Hallyuwood na wznoszącej fali – historia sukcesu filmu Parasite
Historia kinematografii koreańskiej liczy 100 lat i sięga roku 1919, kiedy po raz pierwszy pokazano koreański film „Walka o sprawiedliwość”. W sto lat później kino koreańskie może mówić o światowym sukcesie swoich filmów. W 2019 roku film „Parasite” (Pasożyt) reżysera Bong Joon-ho otrzymał nagrodę główną, „Złotą Palmę”, na Festiwalu Filmowym w Cannes we Francji. Była to pierwsza nagroda dla kinematografii koreańskiej na tym festiwalu. W 2019 roku film został zaproszony na 52 międzynarodowe festiwale filmowe i zdobył łącznie 30 nagród.
Na 35-tym Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Incheon w Korei Południowej (listopad 2019), film “Parasite” otrzymał nagrody Blue Dragon Awards w 11 kategoriach zgarniając prawie całą pulę nagród (przyznano 12).
Film doceniono w Hollywood na 23-cim Hollywood Film Awards, gdzie otrzymał nagrodę dla najlepszego reżysera. Film nominowany w trzech kategoriach zdobył statuetkę Złotego Globu 2020 za najlepszy film zagraniczny. Jest to również pierwsza nagroda zdobyta przez film koreański w tym konkursie.
Ukoronowaniem triumfalnego marszu filmu po festiwalach było zdobycie roku czterech Oscarów za 2019 rok dla najlepszego filmu, najlepszego reżysera, najlepszego filmu nieanglojęzycznego oraz najlepszego oryginalnego scenariusza. “Parasite” jest pierwszym w historii Oscarów filmem, którym zdobył jednocześnie nagrodę za najlepszy film i za najlepszy film nieanglojęzyczny. Film osiągnął nie tylko sukces artystyczny, ale także finansowy, zarabiając na świecie ponad 257 mln USD.
Kto jest pasożytem?
Film „Parasite” docenili również Polacy. Według Boxoffice.pl był on najchętniej oglądanym azjatyckim filmem w Polsce od czasów „Wejścia smoka” z Brucem Lee. Na 14. Azjatyckim Festiwalu Filmowym Pięć Smaków, który się odbył w grudniu 2020 w Polsce w formule on-line, problemy społeczne w Korei Południowej poruszono w sekcji Parasite, w ramach której pokazano 6 filmów koreańskich. Na spotkaniach ze znawcami kultury i filmu koreańskiego dyskutowano o nierównościach społecznych. Kogo w można nazwać w przenośni pasożytem: czy bezrobotne osoby, które “kombinują”, aby przeżyć czy bogacze, którzy – wedle filmowej wizji – zarabiają ogromne pieniądze dzięki układom i koneksjom.
Dobra passa kina koreańskiego dotyczyła również filmu dokumentalnego. Film „Absence” („Nieobecność”) w reżyserii Yi Seung-Jun został nominowany do Oscara. Przedstawia wydarzenia w dniu tragedii promu Sewol, w której zginęło ponad 300 osób, w tym głównie dzieci szkolne. Tytuł jest symboliczny, nawiązuje on do braku obecności ówcześnie rządzącej prezydent Park w akcji ratunkowej. Wydarzenie to stanowi największą współczesną traumę narodową społeczeństwa koreańskiego.
Koreańscy aktorzy w światowej lidze
Nagrody dla koreańskich filmów spowodowały także wzrost popularności aktorów z tego kraju. Najbardziej znanym koreańskim aktorem na świecie jest Song Kang-ho, odtwórca głównej roli w filmie „Parasite”. To ulubiony odtwórca ról tego reżysera, zagrał w jego czterech produkcjach. Jego wznosząca światowa fala zaczęła się od otrzymania w 2019 roku nagrody Excellence Award na 72-gim Festiwalu Locarno w Szwajcarii za całokształt twórczości. Było on pierwszym azjatyckim aktorem, który otrzymał tę nagrodę. Kolejna nagroda to Nagroda Stowarzyszenia Krytyków Filmowych w Los Angeles dla najlepszego aktora drugoplanowego przyznana również w 2019 (za rolę w “Parasite”). W 2020 roku otrzymał Nagrodę Gildii Aktorów Ekranowych wraz z innymi kolegami za najlepszy zespół filmowy, także za tę produkcję. Aktor znalazł się na liście 25 najlepszych aktorów XXI wieku sporządzonej przez “New York Times” w listopadzie 2020 r.
