
Hallyuwood na wznoszącej fali – historia sukcesu filmu Parasite
Historia kinematografii koreańskiej liczy 100 lat i sięga roku 1919, kiedy po raz pierwszy pokazano koreański film „Walka o sprawiedliwość”. W sto lat później kino koreańskie może mówić o światowym sukcesie swoich filmów. W 2019 roku film „Parasite” (Pasożyt) reżysera Bong Joon-ho otrzymał nagrodę główną, „Złotą Palmę”, na Festiwalu Filmowym w Cannes we Francji. Była to pierwsza nagroda dla kinematografii koreańskiej na tym festiwalu. W 2019 roku film został zaproszony na 52 międzynarodowe festiwale filmowe i zdobył łącznie 30 nagród.
Na 35-tym Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Incheon w Korei Południowej (listopad 2019), film “Parasite” otrzymał nagrody Blue Dragon Awards w 11 kategoriach zgarniając prawie całą pulę nagród (przyznano 12).
Film doceniono w Hollywood na 23-cim Hollywood Film Awards, gdzie otrzymał nagrodę dla najlepszego reżysera. Film nominowany w trzech kategoriach zdobył statuetkę Złotego Globu 2020 za najlepszy film zagraniczny. Jest to również pierwsza nagroda zdobyta przez film koreański w tym konkursie.
Ukoronowaniem triumfalnego marszu filmu po festiwalach było zdobycie roku czterech Oscarów za 2019 rok dla najlepszego filmu, najlepszego reżysera, najlepszego filmu nieanglojęzycznego oraz najlepszego oryginalnego scenariusza. “Parasite” jest pierwszym w historii Oscarów filmem, którym zdobył jednocześnie nagrodę za najlepszy film i za najlepszy film nieanglojęzyczny. Film osiągnął nie tylko sukces artystyczny, ale także finansowy, zarabiając na świecie ponad 257 mln USD.
Kto jest pasożytem?
Film „Parasite” docenili również Polacy. Według Boxoffice.pl był on najchętniej oglądanym azjatyckim filmem w Polsce od czasów „Wejścia smoka” z Brucem Lee. Na 14. Azjatyckim Festiwalu Filmowym Pięć Smaków, który się odbył w grudniu 2020 w Polsce w formule on-line, problemy społeczne w Korei Południowej poruszono w sekcji Parasite, w ramach której pokazano 6 filmów koreańskich. Na spotkaniach ze znawcami kultury i filmu koreańskiego dyskutowano o nierównościach społecznych. Kogo w można nazwać w przenośni pasożytem: czy bezrobotne osoby, które “kombinują”, aby przeżyć czy bogacze, którzy – wedle filmowej wizji – zarabiają ogromne pieniądze dzięki układom i koneksjom.
Dobra passa kina koreańskiego dotyczyła również filmu dokumentalnego. Film „Absence” („Nieobecność”) w reżyserii Yi Seung-Jun został nominowany do Oscara. Przedstawia wydarzenia w dniu tragedii promu Sewol, w której zginęło ponad 300 osób, w tym głównie dzieci szkolne. Tytuł jest symboliczny, nawiązuje on do braku obecności ówcześnie rządzącej prezydent Park w akcji ratunkowej. Wydarzenie to stanowi największą współczesną traumę narodową społeczeństwa koreańskiego.
Koreańscy aktorzy w światowej lidze
Nagrody dla koreańskich filmów spowodowały także wzrost popularności aktorów z tego kraju. Najbardziej znanym koreańskim aktorem na świecie jest Song Kang-ho, odtwórca głównej roli w filmie „Parasite”. To ulubiony odtwórca ról tego reżysera, zagrał w jego czterech produkcjach. Jego wznosząca światowa fala zaczęła się od otrzymania w 2019 roku nagrody Excellence Award na 72-gim Festiwalu Locarno w Szwajcarii za całokształt twórczości. Było on pierwszym azjatyckim aktorem, który otrzymał tę nagrodę. Kolejna nagroda to Nagroda Stowarzyszenia Krytyków Filmowych w Los Angeles dla najlepszego aktora drugoplanowego przyznana również w 2019 (za rolę w “Parasite”). W 2020 roku otrzymał Nagrodę Gildii Aktorów Ekranowych wraz z innymi kolegami za najlepszy zespół filmowy, także za tę produkcję. Aktor znalazł się na liście 25 najlepszych aktorów XXI wieku sporządzonej przez “New York Times” w listopadzie 2020 r.
