Urodziła się w Warszawie 17 września 1823 r. Zmarła 38 lat później w rodzinnym mieście. Tekla z Bądarzewskich Baranowska była jedną z nielicznych kobiet jej epoki, która mimo społecznych ograniczeń potrafiła podbić świat swoją twórczością. Modlitwa dziewicy, skomponowany przez nią utwór na fortepian, przez dekady dobiegał z okien milionów domów na wszystkich kontynentach.
W Polsce wiedza o niej jest niszowa. Natomiast w wielu państwach Azji jej twórczość pozostaje nieustannie żywa. Dwustulecie urodzin Bądarzewskiej to doskonały moment, abyśmy wspólnymi siłami popularyzowali fenomen tej nieznanej nam Polki.
17 września 1823 r. – przypadkowe, ale znaczące odkrycie
Już za kilka tygodni – 17 września minie 200 lat od narodzin prawdopodobnie najbardziej znanej europejskiej kompozytorki w Azji.
W drugiej połowie 2020 roku jako Fundacja Studiów Azjatyckich i Globalnych im. Michała Boyma rozpoczęliśmy spontanicznie realizację projektu poświęconego przywracaniu pamięci Bądarzewskiej. Bez żadnych sponsorów i wsparcia państwa postanowiliśmy mówić i pisać o kompozytorce. Zdecydowaliśmy się na działalność w tej dziedzinie, ponieważ mimo wielkiej, światowej kariery, we własnej ojczyźnie Bądarzewska niestety znana jest jedynie bardzo wąskiemu gronu osób. Kompozytorki nie znają także osoby z wykształceniem muzycznym. Najsmutniejsze jest jednak to, że z naszych obserwacji wynika, że spora część z osób, które wiedzą kim była Bądarzewska, dowiedziało się o jej istnieniu podczas pobytu w Azji. Niezależnie od oceny twórczości kompozytorki, powinniśmy chyba w Polsce znać tę postać. Chociażby po to, aby podczas rozmów z Azjatami nie czuć zakłopotania.
Dzięki aktywności Instytutu Boyma, jak również zwykłym codziennym rozmowom o Tekli, udało się zainspirować członka Polskiego Towarzystwa Genealogicznego, Michała Fronczaka, do zbadania biografii kompozytorki. Odnalazł długo poszukiwaną metrykę chrztu Bądarzewskiej.
Dzięki temu odkryciu rozwiewają się wątpliwości co do daty jej urodzin. Jest to o tyle istotne, że teraz chociażby w książkach zawierających jej kompozycje zapis dotyczący urodzin Bądarzewskiej można podawać nie w przybliżeniu, a wskazać konkretną datę.
Pogardzana robi karierę na YouTube
Mimo upływu czasu Bądarzewska wciąż gości w repertuarach pianistów pasjonatów, zarówno profesjonalistów, jak i amatorów na całym świecie. Widać to doskonale na platformie YouTube. Wystarczy wpisać hasła: Plegaria de una Virgen, Maiden’s Prayer, La prière d’une vierge …. Na YouTube znajdziemy japońskie dzieci wykonujące polską kompozycję, osoby zafascynowane jej twórczością poznaną w Azji, zobaczymy wykorzystujące motyw z Modlitwy dziewicy szybkie koleje Shinkansen i śmieciarki na Tajwanie. Tekla ma też krater swojego imienia na Wenus. Jej nieśmiertelna Modlitwa dziewicy obok utworów Chopina, Mozarta i innych wybitnych kompozytorów wchodzi w skład zeszytów z nutami załączanymi do pianin elektronicznych. Chiński pianista Lang Lang uznaje Teklę za wielką damę i nie wstydzi się zamieścić Modlitwy na jednej ze swoich płyt. Rosyjska pianistka Olga Rusina również doceniła Bądarzewską nagrywając płytę w całości dedykowana jej kompozycjom. Dzięki swojej dojrzałości artystycznej nadała twórczości Bądarzewskiej głębszego wymiaru. Nie wykonywała jej utworów jak początkująca uczennica, a mistrzyni doskonale operująca techniką gry.
Modlitwa dziewicy to kompozycja, którą na świecie również się tańczy. Doskonałym przykładem jest tu chociażby występ amerykańskiej szkoły baletu Dance Divine School of Ballet.
Jest znana, ale nie w Polsce i będziemy ją dalej ignorować ?
Tak więc twórczość Tekli wciąż żyje, mimo że my w Polsce dawno ją pogrzebaliśmy. Przebyła długą drogę od czasów bez radia i telewizji po erę internetu. Przetrwała czasy niepokojów i wojen. Jakby naprzeciw temu, jak bardzo i ostentacyjnie w Polsce ją ignorowano.
