Urodziła się w Warszawie 17 września 1823 r. Zmarła 38 lat później w rodzinnym mieście. Tekla z Bądarzewskich Baranowska była jedną z nielicznych kobiet jej epoki, która mimo społecznych ograniczeń potrafiła podbić świat swoją twórczością. Modlitwa dziewicy, skomponowany przez nią utwór na fortepian, przez dekady dobiegał z okien milionów domów na wszystkich kontynentach.
W Polsce wiedza o niej jest niszowa. Natomiast w wielu państwach Azji jej twórczość pozostaje nieustannie żywa. Dwustulecie urodzin Bądarzewskiej to doskonały moment, abyśmy wspólnymi siłami popularyzowali fenomen tej nieznanej nam Polki.
17 września 1823 r. – przypadkowe, ale znaczące odkrycie
Już za kilka tygodni – 17 września minie 200 lat od narodzin prawdopodobnie najbardziej znanej europejskiej kompozytorki w Azji.
W drugiej połowie 2020 roku jako Fundacja Studiów Azjatyckich i Globalnych im. Michała Boyma rozpoczęliśmy spontanicznie realizację projektu poświęconego przywracaniu pamięci Bądarzewskiej. Bez żadnych sponsorów i wsparcia państwa postanowiliśmy mówić i pisać o kompozytorce. Zdecydowaliśmy się na działalność w tej dziedzinie, ponieważ mimo wielkiej, światowej kariery, we własnej ojczyźnie Bądarzewska niestety znana jest jedynie bardzo wąskiemu gronu osób. Kompozytorki nie znają także osoby z wykształceniem muzycznym. Najsmutniejsze jest jednak to, że z naszych obserwacji wynika, że spora część z osób, które wiedzą kim była Bądarzewska, dowiedziało się o jej istnieniu podczas pobytu w Azji. Niezależnie od oceny twórczości kompozytorki, powinniśmy chyba w Polsce znać tę postać. Chociażby po to, aby podczas rozmów z Azjatami nie czuć zakłopotania.
Dzięki aktywności Instytutu Boyma, jak również zwykłym codziennym rozmowom o Tekli, udało się zainspirować członka Polskiego Towarzystwa Genealogicznego, Michała Fronczaka, do zbadania biografii kompozytorki. Odnalazł długo poszukiwaną metrykę chrztu Bądarzewskiej.
Dzięki temu odkryciu rozwiewają się wątpliwości co do daty jej urodzin. Jest to o tyle istotne, że teraz chociażby w książkach zawierających jej kompozycje zapis dotyczący urodzin Bądarzewskiej można podawać nie w przybliżeniu, a wskazać konkretną datę.
Pogardzana robi karierę na YouTube
Mimo upływu czasu Bądarzewska wciąż gości w repertuarach pianistów pasjonatów, zarówno profesjonalistów, jak i amatorów na całym świecie. Widać to doskonale na platformie YouTube. Wystarczy wpisać hasła: Plegaria de una Virgen, Maiden’s Prayer, La prière d’une vierge …. Na YouTube znajdziemy japońskie dzieci wykonujące polską kompozycję, osoby zafascynowane jej twórczością poznaną w Azji, zobaczymy wykorzystujące motyw z Modlitwy dziewicy szybkie koleje Shinkansen i śmieciarki na Tajwanie. Tekla ma też krater swojego imienia na Wenus. Jej nieśmiertelna Modlitwa dziewicy obok utworów Chopina, Mozarta i innych wybitnych kompozytorów wchodzi w skład zeszytów z nutami załączanymi do pianin elektronicznych. Chiński pianista Lang Lang uznaje Teklę za wielką damę i nie wstydzi się zamieścić Modlitwy na jednej ze swoich płyt. Rosyjska pianistka Olga Rusina również doceniła Bądarzewską nagrywając płytę w całości dedykowana jej kompozycjom. Dzięki swojej dojrzałości artystycznej nadała twórczości Bądarzewskiej głębszego wymiaru. Nie wykonywała jej utworów jak początkująca uczennica, a mistrzyni doskonale operująca techniką gry.
