Recenzje książek

Zrobieni w dżucze. Recenzja książki „North Korea’s juche myth” B.R. Myersa

Nowa książka B.R. Myersa reklamowana była pochlebną recenzją Christophera Hitchensa. Podobnie, jak słynny neoateista Myers znany jest ze swojego ostrego języka, stanowczych i kontrowersyjnych tez, błyskotliwych spostrzeżeń oraz świetnego pióra. Wszystko to w najlepszej odsłonie ukazuje najnowsza książka badacza Korei Północnej: North Korea’s juche myth. Myers rozpoczyna swoją pracę, od krytyki innych ekspertów tematu. Zarzuca […]

Instytut Boyma 23.05.2016

Nowa książka B.R. Myersa reklamowana była pochlebną recenzją Christophera Hitchensa. Podobnie, jak słynny neoateista Myers znany jest ze swojego ostrego języka, stanowczych i kontrowersyjnych tez, błyskotliwych spostrzeżeń oraz świetnego pióra. Wszystko to w najlepszej odsłonie ukazuje najnowsza książka badacza Korei Północnej: North Korea’s juche myth.

Myers rozpoczyna swoją pracę, od krytyki innych ekspertów tematu. Zarzuca im niezrozumienie ideologii Korei Północnej, dogmatyczność oraz braki językowe. Dla Myersa najlepszym przykładem nieporozumienia w zachodnim dyskursie jest dżucze. Co więcej, mieszkający w Busan profesor uważa, że większość badaczy KRLD wpadła w sidła zastawione przez samych północnokoreańskich propagandystów.

Fasadowość idei dżucze nie będzie zaskoczeniem dla znawców twórczości Waldemara Dziaka, jednak Myers jest znacznie radykalniejszy w swoich tezach. Twierdzeniem wyjściowym książki jest fakt, że dżucze od początku było ideologią na eksport i nigdy nie miało żadnego znaczenia dla wewnętrznej polityki kraju. Myers wymienia dwie główne przyczyny takiego stanu rzeczy.

Po pierwsze, brak znajomości języka i historycznych uwarunkowań sprawił, że zewnętrzni badacze uznali dżucze za osobną doktrynę polityczną – i zrobili to, nawet zanim do takiego wniosku doszedł rząd KRLD. Myers uważa, że nie było żadnego powodu, by nie przetłumaczyć słowa dżucze czy idei dżucze (주체 사상) z koreańskiego na angielski.  Gdyby eksperci od Korei Północnej od początku posługiwali się tłumaczeniem, mowa by była o „podmiocie” – w polskiej książce Najczystsza Rasa… przetłumaczono ten termin jako „przedmiot”, ale biorąc pod uwagę filozoficzne konotacje, lepszy faktycznie byłyby „podmiot”. Myers zresztą konsekwentnie w całej swojej książce pisze właśnie o myśli podmiotu. Nieporozumienie miało zaskoczyć samych Koreańczyków, którzy jednak wykorzystali je do swoich celów. Na zasadzie: „wierzą w dżucze? To dajmy im dżucze”.

Badacz przekonująco wskazuje też, że z powodu językowego nieporozumienia Koreańczycy do dziś nie do końca wiedzą jak odpowiedzieć na pytania pokroju: „czym jest podmiot?”. Swoją drogą nic dziwnego, że w dokumencie Propaganda games (2015, reż. Álvaro Longoria) północnokoreański oficjel na przytoczone pytanie, po chwili zadumy (na filozoficzne pytania nie odpowiada się od razu) mówi prosto: „rozejrzycie się dookoła”.

Drugą wskazaną przyczyną nieporozumień jest według Myersa brak rozróżnienia stopni propagandy. To, co pisze i publikuje się na stronie internetowej KCNA w wersji angielskiej, niekoniecznie ma pokrycie z tym, co reżim mówi swoim obywatelom. Myers dobitnie obnaża marzycielstwo lewicowych historyków i wnioski badaczy analizujących truistyczne i bełkotliwe prace Kim Ir Sena.  Według profesora mówienie o uniwersalności i humanitarności w ideologii KRLD nie ma kompletnie sensu. To pułapka zastawiona na obcokrajowców pod łatką „dżucze”, mająca na celu uzyskanie przychylnej opinii dla reżimu na świecie. W wewnętrznej propagandzie te idee nie mają żadnego znaczenia. Dla Myersa mity dot. KRLD do tej pory zebrały kosztowne żniwo – m.in. wspierały naiwną, pełną złudzeń politykę wobec tego kraju. Odrzucenie błędnych wyobrażeń o ideologii Korei Północnej jest dla badacza kluczowe.

Fascynująca w książce jest historia etymologii terminu „dżucze” i zapewne niewiele osób zdaje sobie sprawę, że wywodzi się ona z filozofii kantowskiej. Ponadto zaskoczeniem dla niektórych może być fakt, że dżucze było powszechnie używanym pojęciem przez koreańskich nacjonalistów na początku XX wieku. Zaś w latach 60. częściej terminem tym posługiwał się lider Korei Południowej, Park Chung-hee. Pasjonujące są fragmenty o światowym ruchu idei dżucze, popularności idei w Afryce i Ameryce Południowej.