W naszym kraju fenomen twórczości Bądarzewskiej jest znany wąskiemu gronu osób. Tak chyba ma też zostać. Paręnaście lat temu z wielką pompą obchodziliśmy dwustulecie urodzin Chopina. Mimo wielkiej 200. rocznicy urodzin Bądarzewskiej próżno szukać jakichkolwiek – choćby najskromniejszych – oficjalnych obchodów. W ciągu roku informowaliśmy o nadchodzącej rocznicy władze miasta i przeróżne instytucje powołane do dbałości o dziedzictwo narodowe.
Nie zidentyfikowałam żadnego doniesienia medialnego, które wskazywałoby na to, że jakiś podmiot sfery budżetowej w naszym kraju planuje na 17. września organizację choćby najskromniejszego wydarzenia poświęconego kompozytorce.
Jeśli nie struktury państwowe to może my razem
Jako Instytut Boyma zachęcamy Państwa, nasze Czytelniczki i naszych Czytelników, do podjęcia wysiłku na rzecz upamiętnienia twórczości Tekli oraz jej spuścizny. Zbierzmy przykłady komercyjnego wykorzystania jej muzyki, ciekawe wykonania i interpretacje. Wielka rocznica jest doskonałym momentem na to, aby Bądarzewska wróciła do naszych domów, pojawiła się na różnego rodzaju imprezach kulturalnych organizowanych przez organizacje pozarządowe, lokalne społeczności czy media. By wreszcie stała się elementem jeśli nie tożsamości, to przynajmniej uświadomionego dziedzictwa w naszym państwie, gdzie pamięci o roli kobiet tak bardzo brakuje.
Jako Instytut Boyma będziemy wdzięczni za informacje dotyczące inicjatyw związanych z kompozytorką. Na naszej stronie chętnie zamieścimy relacje i filmiki z imprez jej poświęconych lub innych wydarzeń, podczas których zaistniała jej twórczość.
Nawet jeżeli zarzucamy jej twórczości zbytnią prostotę, to naprawdę nic nie stoi na przeszkodzie, aby polskie dzieci – tak jak ich rówieśnicy w Japonii – uczyły się grać na pianinie w oparciu o utwory Bądarzewskiej.
Słuchając Modlitwy dziewicy w wykonaniu duetu Kowoon Yang, Chiharu Aizawa jestem przekonana, że Bądarzewska poradzi sobie za granicą nawet bez naszej, polskiej pomocy. Pytanie jednak czy warto kontynuować ten dotychczasowy stan rzeczy, w którym o Bądarzewskiej musimy dowiadywać się będąc w Azji?
Zachęcamy również do przekazywania darowizn dla naszej fundacji, które pozwoliłyby nam na realizację projektów rocznicowych związanych z 200. leciem urodzin kompozytorki. Wszyscy możemy być twórcami Roku Bądarzewskiej.
Niech 17 września 2023 r. stanie się jego początkiem.
Magdalena Sobańska-Cwalina Analityk ds. Azji Centralnej, członek Zarządu Fundacji Instytut Studiów Azjatyckich i Globalnych im. Michała Boyma, doktor nauk ekonomicznych (temat rozprawy doktorskiej: „Instytucjonalne uwarunkowania działalności polskich przedsiębiorstw przemysłu materiałów budowlanych na rynkach wschodnich”). Prywatnie pasjonatka muzyki klasycznej.
Więcej informacji na temat: newslettera, polityki prywatności serwisu
czytaj więcej
RP: Korea Południowa – jak podbić rynek kosmetyczny w kraju kultu piękna?
Koreańczycy uznawani są za jeden z najbardziej dbających o wygląd narodów świata. Wpływa to korzystnie na rozmiar tamtejszego rynku kosmetycznego. Niektóre polskie przedsiębiorstwa kosmetyczne już tam sprzedają, i to nie od dziś.
Andrzej PieniakAzjatech #243: Ostry cios Amerykanów w Chiny. Jaka będzie reakcja Pekinu?
Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
Forbes: Chiny kopiują unijne rozwiązanie. Przełomowe zmiany na rynku gazu i ropy
(...) Wydzielenie systemu rurociągów do osobnej spółki jest najbardziej doniosłą reformą w chińskim sektorze energetycznym od dziesięcioleci. Jak może wpłynąć na krajową produkcję, z udziałem chińskich i zagranicznych inwestycji?
Waldemar JaszczykForbes: Indie coraz bardziej atrakcyjne dla inwestorów. Czy będą nowymi Chinami?