Oprócz Song Kang-ho na liście znalazła się również aktorka Kim Min-hee. Grała ona w filmie reżysera Hong Sang-soo “Right Now, Wrong Then” (2016) oraz w filmie Park Chan-wooka „Służące” (2016). Doceniono jej warsztat artystyczny – przekazywanie w minimalistyczny sposób emocji oraz różnorodność ról.
Hallyuwood w Hollywood i nie tylko
Nagrody filmowe i aktorskie otrzymane w ostatnim roku to wielkie wyróżnienie dla kultury koreańskiej. Potwierdzają one uznanie dla południowokoreańskich produkcji. O znaczeniu danej kinematografii na świecie stanowią zdobywane nagrody na festiwalach filmowych, ale również liczba filmów, do których zakupiono prawa do nakręcenia remaków. Amerykańskie studia filmowe zakupiły prawa do takich koreańskich filmów jak „Hide and Seek”, „Miss Granny”, „Merciless” oraz „Extreme job”.
Nowym zjawiskiem w kinematografii koreańskiej jest współpraca producentów koreańskich ze studiami amerykańskimi w produkcji filmów koreańskich, do których zakupiono licencje. Wejście kinematografii kraju średniej wielkości, jakim jest Korea, na rynek kinematografii amerykańskiej, która stanowi 30% światowego rynku filmowego, jest dużym osiągnięciem. Podobna strategia ko-produkcji remaków filmów koreańskich okazała się sukcesem w krajach Azji Południowo-Wschodniej.
Koreańczycy budują również swoje kina w USA, zaczęli od miast o dużych skupiskach ludności koreańskiej, Los Angeles, Hollywood i hrabstwie Orange w Kalifornii. Podobną strategię realizują również w Azji Południowo-Wschodniej, w której kultura koreańska jest znana i lubiana.
Sukces filmu Parasite niewątpliwie toruje drogę Korei Południowej do umacniania swojej pozycji w przemyśle kreatywnym, nie tylko jako producent filmów, ale także jako gracz w dystrybucji filmowej na wybranych rynkach.
Źródła sukcesu
Wraz z demokratyzacją kraju w latach osiemdziesiątych, zniesieniem cenzury oraz wprowadzeniem zasad wolnej konkurencji w przemyśle kreatywnym, nastąpił rozkwit kinematografii koreańskiej. Od 1995 roku wielkie firmy koreańskie, nazywane czebolami, zaczęły inwestować w produkcję filmów, następnie włożyły pieniądze również w rozwój ich dystrybucji, budując na przykład sieci kin. Wedle badań Kim Mye hyuna w 1997 roku było 507, a w 2005 już ponad trzykrotnie więcej (1 648). CJ Entertainment, Orion Corporation i Lotte stworzyły wertykalny system łączący produkcję, dystrybucję i promocję filmów. Przy wsparciu rządu utworzono w 1999 roku fundusz kapitałowy, który pozyskiwał fundusze na na projekty filmowe, które znalazły się w jego portfolio. Również Korean Film Council (KOFIC) pozyskiwał prywatne fundusze aby przeznaczyć je produkcję filmów. W 2019 roku wyprodukowano 609 filmów.
KIno koreańskie swój sukces zawdzięcza inwestycjom czeboli, wsparciu rządowych instytucji oraz twórcom, którzy potrafili w filmach przedstawiać problemy uniwersalne, zrozumiałe dla widzów na całym świecie niezależnie od ich kultury.Koreańczycy zrozumieli, że przemyślane inwestycje w kulturę mają konkretne przełożenie na sukces gospodarczy, jednakże nie byłby on możliwy bez wolności twórczej, którą zapewniła demokratyzacji kraju.

