Artykuły Tygodnia w Azji

Tydzień w Azji: Gratulacje dla prezydent Tsai Ing-wen, czyli Tajwan wzmacnia swoją pozycję podczas kryzysu pandemicznego

Sukces w walce z pandemią może okazać się furtką do przynajmniej częściowego wyjścia z narzuconej dyplomatycznej próżni.  

Instytut Boyma 25.05.2020

Wraz z wygraną przewodniczącej Demokratycznej Partii Niepodległościowej Tsai Ing-wen w wyborach na prezydenta Republiki Chińskiej (Tajwanu) w 2016 roku, Pekin nasilił wysiłki zmierzające do pogłębienia izolacji wyspy. Pekin stara się wypychać przedstawicieli Tajpej z organizacji międzynarodowych. Przykładem tego jest fakt, że od 2017 roku ChRL konsekwentnie uniemożliwia otrzymanie przez Tajwan statusu obserwatora w Światowej Organizacji Zdrowia (WHO). 

Reelekcja Tsai w 2020 roku z rekordowo wysokim wynikiem w czasach globalnego kryzysu związana jest z troską mieszkańców Tajwanu o przyszłość wyspy w dobie protestów w Hongkongu. Poparcie dla Tsai Ing-wen umacnia także modelowe zarządzanie kryzysem epidemicznym. Tym samym kryzysem, który zachwiał wizerunkiem ChRL na międzynarodowej arenie. Sukces w walce z pandemią może okazać się furtką do przynajmniej częściowego wyjścia z narzuconej dyplomatycznej próżni.  

Dzięki bardzo dobrym statystykom epidemicznym (na dzień 22 maja: 441 zakażeń i 7 ofiar śmiertelnych), Tajwan stosuje częściowo udaną „dyplomację maseczkową”, przekazując miliony maseczek, kombinezonów ochronnych, organizując webinary zarządzania epidemią dla państw w regionie oraz wymianę personelu medycznego.

Kapitał symboliczny zdobyty w czasie kryzysu, wyspa umiejętnie przekuwa w wypromowanie krajowej marki opartej na transparentności, solidarności i demokratycznej praktyce. To Taipei był jednym z miast, do którego udali się wydaleni z ChRL amerykańscy dziennikarze “New York Timesa”, “Washington Post” i “Wall Street Journal”. 

Zarzuty wobec ChRL o ukrywanie epidemii w początkowym stadium ze strony Stanów Zjednoczonych, autorytarne metody kontroli oraz sprzedaż wadliwego sprzętu medycznego przez chińskie firmy jawią się jako przeciwieństwo solidnego, otwartego i opartego na międzynarodowej współpracy wizerunku tajwańskiej demokracji. Kwietniowa “wojna na Twitterze”, która zaowocowała zawarciem internetowego przymierza między Tajami, obywatelami Hong Kongu i Tajwańczykami przeciw chińskim internautom (o czym pisaliśmy dla WNP tutaj), obnażyła rosnącą niechęć mieszkańców państw regionu wobec polityki ChRL. Innym przykładem jest ostatnie fiasko chińskiej dyplomacji na Filipinach, gdzie wyprodukowany przez chińską ambasadę teledysk „Jedno morze” (Iisang Dagat) „dedykowany tym, którzy pomogli w walce z Covid-19, ze specjalnymi podziękowaniami dla Chińskiego Zespołu Medycznych Ekspertów” spotkał się z ogromną krytyką internautów jako przykrywka dla prowokacyjnych działań chińskich wojsk w regionie. Na dwa dni przed premierą teledysku, Minister Spraw Zagranicznych ujawnił, iż w lutym patrolujący Morze Południowochińskie filipiński statek znalazł się na celowniku statku chińskiej marynarki wojennej.

Areną pojedynku Chiny-Ameryka w czasach kryzysu stało się WHO, ostro krytykowane przez Stany Zjednoczone za „sinocentryczny” charakter i zwłokę w podjęciu działań przeciwepidemicznych. Wstrzymanie finansowego wsparcia dla organizacji oraz lobbowanie za członkostwem Tajwanu przez USA jest kontrowane przez udzielenie dodatkowych dotacji ze strony Chin i ich nieprzejednane stanowisko wobec wyspy.

