Artykuły Tygodnia w Azji

Tydzień w Azji: Gratulacje dla prezydent Tsai Ing-wen, czyli Tajwan wzmacnia swoją pozycję podczas kryzysu pandemicznego

Sukces w walce z pandemią może okazać się furtką do przynajmniej częściowego wyjścia z narzuconej dyplomatycznej próżni.  

Instytut Boyma 25.05.2020

Wraz z wygraną przewodniczącej Demokratycznej Partii Niepodległościowej Tsai Ing-wen w wyborach na prezydenta Republiki Chińskiej (Tajwanu) w 2016 roku, Pekin nasilił wysiłki zmierzające do pogłębienia izolacji wyspy. Pekin stara się wypychać przedstawicieli Tajpej z organizacji międzynarodowych. Przykładem tego jest fakt, że od 2017 roku ChRL konsekwentnie uniemożliwia otrzymanie przez Tajwan statusu obserwatora w Światowej Organizacji Zdrowia (WHO). 

Reelekcja Tsai w 2020 roku z rekordowo wysokim wynikiem w czasach globalnego kryzysu związana jest z troską mieszkańców Tajwanu o przyszłość wyspy w dobie protestów w Hongkongu. Poparcie dla Tsai Ing-wen umacnia także modelowe zarządzanie kryzysem epidemicznym. Tym samym kryzysem, który zachwiał wizerunkiem ChRL na międzynarodowej arenie. Sukces w walce z pandemią może okazać się furtką do przynajmniej częściowego wyjścia z narzuconej dyplomatycznej próżni.  

Dzięki bardzo dobrym statystykom epidemicznym (na dzień 22 maja: 441 zakażeń i 7 ofiar śmiertelnych), Tajwan stosuje częściowo udaną „dyplomację maseczkową”, przekazując miliony maseczek, kombinezonów ochronnych, organizując webinary zarządzania epidemią dla państw w regionie oraz wymianę personelu medycznego.

Kapitał symboliczny zdobyty w czasie kryzysu, wyspa umiejętnie przekuwa w wypromowanie krajowej marki opartej na transparentności, solidarności i demokratycznej praktyce. To Taipei był jednym z miast, do którego udali się wydaleni z ChRL amerykańscy dziennikarze “New York Timesa”, “Washington Post” i “Wall Street Journal”. 

Zarzuty wobec ChRL o ukrywanie epidemii w początkowym stadium ze strony Stanów Zjednoczonych, autorytarne metody kontroli oraz sprzedaż wadliwego sprzętu medycznego przez chińskie firmy jawią się jako przeciwieństwo solidnego, otwartego i opartego na międzynarodowej współpracy wizerunku tajwańskiej demokracji. Kwietniowa “wojna na Twitterze”, która zaowocowała zawarciem internetowego przymierza między Tajami, obywatelami Hong Kongu i Tajwańczykami przeciw chińskim internautom (o czym pisaliśmy dla WNP tutaj), obnażyła rosnącą niechęć mieszkańców państw regionu wobec polityki ChRL. Innym przykładem jest ostatnie fiasko chińskiej dyplomacji na Filipinach, gdzie wyprodukowany przez chińską ambasadę teledysk „Jedno morze” (Iisang Dagat) „dedykowany tym, którzy pomogli w walce z Covid-19, ze specjalnymi podziękowaniami dla Chińskiego Zespołu Medycznych Ekspertów” spotkał się z ogromną krytyką internautów jako przykrywka dla prowokacyjnych działań chińskich wojsk w regionie. Na dwa dni przed premierą teledysku, Minister Spraw Zagranicznych ujawnił, iż w lutym patrolujący Morze Południowochińskie filipiński statek znalazł się na celowniku statku chińskiej marynarki wojennej.

Areną pojedynku Chiny-Ameryka w czasach kryzysu stało się WHO, ostro krytykowane przez Stany Zjednoczone za „sinocentryczny” charakter i zwłokę w podjęciu działań przeciwepidemicznych. Wstrzymanie finansowego wsparcia dla organizacji oraz lobbowanie za członkostwem Tajwanu przez USA jest kontrowane przez udzielenie dodatkowych dotacji ze strony Chin i ich nieprzejednane stanowisko wobec wyspy.

