Publicystyka

Józefów, Zaczernie, Wałcz. Tam działają polscy “ukryci czempioni”

W kraju, w którym mało jest integratorów, rozwijanie wysokich technologii jest bardzo trudne – z Maciejem J. Nowakowskim z Polskiej Platformy Technologicznej Fotoniki rozmawia Jakub Kamiński (Instytut Boyma).

Instytut Boyma 29.04.2024

Mikroelektronika

W kraju, w którym mało jest integratorów, rozwijanie wysokich technologii jest bardzo trudne. Nie chodzi tutaj o brak dofinansowań, które płyną ze środków unijnych i krajowych, a o promocję branży i wspieranie sieci powiązań w jej ramach. W zasadzie wszystkie firmy, które zbudowały swoją pozycję na rynku zagranicznym, zrobiły to własnymi siłami. Zbyt rzadko dostrzega się potencjał tkwiący we współpracy i koordynacji swoich działań – z Maciejem J. Nowakowskim z Polskiej Platformy Technologicznej Fotoniki rozmawia Jakub Kamiński (Instytut Boyma).

Jakub Kamiński: Jaka jest rola mikroelektroniki i fotoniki we współczesnej gospodarce?

Maciej J. Nowakowski (Polska Platforma Technologiczna Fotoniki/Klaster Mikroelektroniki, Elektroniki i Fotoniki): Z punktu widzenia przemysłu i biznesu, mikroelektronika i fotonika są jak siostry. To dwie ważne części obszaru gospodarki określanego jako elektronika. Mikroelektronika opiera się generowaniu i przetwarzaniu sygnałów elektrycznych w coraz bardziej miniaturyzowanych układach, co poza zmniejszaniem rozmiarów urządzeń pozwala też na znalezienie zupełnie nowych zastosowań dla elektroniki. Fotonika z kolei opiera się na innym medium – fotonach (cząstkach światła), na generowaniu, przetwarzaniu i wykrywaniu światła. 

Fotonika ma niezwykle szerokie zastosowanie. Jej zdobycze wykorzystywane są do kontroli jakości, wykrywania substancji i rozpoznawania ich składu. Są obecne w oświetleniu, ekranach sprzętu elektronicznego, obronności (obserwacja i wykrywanie, a nawet działania bojowe z wykorzystaniem laserów dużych mocy), medycynie (diagnostyka i terapie), rolnictwie i przetwórstwie żywności, laserowych procesach produkcji (druk, obróbka, funkcjonalizacja) czy fotowoltaice.

Mikroelektronika i fotonika to także technologie horyzontalne (enabling technologies) – stoją one u podstaw tworzenia gotowych produktów. Weźmy za przykład telefon, który trzymam w dłoni. Choć nie kojarzy się on z fotoniką, jego komponenty (np. wyświetlacz czy kamera) i metody produkcji (laserowe cięcie szkła czy proces fotolitografii, w którym powstaje procesor) to fotonika w czystej postaci.

Gdzie w tym obrazie znajdziemy dokonania polskich firm?

Nasi czempioni pracują w gęstej globalnej sieci współpracy, tworzącej długie łańcuchy wartości. Weźmy przykład smartfona. Procesor powstał na Tajwanie, z użyciem maszyny do fotolitografii holenderskiego ASML, który ma monopol na tak zaawansowane urządzenia. W tej maszynie zamontowane są detektory podczerwieni wyprodukowane w VIGO Photonics z Ożarowa Mazowieckiego. Dla nich również próżno szukać na świecie konkurencji. Obok nich, znajdziemy także soczewki z pokryciami wytrzymującymi ekstremalne poziomy promieniowania UV, które dostarcza Holendrom Solaris Optics z Józefowa.

Z innych obszarów warto wspomnieć o firmie SMARTTECH z Łomianek. Produkuje ona skanery 3D m.in. do zastosowań przemysłowych. Urządzenia te generują jedne z najlepszych modeli trójwymiarowych na świecie, wyróżniając się np. najwyższą rozdzielczością i wiernym odwzorowaniem kolorów. Co warto podkreślić, firma ta oferuje produkt końcowy, a nie jedynie komponenty. Kolejny przykład to poznańska firma Airoptic, produkująca jedne z najlepszych analizatorów gazu do kontroli emisji w przemyśle energetycznym i chemicznym. Inframet z Koczargów Nowych dostarcza topowe systemy kalibracji kamer termowizyjnych. Jego klientami są praktycznie wszyscy producenci tego zaawansowanego sprzętu.