Natomiast w bezprecedensowych ruchu, 7 maja ambasadorzy ośmiu państw: Stanów Zjednoczonych, Japonii, Niemiec, Francji, Wielkiej Brytanii, Kanady, Australii i Nowej Zelandii zwrócili się do WHO o przyznanie Tajwanowi statusu obserwatora w Światowym Zgromadzeniu Zdrowia, organie WHO, a sekretarz stanu USA Mike Pompeo rozpoczął autorską kampanię #TweetforTaiwan, wzywającą do poparcia wyspy, by mogła „mieć odpowiednią rolę” w organizacji. Mimo że ruch został zablokowany przez ChRL, agitacja za dopuszczeniem Tajwanu do obrad nie skończyła się – 13 maja litewski Minister Spraw Zagranicznych Linas Linkevicius, a następnie 19 maja przedstawiciele Stany Zjednoczonych i Japonii ponownie wyrazili swoje poparcie dla Tajwanu. Status Tajwanu obecnie się nie zmienił.

Od objęcia urzędu prezydenta w 2017 roku, gdy jako pierwszy prezydent od 1979 roku złamał protokół, odbierając telefon z gratulacjami z Taipei, prezydent Donald Trump cyklicznie nadwyrężał cierpliwość Pekinu, tak jak gdy zasugerował, że  „polityka jednych Chin” jest „do negocjacji” – deklaracja, którą odwołał, gdy Chiny zamroziły rozmowy na wysokim szczeblu. Natomiast rządy premiera Japonii Abe Shinzo, który objął urząd w 2012 roku, podobnie cechuje dyplomatyczny pro-tajwański zwrot. W 2016 roku ówczesny minister spraw zagranicznych Fumio Kishida oraz premier Abe po raz pierwszy złożyli oficjalne gratulacje tajwańskiej prezydent. Z kolei opis Tajwanu w dyplomatycznej błękitnej księdze zmienił się z „ważnego regionu” do „kluczowego partnera i ważnego przyjaciela” w 2015 roku. Natomiast w najnowszej edycji z 2020 roku Tajwan został podniesiony do rangi „wyjątkowo kluczowego partnera”; wpis na temat kraju zajął objętościowo dwa razy więcej miejsca względem ubiegłorocznej edycji (z pół strony do jednej), a w notce znalazł się bezprecedensowy wpis o konsekwentnym wsparciu Japonii dla nadania statusu obserwatora WHO wyspie.

Również wśród innych państw można zaobserwować wzmożoną aktywność w dyplomatycznych kontaktach z Tajwanem. 28 kwietnia Holandia zmieniła nazwę nieformalnej ambasady z „Biuro Holenderskiego Handlu i Inwestycji” na „Biuro Holandii w Taipei”, podkreślając wykroczenie poza czysto handlową relację. Francja zignorowała ostrzeżenie ze strony ChRL wobec sprzedaży broni wyspie, odpowiadając, że Chiny „powinny skupić się na walce z pandemią”.

Ponadto, w ubiegłym roku planowana wizyta na Tajwan przewodniczącego czeskiego Senatu Jaroslava Kubery została skrytykowana przez prezydenta Czech Miloša Zemana, jako mogąca „pogorszyć relacji z Chinami”, a Chiny wystosowały list, w którym ostrzegały przed
„konsekwencjami dla czeskiego biznesu”. W lutym Kubera zmarł nagle na kilka dni przed zaplanowaną podróżą. 26 kwietnia powołując się na znalezione listy z pogróżkami ze strony chińskiej ambasady i kancelarii prezydenta, rodzina senatora oskarżyła Chiny o rozpętanie nagonki, która doprowadziła do śmierci Kubery. W konsekwencji 20 maja Senat niemal jednogłośnie przyjął rezolucję umożliwiającą potencjalną podróż nowego przewodniczącego izby wyższej czeskiego parlamentu na Tajwan. Rezolucja skrytykowała również Pekin za wystosowanie na początku roku listu, który ostrzegał przed „konsekwencjami dla czeskiego biznesu” w związku z planowaną podróżą.

Inauguracja drugiej kadencji Tsai na prezydent Tajwanu 22 maja była swoistym ukoronowaniem wizerunkowego sukcesu i dyplomatycznej pracy włożonej w politykę zagraniczną. Inaczej niż 2016 roku, inauguracja była transmitowana w internecie, a wideo-gratulacje spłynęły m.in. z: Łotwy, Litwy, Indii, Niemiec, Wielkiej Brytanii, Kanady, Francji, Słowenii, Czech, Indonezji, Australii oraz Stanów Zjednoczonych. W przesłanym wideo, Doradca Bezpieczeństwa Narodowego Stanów Zjednoczonych Matthew Pottinger podkreślił, że „idea demokracji nie jest ani »wschodnia« ani »zachodnia«”, natomiast w odczytanych gratulacjach Sekretarza Stanu Mike Pompeo, mówi o „tajwańskiej demokracji, która jest inspiracją dla regionu i świata”. Prezydent Tsai w przemówieniu stwierdziła, że koncepcja „jednych Chin, dwóch systemów” jest nie do przyjęcia, afirmując niepodległościowe dążenia Tajwanu.