Oprócz Song Kang-ho na liście znalazła się również aktorka Kim Min-hee. Grała ona w filmie reżysera Hong Sang-soo “Right Now, Wrong Then” (2016) oraz w filmie Park Chan-wooka „Służące” (2016). Doceniono jej warsztat artystyczny – przekazywanie w minimalistyczny sposób emocji oraz różnorodność ról.
Hallyuwood w Hollywood i nie tylko
Nagrody filmowe i aktorskie otrzymane w ostatnim roku to wielkie wyróżnienie dla kultury koreańskiej. Potwierdzają one uznanie dla południowokoreańskich produkcji. O znaczeniu danej kinematografii na świecie stanowią zdobywane nagrody na festiwalach filmowych, ale również liczba filmów, do których zakupiono prawa do nakręcenia remaków. Amerykańskie studia filmowe zakupiły prawa do takich koreańskich filmów jak „Hide and Seek”, „Miss Granny”, „Merciless” oraz „Extreme job”.
Nowym zjawiskiem w kinematografii koreańskiej jest współpraca producentów koreańskich ze studiami amerykańskimi w produkcji filmów koreańskich, do których zakupiono licencje. Wejście kinematografii kraju średniej wielkości, jakim jest Korea, na rynek kinematografii amerykańskiej, która stanowi 30% światowego rynku filmowego, jest dużym osiągnięciem. Podobna strategia ko-produkcji remaków filmów koreańskich okazała się sukcesem w krajach Azji Południowo-Wschodniej.
Koreańczycy budują również swoje kina w USA, zaczęli od miast o dużych skupiskach ludności koreańskiej, Los Angeles, Hollywood i hrabstwie Orange w Kalifornii. Podobną strategię realizują również w Azji Południowo-Wschodniej, w której kultura koreańska jest znana i lubiana.
Sukces filmu Parasite niewątpliwie toruje drogę Korei Południowej do umacniania swojej pozycji w przemyśle kreatywnym, nie tylko jako producent filmów, ale także jako gracz w dystrybucji filmowej na wybranych rynkach.
Źródła sukcesu
Wraz z demokratyzacją kraju w latach osiemdziesiątych, zniesieniem cenzury oraz wprowadzeniem zasad wolnej konkurencji w przemyśle kreatywnym, nastąpił rozkwit kinematografii koreańskiej. Od 1995 roku wielkie firmy koreańskie, nazywane czebolami, zaczęły inwestować w produkcję filmów, następnie włożyły pieniądze również w rozwój ich dystrybucji, budując na przykład sieci kin. Wedle badań Kim Mye hyuna w 1997 roku było 507, a w 2005 już ponad trzykrotnie więcej (1 648). CJ Entertainment, Orion Corporation i Lotte stworzyły wertykalny system łączący produkcję, dystrybucję i promocję filmów. Przy wsparciu rządu utworzono w 1999 roku fundusz kapitałowy, który pozyskiwał fundusze na na projekty filmowe, które znalazły się w jego portfolio. Również Korean Film Council (KOFIC) pozyskiwał prywatne fundusze aby przeznaczyć je produkcję filmów. W 2019 roku wyprodukowano 609 filmów.
KIno koreańskie swój sukces zawdzięcza inwestycjom czeboli, wsparciu rządowych instytucji oraz twórcom, którzy potrafili w filmach przedstawiać problemy uniwersalne, zrozumiałe dla widzów na całym świecie niezależnie od ich kultury.Koreańczycy zrozumieli, że przemyślane inwestycje w kulturę mają konkretne przełożenie na sukces gospodarczy, jednakże nie byłby on możliwy bez wolności twórczej, którą zapewniła demokratyzacji kraju.