Eagle w Wałczu produkuje najszybsze na rynku laserowe wycinarki do metalu. W Zaczerniu FIBRAIN uruchomił samodzielnie fabrykę światłowodów. Te rodzinne firmy skutecznie wykorzystują krajowe technologie do ekspansji na globalne rynki.

Czy te sukcesy pojedynczych firm przekładają się na pozycję polskiej gospodarki?

Niestety wciąż najczęściej ograniczamy się do bycia dostawcami unikalnych – nierzadko bardzo zaawansowanych – ale tylko komponentów. Taki model nigdy nie pozwoli nam na dynamiczny rozwój. Zwłaszcza, jeśli nie możemy liczyć na duży popyt w obrębie krajowej gospodarki, opierając cały rozwój o zapotrzebowanie z zewnątrz.

W kraju, w którym mało jest integratorów, rozwijanie wysokich technologii jest bardzo trudne. Nie chodzi tutaj o brak dofinansowań, które płyną ze środków unijnych i krajowych, a o zbyt rzadką współpracę z odbiorcą technologii. Inżynier tworzący nowe rozwiązanie potrzebuje regularnego kontaktu z potencjalnym klientem zarówno dla inspiracji, jak i weryfikacji swoich pomysłów. Stworzyliśmy klaster, aby promować branżę jako partnera dla polskiego przemysłu i tworzyć sieci powiązań wspierających poszczególne podmioty. W zasadzie wszystkie firmy, które zbudowały swoją pozycję na rynku zagranicznym, zrobiły to własnymi siłami. Zbyt rzadko wykorzystuje się potencjał tkwiący we współpracy i koordynacji swoich działań. Jest to w jakimś zakresie odbicie naszego przysłowiowego indywidualizmu – jednak przede wszystkim wciąż zbyt mało mamy praktyki wzajemnego wspierania się w ramach branży.

Jak taka współpraca mogłaby wyglądać w praktyce?

Gdy tworzymy produkt, który jest niezwykle innowacyjny, naszym zadaniem jest przekonać do jego wartości potencjalnych kontrahentów. Znacznie łatwiej zrobić to z pomocą innych. Na wielkich międzynarodowych targach biznesowych lepiej wystawić się jako jeden z dziesięciu podmiotów w ramach wspólnego, dużego stoiska, zamiast w niewielkiej budce, na którą póki co jedynie nas stać. Uznana politechnika może kształcić przyszłych inżynierów w laboratoriach powstałych we współpracy z technologicznymi liderami. Wielki przemysł może szerzej pokazywać przykłady korzyści osiąganych dzięki zastosowaniu polskich technologii.

Za wzór służyć może niezwykle dobrze zintegrowana litewska branża laserowa, która cieszy się również dużym wsparciem ze strony państwa. Na najważniejszych europejskich targach laserowych w Monachium Litwini zawsze występują wspólnie na wielkim pawilonie narodowym, a na jego otwarcie przyjeżdża minister odpowiedzialny za gospodarkę. Branżę wspierają prężnie działające od lat stowarzyszenia i klastry, świadczące nieocenioną pomoc organizacyjną.

Jak polskie firmy mikroelektroniczne i fotoniczne starają się zaistnieć w Azji? To najważniejsze miejsce na mapie dla przemysłu zaawansowanej elektroniki.

Nie ma jednego modelu, z uwagi na to, że grupa firm z Polski na tym kierunku jest bardzo różnorodna. Producent materiałów czy komponentów będzie szukał integratorów, którzy wykorzystają ich potencjał do stworzenia nowych urządzeń. Wytwórca maszyn produkcyjnych – np. systemów druku lub laserowych systemów do obróbki – skieruje się do sektora wytwórczego mikroelektroniki.

Należy dobrze rozpoznać rynek i znaleźć odpowiedniego potencjalnego partnera. Potem przychodzi czas na budowę relacji. Fakt bycia zrzeszonym w klastrze pozwala wzmocnić swoją wiarygodność, szczególnie jeśli inni jego członkowie mają renomę na rynku. To niezwykle istotne szczególnie w Azji, gdzie zaufanie w biznesie jest niezbędne do podjęcia współpracy. 

