
Urodziła się w Warszawie 17 września 1823 r. Zmarła 38 lat później w rodzinnym mieście. Tekla z Bądarzewskich Baranowska była jedną z nielicznych kobiet jej epoki, która mimo społecznych ograniczeń potrafiła podbić świat swoją twórczością. Modlitwa dziewicy, skomponowany przez nią utwór na fortepian, przez dekady dobiegał z okien milionów domów na wszystkich kontynentach.
W Polsce wiedza o niej jest niszowa. Natomiast w wielu państwach Azji jej twórczość pozostaje nieustannie żywa. Dwustulecie urodzin Bądarzewskiej to doskonały moment, abyśmy wspólnymi siłami popularyzowali fenomen tej nieznanej nam Polki.
17 września 1823 r. – przypadkowe, ale znaczące odkrycie
Już za kilka tygodni – 17 września minie 200 lat od narodzin prawdopodobnie najbardziej znanej europejskiej kompozytorki w Azji.
W drugiej połowie 2020 roku jako Fundacja Studiów Azjatyckich i Globalnych im. Michała Boyma rozpoczęliśmy spontanicznie realizację projektu poświęconego przywracaniu pamięci Bądarzewskiej. Bez żadnych sponsorów i wsparcia państwa postanowiliśmy mówić i pisać o kompozytorce. Zdecydowaliśmy się na działalność w tej dziedzinie, ponieważ mimo wielkiej, światowej kariery, we własnej ojczyźnie Bądarzewska niestety znana jest jedynie bardzo wąskiemu gronu osób. Kompozytorki nie znają także osoby z wykształceniem muzycznym. Najsmutniejsze jest jednak to, że z naszych obserwacji wynika, że spora część z osób, które wiedzą kim była Bądarzewska, dowiedziało się o jej istnieniu podczas pobytu w Azji. Niezależnie od oceny twórczości kompozytorki, powinniśmy chyba w Polsce znać tę postać. Chociażby po to, aby podczas rozmów z Azjatami nie czuć zakłopotania.
Dzięki aktywności Instytutu Boyma, jak również zwykłym codziennym rozmowom o Tekli, udało się zainspirować członka Polskiego Towarzystwa Genealogicznego, Michała Fronczaka, do zbadania biografii kompozytorki. Odnalazł długo poszukiwaną metrykę chrztu Bądarzewskiej.
Dzięki temu odkryciu rozwiewają się wątpliwości co do daty jej urodzin. Jest to o tyle istotne, że teraz chociażby w książkach zawierających jej kompozycje zapis dotyczący urodzin Bądarzewskiej można podawać nie w przybliżeniu, a wskazać konkretną datę.
Pogardzana robi karierę na YouTube
Mimo upływu czasu Bądarzewska wciąż gości w repertuarach pianistów pasjonatów, zarówno profesjonalistów, jak i amatorów na całym świecie. Widać to doskonale na platformie YouTube. Wystarczy wpisać hasła: Plegaria de una Virgen, Maiden’s Prayer, La prière d’une vierge …. Na YouTube znajdziemy japońskie dzieci wykonujące polską kompozycję, osoby zafascynowane jej twórczością poznaną w Azji, zobaczymy wykorzystujące motyw z Modlitwy dziewicy szybkie koleje Shinkansen i śmieciarki na Tajwanie. Tekla ma też krater swojego imienia na Wenus. Jej nieśmiertelna Modlitwa dziewicy obok utworów Chopina, Mozarta i innych wybitnych kompozytorów wchodzi w skład zeszytów z nutami załączanymi do pianin elektronicznych. Chiński pianista Lang Lang uznaje Teklę za wielką damę i nie wstydzi się zamieścić Modlitwy na jednej ze swoich płyt. Rosyjska pianistka Olga Rusina również doceniła Bądarzewską nagrywając płytę w całości dedykowana jej kompozycjom. Dzięki swojej dojrzałości artystycznej nadała twórczości Bądarzewskiej głębszego wymiaru. Nie wykonywała jej utworów jak początkująca uczennica, a mistrzyni doskonale operująca techniką gry.
Modlitwa dziewicy to kompozycja, którą na świecie również się tańczy. Doskonałym przykładem jest tu chociażby występ amerykańskiej szkoły baletu Dance Divine School of Ballet.
Jest znana, ale nie w Polsce i będziemy ją dalej ignorować ?
Tak więc twórczość Tekli wciąż żyje, mimo że my w Polsce dawno ją pogrzebaliśmy. Przebyła długą drogę od czasów bez radia i telewizji po erę internetu. Przetrwała czasy niepokojów i wojen. Jakby naprzeciw temu, jak bardzo i ostentacyjnie w Polsce ją ignorowano.
