec Chin na bardziej krytyczny, Japonia może zdecydować się na odważniejsze kroki w relacjach japońsko-chińskich.

Zdjęcie: Pixabay

Karolina Zdanowicz

Ekspert ds. Japonii. Studentka drugiego stopnia filologii japońskiej na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. W latach 2018/2019 odbyła roczne stypendium rządowe MEXT na Nara Joshi Daigaku w Japonii. Do jej głównych zainteresowań badawczych należą powojenne kino japońskie oraz współczesna kultura masowa.

czytaj więcej

Tydzień w Azji #77: Uzbecki sektor bankowy szuka międzynarodowego wsparcia

Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.

Jak prowadzić badania społeczne w Chinach? – subiektywny przewodnik po pobycie w CASS

Mimo rosnącego zainteresowania Państwem Środka, ciągle  niewielu polskich naukowców decyduje się na prowadzenie badań za Wielkim Murem.

Wywiad: Chiny na rynku e-commerce jako bieżące wyzwanie dla Unii Europejskiej

Wywiad z dr. Aleksandrą Musielak - doktor nauk prawnych, absolwentką Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu oraz Wydziału Prawa Uniwersytetu Warwick, ekspertką Konfederacji Lewiatan ds. nowych technologii oraz rynku cyfrowego i telekomunikacyjnego.

Azjatech #21: Chińskie komputery z Azji Centralnej

Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.

Tydzień w Azji #184: Biznes szykuje się na wojnę o Tajwan. Powstają plany ewakuacji

Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.

Nicolas Levi na konferencji Asian-European Forum 2021: Przyszłość Należy do Azji

22 kwietnia o godz. 14:15 analityk Instytutu Boyma Nicolas Levi, weźmie udział panelu dyskusyjnym “Przenikanie kultur, czyli jak Wschód łączy się z Zachodem. Globalizacja kultur dziś i perspektywy na przyszłość”.

Tydzień w Azji #72: Nowoczesna infrastruktura ma ożywić chińską gospodarkę po kryzysie

Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.

Tydzień w Azji #70: Współpraca w ASEAN, a nie izolacja, gwarancją bezpieczeństwa żywieniowego

Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich, tworzony we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.

Armenia: były prezydent nadal w areszcie

Były Prezydent Republiki Armenii Robert Koczaryan w 2018 roku został oskarżony o próbę obalenia konstytucyjnego porządku Armenii przez wstępne porozumienie z innymi osobami w 2008 roku. Jako środek zapobiegawczy przez Sąd Powszechny został wybrany tymczasowy areszt. Natomiast w sierpniu tego samego roku został on uchylony i prezydent został zwolniony. (...) Dochodzenie nadal trwa.

Ścieżki armeńskiej armii: przełomowe momenty w historii powstania, pozycja armii i wyzwania przed którymi dziś stoi

Na początku roku Siły Zbrojne Republiki Armenii świętowały kolejną rocznicę powstania, która datuje się dokładnie na 28 stycznia 1992 roku. Przez ostatnie 28 lat armia armeńska przeżyła różne momenty przełomowe, z których, można powiedzieć, że wyszła zwycięsko.

Tydzień w Azji #120: Co poszło nie tak w indyjskiej polityce walki z pandemią?

Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.

Dlaczego walka z korupcją w Kirgistanie nie będzie łatwa

Od momentu jesiennych wyborów parlamentarnych w Kirgistanie wydarzenia w tym kraju regularnie opisywane są przez wiodące media światowe i portale specjalistyczne zajmujące się polityką czy też dyplomacją. Kolejne w ciągu ostatnich kilkunastu lat „przemeblowanie polityczne” w Biszkeku może rodzić nadzieję na obniżenie poziomu korupcji w tej centralnoazjatyckiej republice. Czy jednak istnieją mocne podstawy ku temu aby patrzeć optymistycznie na zapowiedziane przemiany? Co podpowiadają nam dotychczasowe doświadczenia Kirgistanu i teorie naukowe?