Litwa, dzięki 30-letniej konsekwentnej pracy nad rozwojem branży laserowej i prowadzonej wspólnie skoordynowanej promocji, zdołała zbudować wysoką renomę litewskich laserów w sektorze producentów elektroniki na Tajwanie – co przekłada się na konkretne zamówienia dla firm znad Niemna. Powinniśmy pójść ich śladem.

Tajwańczycy od niedawna zainteresowani są szkoleniem Polaków i innych cudzoziemców do pracy w zakładach produkcyjnych elektroniki u siebie. Nie obawia się pan drenażu mózgów?

W przypadku Azji, nie wierzę w to zagrożenie. Ucieszę się, jeśli Tajwańczykom uda się wyszkolić kilka tysięcy polskich mikroelektroników i zaproponować im pracę na miejscu. Dzięki temu ci specjaliści uzyskają niezwykle przydatne umiejętności. Sądzę, że mimo przyjaznego  charakteru tajwańskiego społeczeństwa, to klimat, odległość geograficzna i odmienności azjatyckiego stylu życia spowodują, że większość z nich nie zdecyduje się układać sobie przyszłości na wyspie. Wówczas wrócą do Polski z unikatową wiedzą i kontaktami. A ci, którzy zostaną, będą bezcennymi polskimi łącznikami dla krajowego biznesu szukającego możliwości na Tajwanie.

Jakub Kamiński

Analityk Instytutu Boyma. Zaangażowany w promocję polskiej gospodarki na rynkach azjatyckich. Absolwent stosunków międzynarodowych na Uniwersytecie Warszawskim. Studiował na Malcie. Zainteresowany przemianami w polityce i gospodarce Indii i Chin. Jego artykuły, wypowiedzi i wywiady ukazywały się m.in. w Rzeczpospolitej, WNP.PL, Dzienniku Gazecie Prawnej, Teologii Politycznej, Krytyce Politycznej.

czytaj więcej

Azjatech #229: Sztuczna inteligencja sprzyja oszustom randkowym w Indiach

Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.

Tydzień w Azji #60: Rosja, Stany, Arabia Saudyjska. Kto pierwszy odpuści w wojnie cenowej?

Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.

Forbes: Napięcie rośnie, krok bliżej konfrontacji. Chiny i USA łączą pieniądze, ale to nie gwarantuje pokoju

Sierpniowa wizyta amerykańskich kongresmenów w Tajpej na czele z przewodniczącą Izby Reprezentantów wywołała gwałtowne reakcje w Pekinie.

Historical vs Current Emissions: Towards an Ethical and Political Synergy in International Climate Policy

Environmental problems transcend not only national borders but also historical periods. And yet debates on the necessary measures and timelines are often constrained by considerations of election cycles (or dynastic successions) in any given country.

Ciasteczko z wróżbą o chińskim PKB 2023

Najsłynniejszy cel gospodarczy ogłaszany przez władze CHRL – wzrost chińskiego PKB - ma wynieść ok. 5% w 2023 r.

Forbes: Największy przekręt XXI wieku, czyli co się stało z 4,5 mld dolarów państwowych funduszy rozwojowych Malezji?

Wyjaśnienie skandalu państwowego funduszu w Malezji, w który uwikłany jest były premier tego kraju, jest kluczowe dla wiarygodności obecnie rządzących w Kuala Lumpur. (...) Warto jednak podkreślić międzynarodowy zakres śledztw i postępowań, który łączy wiele instytucji finansowych. Pokazuje, jak chęć zysku sprzyja nieprzestrzeganiu prawa i procedur w nawet najbardziej renomowanych bankach i funduszach świata

RP: Marketing online w Japonii. Jak przez sieć dotrzeć do jednego z największych rynków świata?

Duża część Japończyków przedkłada karierę zawodową nad rodzinę. W ten sposób stają się też konsumentami skupionymi głównie na własnych potrzebach.

Adrian Zwoliński dla portalu PolskieRadio24.pl o protestach w Hongkongu

Informujemy, że nasz analityk Adrian Zwoliński udzielił wywiadu dla portalu PolskieRadio24.pl. Tematem rozmowy były protesty w Hongkongu w kontekście walk o przyszłość regionu oraz kwestia 2047 roku.