W naszym kraju fenomen twórczości Bądarzewskiej jest znany wąskiemu gronu osób. Tak chyba ma też zostać. Paręnaście lat temu z wielką pompą obchodziliśmy dwustulecie urodzin Chopina. Mimo wielkiej 200. rocznicy urodzin Bądarzewskiej próżno szukać jakichkolwiek – choćby najskromniejszych – oficjalnych obchodów. W ciągu roku informowaliśmy o nadchodzącej rocznicy władze miasta i przeróżne instytucje powołane do dbałości o dziedzictwo narodowe.
Nie zidentyfikowałam żadnego doniesienia medialnego, które wskazywałoby na to, że jakiś podmiot sfery budżetowej w naszym kraju planuje na 17. września organizację choćby najskromniejszego wydarzenia poświęconego kompozytorce.
Jeśli nie struktury państwowe to może my razem
Jako Instytut Boyma zachęcamy Państwa, nasze Czytelniczki i naszych Czytelników, do podjęcia wysiłku na rzecz upamiętnienia twórczości Tekli oraz jej spuścizny. Zbierzmy przykłady komercyjnego wykorzystania jej muzyki, ciekawe wykonania i interpretacje. Wielka rocznica jest doskonałym momentem na to, aby Bądarzewska wróciła do naszych domów, pojawiła się na różnego rodzaju imprezach kulturalnych organizowanych przez organizacje pozarządowe, lokalne społeczności czy media. By wreszcie stała się elementem jeśli nie tożsamości, to przynajmniej uświadomionego dziedzictwa w naszym państwie, gdzie pamięci o roli kobiet tak bardzo brakuje.
Jako Instytut Boyma będziemy wdzięczni za informacje dotyczące inicjatyw związanych z kompozytorką. Na naszej stronie chętnie zamieścimy relacje i filmiki z imprez jej poświęconych lub innych wydarzeń, podczas których zaistniała jej twórczość.
Nawet jeżeli zarzucamy jej twórczości zbytnią prostotę, to naprawdę nic nie stoi na przeszkodzie, aby polskie dzieci – tak jak ich rówieśnicy w Japonii – uczyły się grać na pianinie w oparciu o utwory Bądarzewskiej.
Słuchając Modlitwy dziewicy w wykonaniu duetu Kowoon Yang, Chiharu Aizawa jestem przekonana, że Bądarzewska poradzi sobie za granicą nawet bez naszej, polskiej pomocy. Pytanie jednak czy warto kontynuować ten dotychczasowy stan rzeczy, w którym o Bądarzewskiej musimy dowiadywać się będąc w Azji?
Zachęcamy również do przekazywania darowizn dla naszej fundacji, które pozwoliłyby nam na realizację projektów rocznicowych związanych z 200. leciem urodzin kompozytorki. Wszyscy możemy być twórcami Roku Bądarzewskiej.
Niech 17 września 2023 r. stanie się jego początkiem.

Magdalena Sobańska-Cwalina Analityk ds. Azji Centralnej, członek Zarządu Fundacji Instytut Studiów Azjatyckich i Globalnych im. Michała Boyma, doktor nauk ekonomicznych (temat rozprawy doktorskiej: „Instytucjonalne uwarunkowania działalności polskich przedsiębiorstw przemysłu materiałów budowlanych na rynkach wschodnich”). Prywatnie pasjonatka muzyki klasycznej.
czytaj więcej
Tydzień w Azji #288: Polska w końcu dostrzegła ten region. Rosja jest tam już od dawna
Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
Tydzień w Azji #112: Militaria i gospodarka. USA pozyskują sojuszników do walki z Chinami
Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
RP: Wietnam jako kierunek eksportu? Oto bariery i perspektywy
Decyzje polityczne o odważnym włączeniu się w globalny obieg handlowy sprawiają, że socjalistyczny Wietnam stanowi coraz atrakcyjniejsze miejsce dla inwestorów i eksporterów. Co może czekać polskich przedsiębiorców na tym rynku?
Patrycja Pendrakowska„Business Sutra: Bardzo indyjskie podejście do zarządzania” – Utopia czy realizm?
„Bardzo indyjskie podejście do biznesu ujawnia lukę w podstawowych założeniach, które definiują nauki o zarządzaniu [i przywództwie], nauczane współcześnie (...) Znajomość mitologii może pomóc menedżerom i liderom lepiej rozumieć zachowania ich inwestorów, (...) pracodawców, pracowników, konkurentów i klientów. W końcu mitologia jest mapą ludzkiego umysłu.”
Magdalena RybczyńskaNewsweek: Indie zaczną się dystansować, gdy Rosja osłabnie.
Indie najbardziej obawiają się, że dojdzie do użycia broni jądrowej w trakcie wojny w Ukrainie. I to jest coś, o czym potrafią rozmawiać nawet z Chinami, dla których to także jest czerwona linia.
