
15 lipca w formie wideokonferencji odbył się 15. szczyt UE-Indie, zastępując przełożone w marcu z powodu pandemii spotkanie w Brukseli. Gościem był premier Indii Narendra Modi, a współgospodarzami Charles Michel, Przewodniczący Rady Europejskiej oraz Ursula von der Leyen, szefowa Komisji.
Sam fakt, że doszło do spotkania w sytuacji, kiedy obie strony są skupione na walce z pandemią i jej ekonomicznymi skutkami, można uznać za pomyślny prognostyk dla dalszych relacji. Indie w ostatnich dniach stały się trzecim krajem, w którym liczba zakażonych koronawirusem przekroczyła milion. Ponadto rząd w Nowym Delhi jest w trakcie redefinicji swoich stosunków z Chinami, ponieważ dotychczasowa polityka względnego otwarcia i umacniania relacji biznesowych zostaje stopniowo zastępowana bardziej ostrożnym podejściem. Ostatnie starcia na granicy z Chinami potwierdziły obawy tych w Indiach, którzy uważają Chiny za największe wyzwanie w polityce zagranicznej. Z tego powodu coraz ważniejsze stają się dla Delhi współpraca i konsultacje z krajami takimi jak Japonia, Australia i USA, które podzielają niepokój z powodu rosnącej agresywności ChRL w regionie. Mimo innych wyzwań, Indie zdecydowały się jednak zainwestować zasoby w mniej pilne, ale strategicznie ważne stosunki z UE.
Europa zaś wydawała się zajęta przede wszystkim wewnętrznymi sporami o kształt polityki odbudowy po kryzysie pandemicznym. Sam fakt, że przywódcy instytucji UE znaleźli czas na konstruktywny szczyt na kilka dni przed kolejną fazą negocjacji budżetowych, świadczy o tym, że pozycja Indii umocniła się na liście europejskich priorytetów.
Relacje handlowe pozostają najważniejszym łącznikiem Indii i Unii Europejskiej. Wymiana handlowa między blokiem a Subkontynentem miała w 2019 r. wartość 80 mld USD, niemal zrównując się z wartością handlu Indii ze Stanami Zjednoczonymi i nieco przewyższając wymianę indyjsko-chińską. Od kilkunastu lat nie ma jednak postępu w negocjacjach umowy handlowej i inwestycyjnej. Trudno było oczekiwać go w czasie, kiedy w wyniku pandemii Indie głoszą potrzebę większej samowystarczalności gospodarczej.
Dobrym – lecz niespodziewanym – efektem szczytu jest wzbogacenie obecnych formatów eksperckich zajmujących się poszczególnymi sferami relacji handlowych o zapowiedź regularnych spotkań na szczeblu ministerialnym. Nie jest to oczywiście gwarancją przełomu, ale może ułatwić pokonywanie ewentualnych impasów negocjacyjnych i łagodzenie istniejących zadrażnień. Personalnie zaangażowani w rozmowy politycy mogą być bardziej skłonni do posuwania negocjacji naprzód, by później przedstawić to jako własny sukces. Warto jednak pamiętać, że dla Indii priorytetem wśród układów handlowych jest raczej umowa o wolnym handlu z USA, za którymi stoją wpływowe firmy po obu stronach Indopacyfiku.
Treść dokumentów końcowych wskazuje, że wzmocniono pozahandlowe elementy współpracy. We wspólnym komunikacie obie strony wypowiedziały się za obroną ładu międzynarodowego opartego na układach wielostronnych. Obiecująca może być zapowiedziana koordynacja stanowisk w ramach G20 czy WTO, która czeka na nowego przewodniczącego.
Znacznie odważniej i konkretniej brzmią też fragmenty dotyczące wspólnych inicjatyw w zakresie obrony i bezpieczeństwa, czego przykładem może być współpraca Europolu z jego indyjskim odpowiednikiem CBI. Wagę spraw związanych z bezpieczeństwem symbolicznie ujęto w układzie dokumentu EU-Indie. Partnerstwo Strategiczne: mapa drogowa do 2025, gdzie możliwości działań w tym zakresie omówiono nawet przed relacjami handlowymi i biznesowymi. W tym kontekście należy też rozumieć deklaracje o bezpieczeństwie cyfrowym, działania na rzecz “otwartej, stabilnej, bezpiecznej i wolnej cyberprzestrzeni” czy godnej zaufania sieci 5G.
Centralne miejsce oprócz bezpieczeństwa i handlu zajmują także kwestie ochrony klimatu, zwiększania odporności zagrożonych społeczności na jego zmiany (co wpisuje się w politykę rządu Indii i plan Europejskiego Zielonego Ładu), urbanizacji i rozwoju gospodarczego, w którym nacisk położony jest na osiąganie celów ekonomicznych przy jednoczesnej ochronie zasobów przyrodniczych i naturalnych. Wzmacnia ten przekaz wspólna deklaracja dotycząca ekonomii o obiegu zamkniętym, czyli generująca możliwie mało odpadów. Utrzymano też zapisy o współpracy w dziedzinie innowacji i badań, a wkrótce należy się spodziewać odnowienia programów współpracy dwustronnej w tej dziedzinie.