Podsumowując, Stany Zjednoczone prowadzą intensywną anty-pekińską kampanię, której jedną z elementów jest zbliżenie z Tajwanem oraz agitowanie za podniesieniem statusu wyspy w międzynarodowych organizacjach, czemu oczywiście sprzeciwia się ChRL. W przypadku Stanów Zjednoczonych i Japonii polityka zbliżenia z Tajwanem jest charakterystyczna dla kadencji obecnych liderów, ale w czasie globalnego kryzysu można zaobserwować wzmożenie w dyplomatycznych kontaktach z Tajwanem także ze strony innych państw, na ogół blisko związanych z USA. Równocześnie inne kraje krytyczne wobec z polityki ChRL pozwalają sobie na okazywanie oficjalnych gestów podkreślających podmiotowość wyspy. Kreacja tajwańskiej marki jako demokracji zaangażowanej w niesienie pomocy, a niesprawiedliwie blokowanej przez Chiny, które amerykańskie narracja wpisuje w rolę winowajców, może podnieść znaczenie Tajwanu na arenie międzynarodowej i okazać się sposobem na stopniowe wychodzenie z dyplomatycznej izolacji narzuconej przez Pekin.

Zdjęcie: Pixabay

Karolina Zdanowicz

Ekspert ds. Japonii. Studentka drugiego stopnia filologii japońskiej na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. W latach 2018/2019 odbyła roczne stypendium rządowe MEXT na Nara Joshi Daigaku w Japonii. Do jej głównych zainteresowań badawczych należą powojenne kino japońskie oraz współczesna kultura masowa.

czytaj więcej

Azja Centralna: Kręta droga do regionalnej integracji

Celem opracowania jest przedstawienie aktualnego poziomu zintegrowania republik Azji Centralnej oraz dokonanie analizy kierunków i dynamiki tego procesu w przyszłości. W opracowaniu dokonano również identyfikacji czynników, które mogą wzmacniać procesy integracyjne lub je hamować, a także przedstawiono przyczyny i skutki integracji w odniesieniu do tego regionu.

Wybory 2019: Polska wobec Azji, Afryki i Ameryki Łacińskiej

Spotkanie Instytutu Boyma poświęcone proponowanej przez polityków polityce Polski wobec Azji, Afryki i Ameryki Łacińskiej odbędzie się 4 października 2019 r. o godzinie 19:00.

Tradycyjny lek czy groźny narkotyk? Marihuana w Korei Południowej

Pod koniec 2018 roku w Korei Południowej wprowadzono do obrotu leki na bazie konopi (Cannabis sativa, Cannabis indica). Korea jest pierwszym krajem w konserwatywnej pod tym względem Azji Wschodniej, który odważył się na taki krok. Pacjenci muszą jednak mierzyć się z uciążliwym prawem, wysokimi cenami i przede wszystkim silną stygmatyzacją społeczną. 

Azjatech #80: Czy wyobraźnia sztucznej inteligencji dorówna ludzkiej?

Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.

Współpraca włosko-azjatycka: instytucje kulturalne

Historia stosunków dyplomatycznych Włoch z krajami azjatyckimi. Przegląd włoskich instytucji kulturalnych zajmujących się tematami azjatyckimi, ze szczególnym uwzględnieniem Japonii, Korei Południowej i Chin.

Tydzień w Azji #265: W uwielbianym przez Polaków kraju toczy się gra o tron

Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.

Krzysztof Zalewski gościem audycji “Usługi Kosmiczne dla Ludności” w radiu TOK.FM

Rozmowa dotyczyła wzlotów i upadków indyjskiego programu kosmicznego.

Azjatech #162: Apple stopniowo odwraca się od Chin

Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.

Tydzień w Azji #186: Laos wpadł w pułapkę chińskiego zadłużenia

Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.

Życzenia bożonarodzeniowe

Szanowni Państwo! Jako zespół Instytutu Boyma pragniemy życzyć spokojnych i radosnych Świąt Bożego Narodzenia oraz szczęśliwego Nowego Roku.