Modlitwa dziewicy to kompozycja, którą na świecie również się tańczy. Doskonałym przykładem jest tu chociażby występ amerykańskiej szkoły baletu Dance Divine School of Ballet.
Jest znana, ale nie w Polsce i będziemy ją dalej ignorować ?
Tak więc twórczość Tekli wciąż żyje, mimo że my w Polsce dawno ją pogrzebaliśmy. Przebyła długą drogę od czasów bez radia i telewizji po erę internetu. Przetrwała czasy niepokojów i wojen. Jakby naprzeciw temu, jak bardzo i ostentacyjnie w Polsce ją ignorowano.
W naszym kraju fenomen twórczości Bądarzewskiej jest znany wąskiemu gronu osób. Tak chyba ma też zostać. Paręnaście lat temu z wielką pompą obchodziliśmy dwustulecie urodzin Chopina. Mimo wielkiej 200. rocznicy urodzin Bądarzewskiej próżno szukać jakichkolwiek – choćby najskromniejszych – oficjalnych obchodów. W ciągu roku informowaliśmy o nadchodzącej rocznicy władze miasta i przeróżne instytucje powołane do dbałości o dziedzictwo narodowe.
Nie zidentyfikowałam żadnego doniesienia medialnego, które wskazywałoby na to, że jakiś podmiot sfery budżetowej w naszym kraju planuje na 17. września organizację choćby najskromniejszego wydarzenia poświęconego kompozytorce.
Jeśli nie struktury państwowe to może my razem
Jako Instytut Boyma zachęcamy Państwa, nasze Czytelniczki i naszych Czytelników, do podjęcia wysiłku na rzecz upamiętnienia twórczości Tekli oraz jej spuścizny. Zbierzmy przykłady komercyjnego wykorzystania jej muzyki, ciekawe wykonania i interpretacje. Wielka rocznica jest doskonałym momentem na to, aby Bądarzewska wróciła do naszych domów, pojawiła się na różnego rodzaju imprezach kulturalnych organizowanych przez organizacje pozarządowe, lokalne społeczności czy media. By wreszcie stała się elementem jeśli nie tożsamości, to przynajmniej uświadomionego dziedzictwa w naszym państwie, gdzie pamięci o roli kobiet tak bardzo brakuje.
Jako Instytut Boyma będziemy wdzięczni za informacje dotyczące inicjatyw związanych z kompozytorką. Na naszej stronie chętnie zamieścimy relacje i filmiki z imprez jej poświęconych lub innych wydarzeń, podczas których zaistniała jej twórczość.
Nawet jeżeli zarzucamy jej twórczości zbytnią prostotę, to naprawdę nic nie stoi na przeszkodzie, aby polskie dzieci – tak jak ich rówieśnicy w Japonii – uczyły się grać na pianinie w oparciu o utwory Bądarzewskiej.
Słuchając Modlitwy dziewicy w wykonaniu duetu Kowoon Yang, Chiharu Aizawa jestem przekonana, że Bądarzewska poradzi sobie za granicą nawet bez naszej, polskiej pomocy. Pytanie jednak czy warto kontynuować ten dotychczasowy stan rzeczy, w którym o Bądarzewskiej musimy dowiadywać się będąc w Azji?
Zachęcamy również do przekazywania darowizn dla naszej fundacji, które pozwoliłyby nam na realizację projektów rocznicowych związanych z 200. leciem urodzin kompozytorki. Wszyscy możemy być twórcami Roku Bądarzewskiej.
Niech 17 września 2023 r. stanie się jego początkiem.
Magdalena Sobańska-Cwalina Analityk ds. Azji Centralnej, członek Zarządu Fundacji Instytut Studiów Azjatyckich i Globalnych im. Michała Boyma, doktor nauk ekonomicznych (temat rozprawy doktorskiej: „Instytucjonalne uwarunkowania działalności polskich przedsiębiorstw przemysłu materiałów budowlanych na rynkach wschodnich”). Prywatnie pasjonatka muzyki klasycznej.