Krytycy mogą zwrócić uwagę, że mapa drogowa jest długa i przypomina raczej jadłospis niż plan podróży do określonego celu. Tworzy jednak ramy współpracy także dla państw członkowskich i europejskich firm, które będą skuteczniejsze w Nowym Delhi i Brukseli, jeśli uda im się wpisać własne cele w strategię wspólnotową. Przyszłość relacji Indie-UE i państw członkowskich z Subkontynentem zależeć będzie od umiejętności wypełniania konkretnymi działaniami ram stworzonych przez “mapę drogową”.
Co z tego wynika dla krajów na wschodzie Unii Europejskiej, takich jak Polska? Po pierwsze, rozwijanie wspólne z Indusami projektów w tradycyjnych dziedzinach, jak przemysł węglowy, będzie coraz dalsze od polityki wspólnotowej. W związku z przyspieszaniem zmian klimatycznych na Subkontynencie oraz coraz tańszej energii z odnawialnych źródeł należy też spodziewać się redukcji planów rozwoju sektora energii z surowców kopalnych.
Po drugie, w kwestiach obrony i bezpieczeństwa w Indiach wzrosła niepomiernie kwestia zdolności morskich i strategicznej koncepcji Indopacyfiku (wzmiankowanego dwukrotnie w dokumentach szczytowych). Tutaj naturalnym partnerem Indii są szczególnie Francja, posiadająca na europejskim tle duże zdolności morskie i będąca poprzez swoje terytoria zamorskie krajem “sąsiedzkim” oraz również angażujące się w Rogu Afryki Włochy i Hiszpania. Rozwój polskiej marynarki wojennej nie ma więc aspektu wyłącznie obrony terytorium, ale jest także istotny dla możliwości działań i prowadzenia polityki zagranicznej, choćby wobec Subkontynentu. W Indiach doceniane są operacje takie, jak w rogu Afryki (EU NAVFOR), mające znaczenie dla bezpieczeństwa żeglugi na Oceanie Indyjskim.
Po trzecie z polskiego punktu widzenia jest istotne, by stosunki UE-Indie nie były wyłącznie rozmową między Europą Zachodnią a Subkontynentem. Deklaracja poszczytowa i mapa drogowa zachęcają do współpracy na różnych poziomach, także z poszczególnymi stanami Indii czy na poziomie partnerstw miast. Warto wykorzystać pozytywne zmiany w zarządzaniu miastami w Polsce w ostatnich trzech dekadach i wzmocnić współpracę partnerską między polskimi i indyjskimi metropoliami, mniejszymi ośrodkami, ale też regionami.
Po czwarte, należy zastanowić się, jak pogłębić kontakty na najwyższym szczeblu. Premier Modi wielokrotnie był w na naszym kontynencie, lecz Europa Środkowo-Wschodnia nie była jego celem. Wizyta Prezydenta RP planowana od przeszło dziesięciolecia też nie może dojść do skutku. Dlatego warto pracować nad nawiązaniem dialogu pomiędzy wschodnimi członkami UE. Atrakcyjnym dla induskich partnerów mógłby być szczyt V4PLUS (od lipca 2020 prezydencję w Grupie Wyszehradzkiej sprawuje Polska) lub Trójmorza PLUS, by z jednej strony wzmocnić relacje polsko-indyjskie, a z drugiej pokazać wschodnią część Unii Europejskiej jako region.
Zdjęcie: Pixabay

Krzysztof Zalewski Analityk ds. Indii i energetyki. Obecnie członek Zarządu Fundacji Instytut Studiów Azjatyckich i Globalnych im. Michała Boyma oraz redaktor „Tygodnia w Azji” (wydawanego wspólnie z portalem wnp.pl). Pisze o polityce zagranicznej i transformacjach ery cyfrowej w Indiach i Australii. Poprzednio pracownik Agencji Praw Podstawowych Unii Europejskiej w Wiedniu, Biura Spraw Zagranicznych Kancelarii Prezydenta RP, Kancelarii Sejmu RP oraz Ośrodka Studiów Wschodnich w Warszawie
czytaj więcej
Tydzień w Azji #128: Chiny przykręcają śrubę prywatnym rafineriom
Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
Tydzień w Azji #130: Łukaszenka kusi nowego partnera, by obejść sankcje Zachodu i Rosję
Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
14 lutego miliony ludzi na całym świecie celebrują święto zakochanych. Zgodnie z panującym zwyczajem tego dnia wysyła się kartki z wyznaniami miłosnymi, kwiaty oraz upominki. Indie pod tym względem nie są wyjątkiem...
Iga BielawskaRP: Targi międzynarodowe w Uzbekistanie znów na żywo
Uzbekistan stopniowo znosi obostrzenia związane z pandemią. Teraz przyszedł czas na przywrócenie działalności branży targowo-wystawienniczej.