Natomiast w bezprecedensowych ruchu, 7 maja ambasadorzy ośmiu państw: Stanów Zjednoczonych, Japonii, Niemiec, Francji, Wielkiej Brytanii, Kanady, Australii i Nowej Zelandii zwrócili się do WHO o przyznanie Tajwanowi statusu obserwatora w Światowym Zgromadzeniu Zdrowia, organie WHO, a sekretarz stanu USA Mike Pompeo rozpoczął autorską kampanię #TweetforTaiwan, wzywającą do poparcia wyspy, by mogła „mieć odpowiednią rolę” w organizacji. Mimo że ruch został zablokowany przez ChRL, agitacja za dopuszczeniem Tajwanu do obrad nie skończyła się – 13 maja litewski Minister Spraw Zagranicznych Linas Linkevicius, a następnie 19 maja przedstawiciele Stany Zjednoczonych i Japonii ponownie wyrazili swoje poparcie dla Tajwanu. Status Tajwanu obecnie się nie zmienił.

Od objęcia urzędu prezydenta w 2017 roku, gdy jako pierwszy prezydent od 1979 roku złamał protokół, odbierając telefon z gratulacjami z Taipei, prezydent Donald Trump cyklicznie nadwyrężał cierpliwość Pekinu, tak jak gdy zasugerował, że  „polityka jednych Chin” jest „do negocjacji” – deklaracja, którą odwołał, gdy Chiny zamroziły rozmowy na wysokim szczeblu. Natomiast rządy premiera Japonii Abe Shinzo, który objął urząd w 2012 roku, podobnie cechuje dyplomatyczny pro-tajwański zwrot. W 2016 roku ówczesny minister spraw zagranicznych Fumio Kishida oraz premier Abe po raz pierwszy złożyli oficjalne gratulacje tajwańskiej prezydent. Z kolei opis Tajwanu w dyplomatycznej błękitnej księdze zmienił się z „ważnego regionu” do „kluczowego partnera i ważnego przyjaciela” w 2015 roku. Natomiast w najnowszej edycji z 2020 roku Tajwan został podniesiony do rangi „wyjątkowo kluczowego partnera”; wpis na temat kraju zajął objętościowo dwa razy więcej miejsca względem ubiegłorocznej edycji (z pół strony do jednej), a w notce znalazł się bezprecedensowy wpis o konsekwentnym wsparciu Japonii dla nadania statusu obserwatora WHO wyspie.

Również wśród innych państw można zaobserwować wzmożoną aktywność w dyplomatycznych kontaktach z Tajwanem. 28 kwietnia Holandia zmieniła nazwę nieformalnej ambasady z „Biuro Holenderskiego Handlu i Inwestycji” na „Biuro Holandii w Taipei”, podkreślając wykroczenie poza czysto handlową relację. Francja zignorowała ostrzeżenie ze strony ChRL wobec sprzedaży broni wyspie, odpowiadając, że Chiny „powinny skupić się na walce z pandemią”.

Ponadto, w ubiegłym roku planowana wizyta na Tajwan przewodniczącego czeskiego Senatu Jaroslava Kubery została skrytykowana przez prezydenta Czech Miloša Zemana, jako mogąca „pogorszyć relacji z Chinami”, a Chiny wystosowały list, w którym ostrzegały przed
„konsekwencjami dla czeskiego biznesu”. W lutym Kubera zmarł nagle na kilka dni przed zaplanowaną podróżą. 26 kwietnia powołując się na znalezione listy z pogróżkami ze strony chińskiej ambasady i kancelarii prezydenta, rodzina senatora oskarżyła Chiny o rozpętanie nagonki, która doprowadziła do śmierci Kubery. W konsekwencji 20 maja Senat niemal jednogłośnie przyjął rezolucję umożliwiającą potencjalną podróż nowego przewodniczącego izby wyższej czeskiego parlamentu na Tajwan. Rezolucja skrytykowała również Pekin za wystosowanie na początku roku listu, który ostrzegał przed „konsekwencjami dla czeskiego biznesu” w związku z planowaną podróżą.