Wioletta Małota Analityk ds. Korei Południowej oraz trendów społecznych zachodzących w Azji. Doktor nauk ekonomicznych w dyscyplinie nauk o zarządzaniu na Akademii Leona Koźmińskiego w Warszawie, magister ekonomii specjalizacji handel zagraniczny w SGH w Warszawie. Wykładowca akademicki. Autorka książki o Korei Południowej ”Korea Południowa. Gospodarka. Społeczeństwo. K-kultura”. W latach 2015-2020 prezes Fundacji Polski Instytut Mentoringu. Zainteresowania naukowe: wpływ kultur narodowych na rozwój społeczeństwa oraz na kształtowanie międzykulturowych relacji biznesowych oraz soft power państw. Pasjonatka kina i fotografii ilustrujących zmiany zachodzące w społeczeństwach.
czytaj więcej
Niesamowity Pan Kim i jego fabryka marzeń. Recenzja książki „Kim Dzong Il. Przemysł propagandy”
W ostatnim czasie polski rynek wydawniczy przeżywa wzmożone zainteresowanie Koreą Północną. Wśród kolejnych relacji z podróży i spowiedzi uchodźców książka Paula Fischera zaskakuje swoją tematyką. Kim Dzong Il. Przemysł propagandy przybliża wciąż mało znane kino KRLD i obsesję filmową dyktatora zamkniętego kraju. Jest również pierwszym w Polsce reportażem przedstawiającym historię jednego z najważniejszych reżyserów filmowych Korei […]
Roman HusarskiTydzień w Azji #229: Fatalne wieści dla Chin. Biznes wyobraża sobie działanie bez nich
Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
Adam Institute for Democracy & Peace – Crowdfunding Campaign December 2020
Democracy in Israel is in crisis. And if we don't educate for democracy, it just won't exist. It's that simple. The actual teaching of democracy, on the other hand, isn't so simple. It requires experience, theoretical and practical knowledge and the flexibility to adapt to our ever-changing reality.
Azjatech #36: Fińska technologia ociepli kazachskie samochody
Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
Podsumowanie spotkania „USA-Iran: wojna czy pokój”
5 listopada w Warszawie odbyła się debata pt. "USA-Iran: wojna czy pokój", organizowana przez Instytut Boyma i Ośrodek Badań Azji. Zapraszamy do lektury krótkiego podsumowania.
Azjatech #202: Chińskie firmy zbrojeniowe ruszają po nowych klientów. Ucierpieć może głównie Rosja
Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
Tydzień w Azji #158: Wojna na Ukrainie wepchnie Azję Środkową w mocniejsze objęcia Chin?
Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
O podróżach, turystyce i przemyśle filmowym w Korei Północnej – rozmowa z Nickiem Bonnerem
Roman Husarski: Z powodu wirusa Ebola Korea Północna zamknęła swoje granice dla turystów. Co to oznacza dla twojej pracy? Nicholas Bonner*: To nie pierwszy raz, kiedy taka sytuacja ma miejsce. W 2003 na przykład zamknięto chwilowo granice z powodu SARS. To wydarzenie jest trochę bezprecedensowe. Zazwyczaj to Chiny bywały pierwsze w podejmowaniu decyzji… jeśli wiesz, […]
Roman HusarskiAzjatech #34: Nowy sposób na walkę z komarami
Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
Azja Centralna: nowe energetyczne rozdanie
Sytuacja energetyczna Azji Centralnej w teorii jest dobra. Bogactwo zasobów naturalnych gazu i ropy w Kazachstanie, Turkmenistanie i Uzbekistanie oraz system rzeczny umożliwiający pozyskiwanie energii z hydroelektrowni w Kirgistanie i Tadżykistanie wydają się wystarczające dla zapewniania regionowi bezpieczeństwa energetycznego.
Jerzy OlędzkiBezpośrednie Inwestycje Zagraniczne w Wietnamie
Dzięki ciągłemu rozwojowi gospodarczemu Wietnam przyciąga rekordową ilość Bezpośrednich Inwestycji Zagranicznych (BIZ). Katalizatorem tak mocnego wzrostu BIZ w Wietnamie jest nie tylko tocząca się wojna handlowa między USA a Chinami, ale i nowe porozumienia międzynarodowe.
Jakub KrólczykMoon Jae-in: wielki wygrany pandemii COVID-19
W ubiegłym tygodniu odbyły się wybory parlamentarne w Korei Południowej. Przeprowadzenie ich w czasach zarazy było względnie bezpieczne m.in. dzięki posłusznej postawie mieszkańców Korei Południowej, którzy zaakceptowali narzucone przez władze reguły postępowania, a także dzięki konsekwentnemu zwalczaniu epidemii, m.in. dzięki regularnemu wykonywaniu testów na szeroką skalę.