Dr Nicolas Levi dla portalu PolskieRadio24.pl o próbach rakietowych Korei Północnej

Informujemy, że nasz analityk dr Nicolas Levi udzielił wywiadu dla portalu PolskieRadio24.pl. Tematem rozmowy były próby rakietowe Korei Północnej, ich wpływ na amerykańską politykę w regionie i zachowanie chińkich władz.

RP: Polska firma produkuje w Indiach w krainie „dobrego Maharadży”

W czasie II wojny światowej maharadża Digvijaysinhji otoczył w swych włościach opieką polskie sieroty ewakuowane ze Związku Radzieckiego. Od kilku lat polska firma MB Pneumatyka produkuje nieopodal podzespoły samochodowe z lokalnymi partnerami.

Debata: Trzy lata po werdykcie Stałego Trybunału Arbitrażowego dotyczącego Morza Południowochińskiego – jaka jest przyszłość akwenu?

Serdecznie zapraszamy na panel dyskusyjny pt. "Trzy lata po werdykcie Stałego Trybunału Arbitrażowego dotyczącego Morza Południowochińskiego - jaka jest przyszłość tego akwenu?" Partnerem wydarzenia jest Instytut Socjologii UW.

Tydzień w Azji #216: Wyczekiwany przełom na linii Korea Południowa – Japonia

Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.

Krótka relacja z forum biznesu Polska – Mongolia 2019

W dniu 9 lipca 2019 r. w stolicy Mongolii, Ułan Bator, miało miejsce Forum Biznesu Polska-Mongolia zorganizowane przez Polską Agencję Inwestycji i Handlu pod patronatem polskiego Ministerstwa Spraw Zagranicznych. Na miejscu obecny był reprezentant Instytutu Boyma, analityk ds. Mongolii Paweł Szczap.

Tydzień w Azji #20: Niepewna przyszłość trzeciej gospodarki świata

Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości. W tym numerze piszemy o wygranych przez BJP wyborach parlamentarnych w Indiach, wyzwaniach dla nowego rządu i perspektywach współpracy międzynarodowej.

Nowy prezydent i stare dylematy: Co dalej z Koreą Południową?

Wybory w Korei Południowej na początku maja 2017 roku zakończyły się wygraną Mun Jae-ina. Tak jak podczas poprzednich kampanii wyborczych, ku niezadowoleniu Kim Jong-una, Korea Północna nie była głównym wątkiem wyborów. Kandydaci skupiali uwagę wyborców na tematach ekonomicznych oraz skandalu politycznym byłej prezydent Korei Południowej Park Geun-hye.

Tydzień w Azji: Nacjonalizm i woda. Starcia na pograniczu tadżycko-kirgiskim

Ważnym aspektem tych wydarzeń jest sprawa dostępu do wody, której zasoby kurczą się  w Azji Centralnej. Podobnych konfliktów na znacznie większą skalę można się spodziewać w kolejnych latach.

Jak narracje strategiczne wpływają na ocenę polityki?

(Subiektywny) przegląd wybranych artykułów badawczych dotyczących stosunków międzynarodowych w regionie Azji i Pacyfiku publikowanych w wiodących czasopismach naukowych.

Kwartalnik Boyma – nr 4 (10)/2021

Oddajemy w Państwa ręce Kwartalnik Boyma w całości poświęcony projektowi na temat Nowego Jedwabnego Szlaku w porównawczej perspektywie Polski i Niemiec. Projekt skierowany do niemieckich i polskich studentów został zainspirowany przez niemieckim prywatny uniwersytet Zeppelin we Friedrichshafen.

Azjatech #171: Indonezyjskie objawienie biznesowe w tarapatach

Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.

Tydzień w Azji #121: Co się dzieje z japońskim programem szczepień?

Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.

Tydzień w Azji #278: Andrzej Duda uchylił w Chinach drzwi do współpracy. Świadczą o tym ważne dokumenty

Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.

RP: Korea Południowa – jak podbić rynek kosmetyczny w kraju kultu piękna?

Koreańczycy uznawani są za jeden z najbardziej dbających o wygląd narodów świata. Wpływa to korzystnie na rozmiar tamtejszego rynku kosmetycznego. Niektóre polskie przedsiębiorstwa kosmetyczne już tam sprzedają, i to nie od dziś.

Azjatech #118: Samoloty na zużyty olej spożywczy? Japończycy pracują nad biopaliwem lotniczym

Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.

Azjatech #29: Prawie pół miliona urządzeń 5G sprzedanych w Chinach

Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.