Inauguracja drugiej kadencji Tsai na prezydent Tajwanu 22 maja była swoistym ukoronowaniem wizerunkowego sukcesu i dyplomatycznej pracy włożonej w politykę zagraniczną. Inaczej niż 2016 roku, inauguracja była transmitowana w internecie, a wideo-gratulacje spłynęły m.in. z: Łotwy, Litwy, Indii, Niemiec, Wielkiej Brytanii, Kanady, Francji, Słowenii, Czech, Indonezji, Australii oraz Stanów Zjednoczonych. W przesłanym wideo, Doradca Bezpieczeństwa Narodowego Stanów Zjednoczonych Matthew Pottinger podkreślił, że „idea demokracji nie jest ani »wschodnia« ani »zachodnia«”, natomiast w odczytanych gratulacjach Sekretarza Stanu Mike Pompeo, mówi o „tajwańskiej demokracji, która jest inspiracją dla regionu i świata”. Prezydent Tsai w przemówieniu stwierdziła, że koncepcja „jednych Chin, dwóch systemów” jest nie do przyjęcia, afirmując niepodległościowe dążenia Tajwanu.

Podsumowując, Stany Zjednoczone prowadzą intensywną anty-pekińską kampanię, której jedną z elementów jest zbliżenie z Tajwanem oraz agitowanie za podniesieniem statusu wyspy w międzynarodowych organizacjach, czemu oczywiście sprzeciwia się ChRL. W przypadku Stanów Zjednoczonych i Japonii polityka zbliżenia z Tajwanem jest charakterystyczna dla kadencji obecnych liderów, ale w czasie globalnego kryzysu można zaobserwować wzmożenie w dyplomatycznych kontaktach z Tajwanem także ze strony innych państw, na ogół blisko związanych z USA. Równocześnie inne kraje krytyczne wobec z polityki ChRL pozwalają sobie na okazywanie oficjalnych gestów podkreślających podmiotowość wyspy. Kreacja tajwańskiej marki jako demokracji zaangażowanej w niesienie pomocy, a niesprawiedliwie blokowanej przez Chiny, które amerykańskie narracja wpisuje w rolę winowajców, może podnieść znaczenie Tajwanu na arenie międzynarodowej i okazać się sposobem na stopniowe wychodzenie z dyplomatycznej izolacji narzuconej przez Pekin.

Zdjęcie: Pixabay

Karolina Zdanowicz

Ekspert ds. Japonii. Studentka drugiego stopnia filologii japońskiej na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. W latach 2018/2019 odbyła roczne stypendium rządowe MEXT na Nara Joshi Daigaku w Japonii. Do jej głównych zainteresowań badawczych należą powojenne kino japońskie oraz współczesna kultura masowa.

czytaj więcej

Instagram Instytutu Boyma znowu aktywny!

Oprócz dawki wartościowej wiedzy znajdą tam Państwo zdjęcia z Azji, relacje z wydarzeń w których uczestniczymy, informacje o nadchodzących nowościach i wiele więcej!

Azja Centralna – czy pandemia ma szansę wzmocnić regionalne spoiwa?

Czy okres bezpośrednio poprzedzający pandemię COVID-19 pozwolił na wykształcenie się trwałego trendu na współpracę wewnątrzregionalną, który miałby szanse ulec wzmocnieniu w konsekwencji pandemii?

Azjatech #143: Azja chce zarabiać na pędzie ku gwiazdom

Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.

Rok świni w Chinach pod znakiem ASF

Afrykański pomór świń (ASF) to choroba wirusowa, która jest przekleństwem każdego hodowcy trzody chlewnej. Chiny, kraj o najliczniejszym pogłowiu świń, mierzą się z ogromnym problemem -wirus rozprzestrzenia się w Państwie Środka w błyskawicznym tempie. Jakie będą tego skutki dla chińskiego rolnictwa i gospodarki? Co jeszcze czeka Chiny?

Tydzień w Azji #153: Korea Południowa myśli o nowym bloku gospodarczym

Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.

Azjatech #149: Chińczycy oskarżają amerykańską agencję o ataki cybernetyczne

Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.