Nicolas LeviDr Krzysztof Zalewski uczestnikiem Kigali Global Dialogue w Rwandzie
Krótka notatka i galeria zdjęć od przewodniczącego rady Fundacji Instytut Boyma, który przebywa w Rwandzie na konferencji "Kigali Global Dialogue".
Refleksje o szczycie 16+1 w Budapeszcie
Tegoroczny szczyt krajów Europy Środkowo-Wschodniej i Chin w Budapeszcie różnił się od poprzednich edycji na wielu poziomach — Chiny oraz Węgry prowadziły na nim bardzo aktywną politykę. Na forum biznesowym obecni byli jedynie Victor Orban i Li Keqiang – pozostałe głowy państw przebywały wtedy na zamku, gdzie odbywało się spotkanie premierów. Zaznaczmy, że w Rydze, […]
Patrycja PendrakowskaForbes: Chińczycy tracą w Polsce wpływy polityczne. Czy warto nadal z nimi współpracować?
W 2012 r. z inicjatywy Pekinu rozpoczęto spotkania reprezentantów ChRL z ich odpowiednikami w państwach Europy Środkowej i Wschodniej. Dziesięć lat później kolejne stolice wycofują się jednak ze współpracy w tym formacie. Do Wilna, które odeszło w zeszłym roku, dołączyły ostatnio Tallin i Ryga
Patrycja PendrakowskaAzjatech #205: Mazda wraca do silników z tłokiem obrotowym
Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
Taiwanese Perceptions of Russia’s Ukraine war
Since the invasion of Ukraine, the Taiwanese government remained committed to its position of condemnation for Russia, humanitarian support for Ukraine, and deep appreciation and admiration for the Ukrainian people’s will to defy power, resist aggression, and defend their nation.
Kuan Ting ChenKonsekwencje zamachu Aum Shinrikyo w 1995 r. – kosze na śmieci, nadzór religii i 9/11
Trzęsienie ziemi w Kobe pochłonęło ponad 6 i pół tysiąca ofiar, a ponad 300 tysięcy pozostawiło bez dachu nad głową. Zamach terrorystyczny z użyciem sarinu w tokijskim metrze przeprowadzony przez Aum shinrikyo pozbawił życia dwunastu. Oba zdarzenia miały miejsce w 1995 roku. Mimo niewspółmierności w zniszczeniach, Haruki Murakami (2003) równo zestawia oba wydarzenia jako dwa kamienie milowe, które odcisnęły się na psychice ówczesnego Japończyka.
Karolina ZdanowiczPaweł Behrendt dla portalu 9DASHLINE o historii sporu na Morzu Południowochińskim
W swoim artykule Paweł Behrendt opisuje historię sporu na Morzu Południowochińskim na przestrzeni XX wieku. Tekst ukazał się w języku angielskim na portalu poświęconym sytuacji politycznej w regionie Indo-Pacyfiku - 9DASHLINE
Paweł BehrendtPrzegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
Forbes: Będą nas pielęgnować maszyny
Zwiedzający siedzibę firmy Ubtech w Shenzhen zwrócą uwagę na daleko posunięte uczłowieczenie poszczególnych robotów znajdujących się w showroomie. (...) Nadanie maszynom cech ludzkich ma pomóc oswoić ludzi z technologią i wzbudzić pozytywne emocje. Robot spełni bowiem każdą naszą prośbę leżącą w spektrum jego funkcjonalności – nie odmówi i nie będzie narzekać.
Patrycja PendrakowskaTydzień w Azji #21: Czy prezydent Tokajew zwycięży z internetem?
Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości. W tym numerze piszemy o sytuacji politycznej w Kazachstanie, dyplomacji w Zatoce Perskiej i problemach środowiskowych w Dżakarcie.
Tydzień w Azji #110: Decoupling z głową – USA szykują łańcuchy dostaw „wolnych od Chin”
Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
Spór między USA a Chinami i Rosją to prezent dla Korei Północnej
Anna Grzywacz rozmawia o Półwyspie Koreańskim z Oskarem Pietrewiczem, analitykiem PISM i autorem książki "Spór o Koreę. Rola USA i Chin w kształtowaniu bezpieczeństwa międzynarodowego na Półwyspie Koreańskim".
Anna Grzywacz