Magdalena Sobańska-CwalinaTydzień w Azji #124: Ukryty smok. Pekin chce podbić branżę chipów
Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
Azjatech #129: Południowokoreański precedens Google
Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
The strategic imperatives driving ASEAN-EU free trade talks: colliding values as an obstacle
Recently revived talks aimed at the conclusion of an inter-regional free trade agreement between the Association of Southeast Asian Nations (ASEAN) and the European Union (EU) are driven by strategic imperatives of both regions.
Robin RamcharanAzjatech #124: Japończycy pracują nad kosmicznymi uprawami i hodowlą
Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
Armenia: były prezydent nadal w areszcie
Były Prezydent Republiki Armenii Robert Koczaryan w 2018 roku został oskarżony o próbę obalenia konstytucyjnego porządku Armenii przez wstępne porozumienie z innymi osobami w 2008 roku. Jako środek zapobiegawczy przez Sąd Powszechny został wybrany tymczasowy areszt. Natomiast w sierpniu tego samego roku został on uchylony i prezydent został zwolniony. (...) Dochodzenie nadal trwa.
Ani MinasyanTydzień w Azji #189: Kryzys na chińskim rynku nieruchomości rozlewa się na inne sektory
Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
Wybory parlamentarne w Kirgistanie. Czy tym razem uda się ustabilizować system władzy?
Kiedy wszystkie oczy skierowane są na Kazachstan, w innym państwie Azji Centralnej sytuacja może być równie wybuchowa. 28 listopada odbyły się powtórzone wybory do kirgiskiego parlamentu. Poprzednie, które miały miejsce 4 października 2020 r., doprowadziły do masowych wystąpień społecznych.
Jerzy OlędzkiTydzień w Azji #139: Kryzys rozlewa się po Azji Centralnej
Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
Tydzień w Azji: Bogini COVID-19, czyli indyjski sposób na koronawirusa
Masowe rozprzestrzenianie się koronawirusa sprawiło, że w wielu krajach trwa wyścig z czasem, którego zwieńczeniem ma być stworzenie szczepionki na tę chorobę. Bez niej wiele społeczności żyje w lęku przed pandemią i poszukuje odpowiedzi na kryzys, która odwołuje się do zamierzchłych praktyk i wierzeń.
Iga BielawskaRP: Uzbekistan włączony do GSP Plus. To szansa dla polskich firm
W kwietniu br. Uzbekistan włączono do grona państw korzystających z preferencji taryfowych w dostępie do wspólnego europejskiego rynku w ramach tzw. GSP Plus. Dzięki temu zwiększa się liczba towarów, które można importować z tego kraju do UE bez ceł, z dotychczasowych 3 tys. do 6,2 tys.
Magdalena Sobańska-CwalinaAzjatech #104: Chiński fenomen wideo na rynku e-commerce pod lupą partii
Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
Tydzień w Azji #194: Przyspieszone wybory prezydenckie w Kazachstanie to tylko formalność?
Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
Wraz z końcem sierpnia 2021 roku, zakończyła się „najdłuższa wojna Stanów Zjednoczonych”. Dzień 15 sierpnia okazał się punktem kulminacyjnym, gdyż po 20 latach Kabul – stolica Afganistanu, znów znalazł się w rękach Talibów. Sytuacja ta wywołała niespotykany chaos.
Paweł MazurekAzjatech #49: Izraelskie innowacje w walce z koronawirusem
Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
Tydzień w Azji #82: Indie wprowadzają platformę transparentnego opodatkowania
Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
RP: Indie – co trzeba wiedzieć wchodząc na rynek indyjski?
Po pandemicznym załamaniu ekonomii Indie powinny, wedle ostatnich prognoz Banku Światowego, wrócić na szybką ścieżkę rozwoju, w granicach 10 proc. wzrostu PKB rocznie. Nie dziwi zatem, że wielu inwestorów coraz częściej spogląda właśnie w kierunku największej demokracji świata.
Iga BielawskaKrzysztof Zalewski dla portalu PolskieRadio24.pl o problemach gospodarczych w Azji Południowej
Informujemy, że nasz analityk dr Krzysztof Zalewski udzielił wywiadu dla portalu PolskieRadio24.pl. Tematem rozmowy były wywołane pandemią problemy gospodarcze krajów Azji Południowej.
Azjatech #136: Uzbekistan startuje z produkcją własnych dronów
Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
Tydzień w Azji #223: Wielka chińska izolacja. Przepisy antyszpiegowskie uderzą w inwestorów
Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
Rok świni w Chinach pod znakiem ASF
Afrykański pomór świń (ASF) to choroba wirusowa, która jest przekleństwem każdego hodowcy trzody chlewnej. Chiny, kraj o najliczniejszym pogłowiu świń, mierzą się z ogromnym problemem -wirus rozprzestrzenia się w Państwie Środka w błyskawicznym tempie. Jakie będą tego skutki dla chińskiego rolnictwa i gospodarki? Co jeszcze czeka Chiny?
Maksym Gdański