Więcej informacji na temat: newslettera, polityki prywatności serwisu
czytaj więcej
Rosja wobec załamania systemu bezpieczeństwa w Azji Centralnej
Atak Rosji na Ukrainę niesie za sobą konsekwencje w sferze międzynarodowego bezpieczeństwa nie tylko dla praktycznie całej Europy, ale również Azji, zwłaszcza dla tej jej części, w której rosyjskie wpływy są wciąż silne. Takim obszarem jest bez wątpienia Azja Centralna.
Jerzy OlędzkiWodne wyzwania Azji Centralnej szansą dla rozwoju współpracy biznesowej z regionem
Celem niniejszego opracowania jest w oparciu o analizy przypadków zwrócenie uwagi na możliwości biznesowe jakie wynikają z nierozwiązanego póki co problemu wodnego Azji Centralnej.
Magdalena Sobańska-CwalinaIndyjscy guru. Kiedy duchowość rozczarowuje
W tradycji indyjskiej guru odgrywa kluczową rolę w procesie rozwoju duchowego człowieka. Z czasem jednak globalizacja duchowości zmieniła jego rolę i usytuowanie społeczne. Obecnie wizerunek duchowego przywódcy kojarzy się z mężczyzną w szafranowych szatach, którego zdjęcia stanowią wystrój licznych sal modlitewnych, przedsiębiorstw czy prywatnych samochodów. Wyznawców przyciąga różnorodnymi „nadprzyrodzonymi” zdolnościami...
Magdalena RybczyńskaTydzień w Azji #90: Konflikt nowego premiera Japonii z Japońską Radą Nauki
Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
W stronę Europy. Prezydent Tokajew wspiera ideę euroazjanizmu
Centralnym punktem kreowania kazachskiej tożsamości po 1991 r. nieodmiennie pozostaje Złota Orda, czyli okres największej świetności zjednoczonych plemion zamieszkujących obszar dzisiejszej republiki. Do tej idei nawiązał też w swoim przemówieniu 7 października prezydent Kassym-Żomart Tokajew.
Jerzy OlędzkiForbes: Ryby, ropa i rozterki, czyli dziwne relacje rosyjsko-japońskie
Od grudnia ubiegłego roku rosyjskie jednostki zatrzymały sześć japońskich łodzi rybackich. Mimo napięć premier Shinzō Abe na pierwszy rzut oka zachowuje się nie jak polityk. Zamiast grać na nacjonalistycznej nucie, woli zachęcać japońskie firmy do inwestowania w rosyjski sektor energetyczny. O co chodzi w tym z pozoru dziwnym rosyjsko-japońskim tańcu?
Paweł BehrendtStyczniowa rebelia. Wydarzenia w Kazachstanie i reakcja na nie Rosji, Chin i państw Azji Centralnej
Po 30 latach od stworzenia państwowości, Kazachstan stał się areną wybuchu społecznych niepokojów, wewnętrznych starć, chaosu i politycznej destabilizacji. O ile jednak same społeczne protesty miały silne podłoże ekonomiczne i nie były dużym zaskoczeniem dla obserwatorów sytuacji w republice, o tyle już nagły wybuch przemocy - zwłaszcza atak na członków służb mundurowych, obiekty administracji publicznej, lotnisko i posterunki policji - zaskoczyły prawdopodobnie na równi władze państwa oraz ekspertów na świecie.
Jerzy OlędzkiTydzień w Azji: Inna epidemia, czyli kryzys zdrowia psychicznego w Indiach
Zgodnie z danymi Światowej Organizacji Zdrowia ponad 90 milionów Indusów cierpi na zaburzenia psychiczne. (...) Dotyka to szczególnie młodych mieszkańców Subkontynentu. Jak podaje Lancet Global Health w 2016 r. główną przyczyną śmierci w Indiach wśród osób w przedziale wiekowym 15-39 lat było samobójstwo.
Iga BielawskaWill 2023 be the year of improving relations between Albania and South Korea?
In April 2021, the 30 years of establishing diplomatic relations between the Republic of Korea (ROK) and Albania was officially organized in the South Korean embassy in Athens, the capital of Greece. The localization of these official festivities perfectly pictured the nature of the relations between these two countries.