Tydzień w Azji #171: Korea Południowa szykuje nowe otwarcie na Japonię

Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.

Qing Ming Jie – tegoroczne święto zmarłych dniem żałoby narodowej w Chinach

W Chinach na 24 godziny wstrzymano działalność wszystkich miejsc związanych z rozrywką. Producenci gier zostali zobowiązani do wyłączenia serwerów na dzień żałoby, a serwisy video zapełniły się materiałami o bohaterskiej walce personelu medycznego z koronawirusem.

Tydzień w Azji #170: Antykorupcyjna ofensywa prezydenta Tokajewa

Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.

Forbes: Trzeci światowy rynek gospodarki cyfrowej? Młode Indie płacą Paytm i idą na giełdę

Indie przechodzą gwałtowną rewolucję w gospodarce cyfrowej. Pozostając jednym z liderów usług informatycznych, rozwijają własne produkty konsumenckie.

RP: Kiedy nowozelandzki kiwi trafi bez cła na polskie stoły?

W połowie lutego br. Komisja Europejska przesłała do Rady projekt decyzji w sprawie zawarcia układu o wolnym handlu z Nową Zelandią. Umowa ta, gdy już wejdzie w życie, będzie miała znaczenie dla polskich przedsiębiorców, szczególnie z sektora rolnego.

RP: Indie wspierają inwestycje produkcyjne. Mogą na tym skorzystać i polskie firmy

Rządowi Indii zależy na ściągnięciu do kraju inwestycji produkcyjnych. Tworzy więc bodźce dla rozwoju fabryk na Subkontynencie Indyjskim. Polskie przedsiębiorstwa eksportujące do Indii coraz częściej decydują się na wytwarzanie w tym kraju.

Tydzień w Azji: Kirgistan na drodze politycznej stabilizacji

10 stycznia odbyły się w Kirgistanie przyspieszone wybory prezydenckie (...) Atmosfera społeczna tego głosowania pozostawała wciąż napięta, od momentu ogłoszenia wyników październikowych wyborów, w których żadne ugrupowanie opozycyjne nie zdobyło nawet jednego mandatu poselskiego.

Forbes: Czas Indopacyfiku. Tak 2021 r. przejdzie do historii

Mijające dwanaście miesięcy będziemy wspominać głównie jako okres smutku i niepokoju. Miliony ludzi opłakuje stratę swoich bliskich, którzy odeszli z powodu pandemii. Straszy kryzys klimatyczny, przejawiający się suszami, powodziami, huraganowymi wiatrami i innymi gwałtownymi zjawiskami pogodowymi. Rywalizacja Chin i USA grozi przerodzeniem się w otwarty konflikt.

Azjatech #61: Startupy walczą z samotnością ludzi w kwarantannie

Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.

Development Strategies for Ulaanbaatar According to the Conception for the City’s 2040 General Development Plan – Part 2

This is the second part of an inquiry into Ulaanbaatar’s winning 2040 General Development Plan Conception (GDPC). In this part of paper, I look into some of the plans and/or solutions proposed in Ulaanbaatar’s 2040 GDPC.

Ailuna Shamurzaeva Research Fellow Instytutu Boyma

Z radością ogłaszamy, że Ailuna Shamurzaeva została Research Fellow Instytutu Boyma i będzie współpracowała z naszym zespołem w maju i czerwcu 2022 r. Jej zainteresowania badawcze dotyczą ekonomii politycznej, badań nad migracją i handlu międzynarodowego.

Forbes: Policja może się zmienić. Korea z problemów zrobiła produkt eksportowy

Kojarzona zwykle z innowacjami technicznymi Korea Południowa realizuje w ostatnich dekadach inne programy rozwoju. Wspiera przemysły kreatywne, dzięki czemu nie tylko zarabia, ale podnosi także globalną siłę swojego oddziaływania, zwaną soft power...