RP: Kiedy nowozelandzki kiwi trafi bez cła na polskie stoły?

W połowie lutego br. Komisja Europejska przesłała do Rady projekt decyzji w sprawie zawarcia układu o wolnym handlu z Nową Zelandią. Umowa ta, gdy już wejdzie w życie, będzie miała znaczenie dla polskich przedsiębiorców, szczególnie z sektora rolnego.

Azjatech #161: Chiny chcą stać się światowym supermocarstwem sztucznej inteligencji

Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.

Kwartalnik Boyma – nr 3 (9) /2021

Oddajemy do rąk naszych Czytelników i Czytelniczek trzecie w 2021 r. wydanie „Kwartalnika Boyma”. Podjęliśmy w nim m.in. tematykę sytuacji kobiet w Azji, polityk klimatycznych, chińskiej demografii i systemu zaufania społecznego.

COVID-19 w Hongkongu: między sukcesem społecznym a napięciem politycznym

W Hongkongu po roku wyniszczających dla miasta demonstracjach antyrządowych nastąpił krótki okres wyciszenia spowodowany pandemią COVID-19. Pomimo sukcesu metropolii w walce z koronawirusem, pandemia okazuje się być elementem pogłębiającym nie tylko kryzys gospodarczy, ale i kryzys zaufania wobec rządu.

Tydzień w Azji #52: Szczyt 17+1 w Pekinie, czyli dlaczego polskie władze powinny tam pojechać

Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.

Azjatech #34: Nowy sposób na walkę z komarami

Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.

Debata: Wyzwania w Azji

Zapraszamy na debatę związaną z naszą ostatnią publikacją "Raport: Wyzwania w Azji".

Tydzień w Azji #78: Liberalizacja po chińsku: pierwsza prywatna rafineria może eksportować

Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.

Delegacja z China Network for International Exchange

Od 22 do 31 października miałam przyjemność być częścią delegacji przedstawicielskiej NGOs z Europy Środkowo-Wschodniej w Chinach.

Forbes: Australijskie wybory. Wątpliwy prezent na platynowy jubileusz Elżbiety II

Nowy rząd lewicy na antypodach obiecuje wiele zmian. Nieco niespodziewanie i tylnymi drzwiami wróciła jednak zapomniana sprawa ustroju: czy Australia stanie się republiką?

Perspektywy dla Korei Północnej w 2018 roku

1 stycznia 2018 roku północnokoreański przywódca Kim Jong-un wygłosił przemówienie z okazji rozpoczęcia nowego roku. Przemowa natychmiast została dokładnie przeanalizowana, szczególnie w mediach południowokoreańskich i japońskich. W związku z tym w tym komentarzu nie będę skupiać się na słowach młodego przywódcy Korei Północnej, a na elementach, które mogą stać się kluczowymi czynnikami kształtującymi historię polityczną […]

Już wkrótce: Targi China Homelife 2019

Już wkrótce, 29 maja 2019 roku, w Nadarzynie w hali PTAK Expo rozpoczną się największe w Europie Środkowo-Wschodniej targi: China Homelife 2019. Polska jako ważny punkt na planie Nowego Jedwabnego Szlaku stanowi dla Chińczyków istotne miejsce do nawiązywania relacji biznesowych.

Tydzień w Azji #138: Nowe zasady w chińskim internecie

Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.

Azjatech #20: Czy miejskie niebo zapełni się taksówkami?

Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.

Forbes: Japoński exodus z Chin. Czego warto uczyć się od Tokio

Do niedawna gospodarka światowa przypominała długi pociąg ze sprzęgniętymi ze sobą wagonami. Obecnie coraz więcej wagonów chce się odłączyć od chińskiej lokomotywy. Japonia konsekwentnie i bez rozgłosu realizuje projekt stopniowego uniezależniania się od Państwa Środka (...)

Azjatech #98: Polak stanął na czele jednej z największych firm telekomunikacyjnych w Uzbekistanie

Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.

Azjatech #66: Japońskie start-upy szukają mocniejszych akumulatorów

Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.

Azjatech #124: Rekordowy lot chińskiego drona

Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.