Wioletta Małota Analityk ds. Korei Południowej oraz trendów społecznych zachodzących w Azji. Doktor nauk ekonomicznych w dyscyplinie nauk o zarządzaniu na Akademii Leona Koźmińskiego w Warszawie, magister ekonomii specjalizacji handel zagraniczny w SGH w Warszawie. Wykładowca akademicki. Autorka książki o Korei Południowej ”Korea Południowa. Gospodarka. Społeczeństwo. K-kultura”. W latach 2015-2020 prezes Fundacji Polski Instytut Mentoringu. Zainteresowania naukowe: wpływ kultur narodowych na rozwój społeczeństwa oraz na kształtowanie międzykulturowych relacji biznesowych oraz soft power państw. Pasjonatka kina i fotografii ilustrujących zmiany zachodzące w społeczeństwach.
czytaj więcej
Oblicza azjatyckiego stulecia – Dyskusja wokół Kwartalnika Boyma 4(6)/2020
Spotkanie odbędzie się we czwartek, 21 stycznia 2021 o godzinie 19:00 za pośrednictwem platformy Zoom. Do udziału w dyskusji oraz spotkaniu online z autorami i autorkami Instytutu Boyma zapraszamy wszystkich zainteresowanych.
Tydzień w Azji: Turkmenistan – naród, tożsamość i pomniki
(...) Celem tego zabiegu (budowy pomników) jest przede wszystkim stworzenie symboli, wokół których można konsolidować władzę, jak również wzmacnianie autorytetu osoby rządzącej, czy też po prostu zaspokajanie rozbuchanego zazwyczaj ego przywódcy.
Jerzy OlędzkiThis is the second part of an inquiry into Ulaanbaatar’s winning 2040 General Development Plan Conception (GDPC). In this part of paper, I look into some of the plans and/or solutions proposed in Ulaanbaatar’s 2040 GDPC.
Paweł SzczapRP: Czas Ankary w Azji Centralnej? Co z Warszawą?
Globalny kryzys gospodarczy spowodowany pandemią a następnie agresją Rosji na Ukrainę odbił się negatywnie na gospodarkach państwa Azji Centralnej. Chce to wykorzystać Turcja, która może być mocnym konkurentem Polski podczas odbudowy Ukrainy.
Jerzy OlędzkiAzjatech #189: Zimna wojna rozszerza się. Czy USA zakażą chińskich usług w chmurze?
Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
Kwartalnik Boyma – nr 4 (14)/2022
W nowym numerze Kwartalnika Boyma zapraszamy do lektury tekstów poświęconych skutkom funkcjonowania Nowego Jedwabnego Szlaku dla Polski i świata, a także wywiadu wokół książki "Spór o Koreę. Rola USA i Chin w kształtowaniu bezpieczeństwa międzynarodowego na Półwyspie Koreańskim” Oskara Pietrewicza.
Kwartalnik Boyma – nr 3 (5) /2020
W nowej rzeczywistości pandemicznej oddajemy w Państwa ręce trzecie wydanie Kwartalnika Boyma w 2020 r. Poruszamy w nim szereg zagadnień związanych z COVID-19, w tym stan epidemii w Azji Centralnej i w Korei Południowej, relacjami na linii Pekin-Waszyngton, a także uwagi dotyczące tzw. „dyplomacji maseczkowej” uprawianą przez Chiny.
Tydzień w Azji #59: Przesunięto szczyt UE-Indie. Koronawirus pretekstem
Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
Azjatech #187: Chiny biorą się za chatboty. Chcą, by szanowały podstawowe zasady socjalizmu
Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
Nie tylko testy i maseczki: historia polsko-wietnamskiej wzajemnej pomocy
Z inicjatywy podjętej przez społeczność wietnamską w Polsce oraz wietnamskich absolwentów polskich uczelni, do naszego kraju popłynęło wsparcie ze strony Wietnamu - kraju, który z zagrożeniem płynącym ze strony Sars-Cov-2 radzi sobie niezwykle skutecznie.