Indie awansowały do kategorii głównych odbiorców inwestycji zagranicznych. Ściągają je dobre perspektywy rozwoju rynku, dostępność kadr oraz istniejący ekosystem biznesowy. Największy kraj subkontynentu to może nie nowe Chiny, za to „inne Chiny”, rozbudowujące siłę swojej gospodarki w sektorze usług dla biznesu i IT.
Krzysztof ZalewskiAzjatech #97: Korea Południowa ponownie światowym liderem innowacji
Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
Inicjatywy i programy o charakterze stricte proekologicznym, jakkolwiek przychylnie przyjęte przez rządy i środowiska naukowe republik Azji Centralnej, nie doczekały się wymiernych efektów w postaci rzeczywistego wpływu na procesy gospodarcze, zwłaszcza w kwestii gospodarowania zasobami. Wciąż niestety, w państwach określanych wspólnym mianem emerging markets, dominuje bowiem aksjomat podporządkowania kwestii ekologicznych zapewnieniu stałego rozwoju ekonomicznego.
Jerzy OlędzkiTydzień w Azji #208: Chiński biznes znalazł sposób na obejście amerykańskich ograniczeń
Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
Tydzień w Azji #288: Polska w końcu dostrzegła ten region. Rosja jest tam już od dawna
Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
Tydzień w Azji #51: Przyszłość Huawei i bitwa o 5G w Azji Południowej i Płd-Wsch
Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
Azjatech #49: Izraelskie innowacje w walce z koronawirusem
Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
Perspektywy dla Korei Północnej w 2018 roku
1 stycznia 2018 roku północnokoreański przywódca Kim Jong-un wygłosił przemówienie z okazji rozpoczęcia nowego roku. Przemowa natychmiast została dokładnie przeanalizowana, szczególnie w mediach południowokoreańskich i japońskich. W związku z tym w tym komentarzu nie będę skupiać się na słowach młodego przywódcy Korei Północnej, a na elementach, które mogą stać się kluczowymi czynnikami kształtującymi historię polityczną […]
Nicolas LeviRP: Kazachstan – jakie wnioski wyciągnie zagraniczny biznes ze styczniowej rewolty?
Styczeń zachwiał wypracowanym przez dekady wizerunkiem Kazachstanu jako bezpiecznej przystani dla bezpośrednich inwestycji zagranicznych w Azji Środkowej. Najpierw przez kraj przetoczyła się krwawa rewolta, a następnie region dotknął blackout. Co na to międzynarodowy biznes?
Magdalena Sobańska-CwalinaAzjatech #92: Japończycy napromieniowują mandarynki
Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
Tydzień w Azji #237: Koniec impasu politycznego w Tajlandii. Dawni wrogowie będą rządzić krajem
Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
Tydzień w Azji #217: Xi Jinping przypieczętował koniec ery Denga w Chinach
Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
Tydzień w Azji #151: Niemcy mają utwardzić stanowisko wobec Rosji i Chin
Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
Rozwój potencjału okrętów eskortowych Marynarki Wojennej Chińskiej Armii Ludowo-Wyzwoleńczej
Chiny od początku lat 90. wprowadziły do służby wiele nowych typów okrętów nawodnych głównych klas pozyskanych za granicą oraz zbudowanych przez własny przemysł
Grzegorz GleńHelp! Czyli dlaczego Korea Południowa potrzebuje Korei Północnej?
Słynny utwór Beatlesów pt. „Help” z 1965 roku stał się pretekstem do napisania poniższego komentarza. W latach 80. i przede wszystkim 90. to Korea Północna prosiła o pomoc gospodarczą, kiedy Korea Południowa błysnęła na arenie międzynarodowej dzięki wzrostowi gospodarczemu (według Światowego Banku około 4% w stosunku rocznym między 2000 a 2009). Sytuacja gospodarcza nieco się […]
Nicolas LeviAzjatech #29: Prawie pół miliona urządzeń 5G sprzedanych w Chinach
Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
Tydzień w Azji #282: Chińczycy szykują się na Trumpa 2.0. Będą duże zmiany
Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
Tydzień w Azji #76: Bye, bye TikTok. Indie wyrzucają z rynku chińskich graczy
Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
Tydzień w Azji #256: Chińskie władze serwują bankom kurację szokową
Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
Konferencja „Kierunek Azja – polskie szanse i biznesowy potencjał”
Konferencja ma na celu popularyzowanie kierunku azjatyckiego jako bardzo perspektywicznej destynacji dla polskich przedsiębiorców. Została objęta patronatem Instytutu Boyma.
Tydzień w Azji #69: Indie odbudowują gospodarkę na pięciu filarach
Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.