Krzysztof ZalewskiJoin us for the Adam Institute’s Latest Online Course
Conflict resolution models have been primarily crafted and codified by men. The Adam Institute for Democracy and Peace invites you to be part of that much-needed change through an experiential and innovative Online Course "Conflict Resolution in the Context of Gender".
Od prawie dwóch lat analizujemy trendy, wskazujemy problemy i ich możliwe rozwiązania. Dziękujemy Czytelniczkom i Czytelnikom serwisu wnp.pl i Instytutu Boyma, że są Państwo z nami w tym wspólnym przedsięwzięciu!
Azjatech #210: Japończycy opracowali pierwszą na świecie wódkę z drewna
Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
Już wkrótce: Targi China Homelife 2019
Już wkrótce, 29 maja 2019 roku, w Nadarzynie w hali PTAK Expo rozpoczną się największe w Europie Środkowo-Wschodniej targi: China Homelife 2019. Polska jako ważny punkt na planie Nowego Jedwabnego Szlaku stanowi dla Chińczyków istotne miejsce do nawiązywania relacji biznesowych.
RP: Polska-Indie. Uchylone okno gospodarczych możliwości
Pierwsza od 45 lat wizyta indyjskiego premiera w Polsce była ważnym sygnałem rosnącego wzajemnego zainteresowania. Deklaracja o strategicznym partnerstwie otwiera nowe możliwości. Polscy przedsiębiorcy mają szansę wypełnić tę deklarację treścią.
Krzysztof ZalewskiForbes: Czas Indopacyfiku. Tak 2021 r. przejdzie do historii
Mijające dwanaście miesięcy będziemy wspominać głównie jako okres smutku i niepokoju. Miliony ludzi opłakuje stratę swoich bliskich, którzy odeszli z powodu pandemii. Straszy kryzys klimatyczny, przejawiający się suszami, powodziami, huraganowymi wiatrami i innymi gwałtownymi zjawiskami pogodowymi. Rywalizacja Chin i USA grozi przerodzeniem się w otwarty konflikt.
Krzysztof ZalewskiAzjatech #77: Indyjska Jio Platforms chce budować z Amerykanami własną infrastrukturę sieci 5G
Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
Tydzień w Azji: Bogini COVID-19, czyli indyjski sposób na koronawirusa
Masowe rozprzestrzenianie się koronawirusa sprawiło, że w wielu krajach trwa wyścig z czasem, którego zwieńczeniem ma być stworzenie szczepionki na tę chorobę. Bez niej wiele społeczności żyje w lęku przed pandemią i poszukuje odpowiedzi na kryzys, która odwołuje się do zamierzchłych praktyk i wierzeń.
Iga BielawskaAzjatech #40: Pionowe lasy w mieście pomogą w walce ze smogiem?
Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
RP: Czy warto założyć firmę w Japonii? Rekomendacje polskiego przedsiębiorcy z Tokio
W usługach budowanie głębokich relacji z klientami jest kluczowe. Cierpliwe tłumaczenie i wyjaśnianie zająć może dłużej, niż sama usługa.
Andrzej PieniakTydzień w Azji #85: Indie mogą zdetronizować Chiny na rynku wartym 90 mld dol.
Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
Azjatech #119: Sztuczna inteligencja daje przepis na eksperymentalne produkty spożywcze
Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
Kwartalnik Boyma – nr 1 (15)/2023
W nowym numerze Kwartalnika Boyma prezentujemy teksty poświęcone najwyższym kręgom władzy w Kazachstanie, relacjom albańsko-koreańskim, nauce dla Tajwanu z inwazji na Ukrainę, czy kryzysom nawozowym i gazowym.
Patrycja Pendrakowska na seminarium „17 plus czy minus 1: o współpracy Europy Środkowej z Chinami”
Wydarzenie odbędzie się w formule on-line za pośrednictwem platformy Zoom, w środę 16 grudnia o godzinie 12:00.
Patrycja PendrakowskaForbes: Zmiany w Japonii. Niektórzy będą pracować do 80. roku życia
Wedle ciągle silnego stereotypu Japończycy pracują całe życie w jednej firmie. Przez lata był to zresztą typowy wzór kariery w kulturze, w której lojalność wobec pracodawcy stanowi ważną wartość społeczną. Rynek pracy w Kraju Kwitnącej Wiśni jednak ostatnio dość dynamicznie się zmienia
Paweł BehrendtAzjatech #220: Duży awans Polski w cyfrowym rankingu
Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
In the first part of this analysis of Ulaanbaatar’s winning 2040 General Development Plan Conception (GDPC) I look into the historical preconditions for the city’s planned development as well as present the legislative climate in which works on Ulaanbaatar’s future development strategies have recently found themselves.
Paweł SzczapAzjatech #194: Chińczycy testują płatność przy pomocy skanu dłoni
Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.