Grażyna Szymańska-MatusiewiczRoman Catholic cemetery in Harbin (1903-1958)
First burials of Catholics, mostly Poles but also other Non-Orthodox believers took place in future Harbin in the so called small „old” or later Pokrovskoe Orthodox cemetery in the future European New Town quarter and small graveyards at the military and civilian hospitals of Chinese Eastern Railway at the turn of XIX and XX century.
Jerzy CzajewskiTydzień w Azji #169: Chiny ratyfikują dwie międzynarodowe konwencje pracy
Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
Tydzień w Azji #118: Unia celuje w Indopacyfik. Pora na polską strategię
Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
Patrycja Pendrakowska uczestniczką XXX Forum Ekonomicznego w Karpaczu
Jednym z paneli, w którym brała udział prezes Instytutu Boyma była debata "Dokąd zmierza polski eksport po pandemii?", organizowana przez "Rzeczpospolitą"
Patrycja PendrakowskaTydzień w Azji #260: Piąta gospodarka świata ucieka Polsce. Można to jednak zmienić
Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
Ciasteczko z wróżbą o chińskim PKB 2023
Najsłynniejszy cel gospodarczy ogłaszany przez władze CHRL – wzrost chińskiego PKB - ma wynieść ok. 5% w 2023 r.
Adrian ZwolińskiAdrian Zwoliński na konferencji Asian-European Forum 2021: Przyszłość Należy do Azji
Już jutro, 22 kwietnia o godz. 10:45 analityk Instytutu Boyma Adrian Zwoliński, weźmie udział panelu dyskusyjnym "Czarne chmury nad perspektywami umowy handlowej z Chinami? CAI w ujęciu polskim i globalnym".
Adrian ZwolińskiDr Anna Grzywacz dla czasopisma naukowego Asian Perspective o polityce zagranicznej Singapuru
Na łamach 4 numeru 43 tomu czasopisma naukowego "Asian Perspective" ukazał się artykuł analityczki Instytutu Boyma Anny Grzywacz.
Anna GrzywaczNiesamowity Pan Kim i jego fabryka marzeń. Recenzja książki „Kim Dzong Il. Przemysł propagandy”
W ostatnim czasie polski rynek wydawniczy przeżywa wzmożone zainteresowanie Koreą Północną. Wśród kolejnych relacji z podróży i spowiedzi uchodźców książka Paula Fischera zaskakuje swoją tematyką. Kim Dzong Il. Przemysł propagandy przybliża wciąż mało znane kino KRLD i obsesję filmową dyktatora zamkniętego kraju. Jest również pierwszym w Polsce reportażem przedstawiającym historię jednego z najważniejszych reżyserów filmowych Korei […]
Roman HusarskiTydzień w Azji #188: Najludniejsze państwo świata się wyludnia. Mocarstwo traci siły
Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
RP: Wojna w Ukrainie uderza w kazachską dystrybucję
Ograniczenia eksportowe i importowe w związku z sankcjami na Rosję i Białoruś, załamanie kursów walut powiązanych z rublem i destabilizacja systemów finansowych to tylko niektóre skutki napaści Rosji na Ukrainę uderzające w gospodarki Azji Centralnej.
Jerzy OlędzkiPatrycja Pendrakowska dla Observer Research Foundation o sytuacji w Polsce w czasie pandemii
W swoim artykule Patrycja Pendrakowska opisuje najważniejsze wydarzenia w Polsce, towarzyszące pandemii koronawirusa.
Patrycja PendrakowskaAzjatech #121: Japonia ma pomysł na prąd. Stawia na energię z wnętrza Ziemi
Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
RP: Kazachstan to nie tylko surowce, to również nowoczesne usługi finansowe
Mimo dynamicznego rozwoju gospodarczego Kazachstan wciąż jest postrzegany jako gospodarka oparta na wykorzystaniu surowców energetycznych i od pewnego czasu pierwiastków ziem rzadkich. Tymczasem gospodarka republiki rozwija się w sposób zbalansowany.
Jerzy Olędzki