Azjatech #155: Chiny wystrzeliły satelitę komunikacji kwantowej

Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.

Kwartalnik Boyma – nr 4 (10)/2021

Oddajemy w Państwa ręce Kwartalnik Boyma w całości poświęcony projektowi na temat Nowego Jedwabnego Szlaku w porównawczej perspektywie Polski i Niemiec. Projekt skierowany do niemieckich i polskich studentów został zainspirowany przez niemieckim prywatny uniwersytet Zeppelin we Friedrichshafen.

Gra strategiczna „Jak nie rozpętać Trzeciej Wojny Światowej, czyli spór o Kaszmir” – zmiana terminu

W trosce o bezpieczeństwo wszystkich uczestników, podjęliśmy decyzję o przełożeniu terminu gry strategicznej, gdy tylko zagrożenie epidemiczne zostanie zażegnane.

Tydzień w Azji: 2020 – wyjątkowy rok dla kinematografii Korei Południowej

Historia kinematografii koreańskiej liczy 100 lat i sięga roku 1919, kiedy po raz pierwszy pokazano koreański film „Walka o sprawiedliwość”. W sto lat później kino koreańskie może mówić o światowym sukcesie swoich filmów.

Qing Ming Jie – tegoroczne święto zmarłych dniem żałoby narodowej w Chinach

W Chinach na 24 godziny wstrzymano działalność wszystkich miejsc związanych z rozrywką. Producenci gier zostali zobowiązani do wyłączenia serwerów na dzień żałoby, a serwisy video zapełniły się materiałami o bohaterskiej walce personelu medycznego z koronawirusem.

Tydzień w Azji#15: Jaka przyszłość Sri Lanki po zamachach?

Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości. W tym numerze piszemy m.in o zamachach terrorystycznych na Sri Lance (w tym ich możliwych skutkach gospodarczych), inwestycjach w sektorze energetycznym Indonezji oraz nowych amerykańskich sankcjach wymierzonych w Iran.

Subiektywny przewodnik po wyborach i kampanii w Indiach

Głosowanie w Indiach jest prawem konstytucyjnym. Organizacja wyborów w kraju – znajdującym się na drugim miejscu pod względem liczby ludności i siódmym pod względem powierzchni na świecie – stanowi ogromne wyzwanie. Jak zatem głosuje się w największej demokracji świata, gdzie zarejestrowanych jest ponad dwa tysiące partii politycznych, elektroniczne urządzenia zastępują drukowane karty wyborcze, a urzędnicy przemierzają tysiące kilometrów, by utworzyć lokal wyborczy nawet dla jednego obywatela?

Temples, Hackers, and Leaks: The Thai-Cambodian Crisis in the Age of Information Warfare

Thailand and Cambodia are caught up in a heated border dispute over an ancient temple that dates back to the 11th century. This isn’t just about land — it’s about the heritage of colonialism, national pride, and tensions between two powerful political dynasties.

Jak i dlaczego Stany Zjednoczone budują na Indo-Pacyfiku sieć sojuszy, z Japonią jako głównym ogniwem?

Od pewnego już czasu administracja amerykańska podejmuje wysiłki na rzecz wzmacniania wielostronnej współpracy w dziedzinie bezpieczeństwa wśród swoich sojuszników na Indo-Pacyfiku.

Tydzień w Azji #55: Euroazjatyckie tournée Mike’a Pompeo

Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.

Tydzień w Azji #54: Epidemia koronawirusa – strach gorszy od zarazy?

Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.

Paweł Behrendt w rozmowie z cyklu Zoom na Świat „Indo-Pacyfik. Czy będzie wojna?”

Serdecznie zapraszamy do wysłuchania rozmowy z cyklu Zoom na Świat "Indo-Pacyfik. Czy będzie wojna?", w której wziął udział analityk Instytutu Boyma, Paweł Behrendt.

RP: Kazachstan – jakie wnioski wyciągnie zagraniczny biznes ze styczniowej rewolty?

Styczeń zachwiał wypracowanym przez dekady wizerunkiem Kazachstanu jako bezpiecznej przystani dla bezpośrednich inwestycji zagranicznych w Azji Środkowej. Najpierw przez kraj przetoczyła się krwawa rewolta, a następnie region dotknął blackout. Co na to międzynarodowy biznes?

Tydzień w Azji #207: Chiny wkroczyły w Rok Królika. Nadzieja na nowe otwarcie

Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.