Nicolas LeviRP: Jak dobrze zaplanować wizytę biznesową w Chinach?
Chińskie realia różnią się od europejskich, choćby systemy płatności są inne niż w Europie, co sprawia, że nawet proste zakupy mogą być wyzwaniem. Bariera językowa, tłumy ludzi oraz korki mogą spowodować trudności w poruszaniu się po miastach.
Azjatech #222: Kazachstan staje się regionalnym liderem innowacyjności w onkologii
Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
Azjatech #185: Adidas otwiera w Chinach stadion wykonany ze starych butów
Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
Tydzień w Azji #126: Nowa umowa atomowa Kazachstanu z Chinami
Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
Azjatech #82: Japonia podwaja dotacje do samochodów elektrycznych zasilanych energią odnawialną
Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
Tydzień w Azji #145: Australia obiecuje neutralność klimatyczną. Ale bez pośpiechu
Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
80-ta rocznica Deklaracji Niepodległości Indonezji i 70-ta rocznica nawiązania stosunków dyplomatycznych Polska-Indonezja. 23 kwietnia, godz. 10:00, aula im. prof. Waldemara Michowicza, ul. Lindleya 5A, Łódź
Forbes: Indie – cyfrowy kolos zwalnia, prognozy w dół. Winne nie tylko parabanki
W ostatnich latach Indie należały do najszybciej rozwijających się państw globu. Kraj dokonał imponującego cyfrowego skoku. Czemu w ostatnich kwartałach znacznie spowolnił wzrost tej trzeciej wedle parytetu siły nabywczej i piątej w wartościach bezwzględnych gospodarki świata? I gdzie może tkwić jej siła, by przezwyciężyć obecne trudności?
Krzysztof ZalewskiRatując ludzi czy swój wizerunek? Narracje o porządku humanitarnym w Azji Południowo-Wschodniej.
(Subiektywny) przegląd wybranych artykułów badawczych dotyczących stosunków międzynarodowych w regionie Azji i Pacyfiku publikowanych w wiodących czasopismach naukowych.
Anna GrzywaczEko-zagrożenia i biz-rozwiązania: eksperyment na chińskiej uczelni
Od dwóch lat badam, jak moi studenci na jednym z kantońskich uniwersytetów widzą miejsce kwestii środowiskowych w swojej karierze. Są to przyszli absolwenci studiów magisterskich na kierunku biznes międzynarodowy, w większości Chińczycy, ale także obcokrajowcy z innych krajów Azji, a nawet dalszych. Skutki są mieszane, zależnie od tego, jak wprowadzę temat – i jak rozumieć skuteczność.
Dawid JuraszekRP: Dlaczego Wietnam staje się ciekawym miejscem dla inwestycji produkcyjnych?
W Azji rodzi się nowa architektura handlu. Firmy poszukujące lokalizacji do inwestycji produkcyjnych powinny wziąć pod uwagę Wietnam z uwagi na jego członkostwo w wielostronnych umowach handlowych RCEP i CPTPP i obowiązujące porozumienie (FTA) z UE.
Krzysztof ZalewskiSerdecznie zapraszamy do odsłuchania zapisu rozmowy prezes Instytutu Boyma Patrycji Pendrakowskiej, która w rozmowie z dziennikarką PR24 Magdaleną Złotnicką skomentowała napięcia na lini Chiny-Tajwan.
1 lutego 2019 roku weszła w życie Umowa o Wolnym Handlu między Unią Europejską a Japonią. Zwana jest FTA (Free Trade Agreement) lub EPA (Economic Partnership Agreement), a wśród jej założeń jest zacieśnienie partnerstwa gospodarczego między UE a Japonią. Ponieważ “postanowienia Umowy są wiążące dla państw członkowskich UE, w tym Polski, od dnia wejścia jej w życie” (Żołnacz-Okoń 2019), będzie miała duże znaczenie dla polskiej gospodarki, a także dla polsko-japońskiego bilansu handlowego.
Magdalena Pająk