Praca Myersa nie tylko jest odkrywcza, ale i świetnie napisana. Tezy, które początkowo mogą wydawać się zaskakujące, są na kartach książki bardzo klarownie wyprowadzane i przekonujące. Pochodzący z RPA badacz nie stracił ostrego języka (choć to nic w porównaniu z jego felietonami), ale na szczęście książka zachowuje naukowy charakter. Ilość przypisów do źródeł koreańskich i biegłość Myersa w meandrach polityki północnokoreańskiej jest godna podziwu. Zaskakuje jedynie kilkukrotny brak spojrzenia na sprawę KRLD w szerszej perspektywie geopolitycznej – Myers dziwi się np. żonglerce w rozmowach Korei z Chinami i ZSRR, zupełnie nie wspominając o polityce Chruszczowa. Innym razem jest niezwykle spostrzegawczy – zwłaszcza opisując kontakty koreańsko-japońskie. Niektórych może też razić bezkompromisowość w formowaniu opinii. Myers nie dopuszcza opinii krytycznych wobec swoich prac, atakując nawet minimalnie polemizujących z nim recenzentów. A w debatach, podobnie jak Christophera Hitchens, jest bezlitosny.

Ta pasjonująca i prowokująca do dyskusji książka powinna znaleźć się nie tylko na półce każdego badacza KRLD, ale również każdego zainteresowanego świeżym spojrzeniem lub przedefiniowaniem swojego poglądu na Koreę Północną. 

Roman Husarski

Absolwent filmoznawstwa i studiów dalekowschodnich Uniwersytetu Jagiellońskiego. Obecnie doktorant w Instytucie Religioznawstwa UJ. Przez dwa lata uczył się języka koreańskiego na uczelniach Hankuk i Jeonbuk w Korei Południowej. Autor książki "Kraj niespokojnego poranka. Pamięć i bunt w Korei Południowej". Jego obszar pracy naukowej obejmuje: politologię religii, mitotwórczy charakter kina, ideologię Korei Północnej oraz szeroko rozumianą koreanistykę. Pasjonat nauki języków obcych. Prowadzi bloga wloczykij.org.

czytaj więcej

Azjatech #198: Japończycy badają, jak kontrolować deszcz

Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.

Azjatech #202: Chińskie firmy zbrojeniowe ruszają po nowych klientów. Ucierpieć może głównie Rosja

Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.

Tydzień w Azji #104: Azjatyckie echa ataku na Kapitol

Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości

Forbes: Największy przekręt XXI wieku, czyli co się stało z 4,5 mld dolarów państwowych funduszy rozwojowych Malezji?

Wyjaśnienie skandalu państwowego funduszu w Malezji, w który uwikłany jest były premier tego kraju, jest kluczowe dla wiarygodności obecnie rządzących w Kuala Lumpur. (...) Warto jednak podkreślić międzynarodowy zakres śledztw i postępowań, który łączy wiele instytucji finansowych. Pokazuje, jak chęć zysku sprzyja nieprzestrzeganiu prawa i procedur w nawet najbardziej renomowanych bankach i funduszach świata

Forbes: Będą nas pielęgnować maszyny

Zwiedzający siedzibę firmy Ubtech w Shenzhen zwrócą uwagę na daleko posunięte uczłowieczenie poszczególnych robotów znajdujących się w showroomie. (...) Nadanie maszynom cech ludzkich ma pomóc oswoić ludzi z technologią i wzbudzić pozytywne emocje. Robot spełni bowiem każdą naszą prośbę leżącą w spektrum jego funkcjonalności – nie odmówi i nie będzie narzekać.

Azjatech #135: Tajwańskie startupy w Las Vegas

Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.

Azjatech #167: LG pracuje nad ekranami jak guma

Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.

RP: Targi międzynarodowe w Uzbekistanie znów na żywo

Uzbekistan stopniowo znosi obostrzenia związane z pandemią. Teraz przyszedł czas na przywrócenie działalności branży targowo-wystawienniczej.

Czy jest nam potrzebna „chińska szkoła” myślenia o stosunkach międzynarodowych?

(Subiektywny) przegląd wybranych artykułów badawczych dotyczących stosunków międzynarodowych w regionie Azji i Pacyfiku publikowanych w wiodących czasopismach naukowych.

Patrycja Pendrakowska uczestniczką XXX Forum Ekonomicznego w Karpaczu

Jednym z paneli, w którym brała udział prezes Instytutu Boyma była debata "Dokąd zmierza polski eksport po pandemii?", organizowana przez "Rzeczpospolitą"

RP: Dlaczego Wietnam staje się ciekawym miejscem dla inwestycji produkcyjnych?

W Azji rodzi się nowa architektura handlu. Firmy poszukujące lokalizacji do inwestycji produkcyjnych powinny wziąć pod uwagę Wietnam z uwagi na jego członkostwo w wielostronnych umowach handlowych RCEP i CPTPP i obowiązujące porozumienie (FTA) z UE.

Kwartalnik Boyma – nr 4 (14)/2022

W nowym numerze Kwartalnika Boyma zapraszamy do lektury tekstów poświęconych skutkom funkcjonowania Nowego Jedwabnego Szlaku dla Polski i świata, a także wywiadu wokół książki "Spór o Koreę. Rola USA i Chin w kształtowaniu bezpieczeństwa międzynarodowego na Półwyspie Koreańskim” Oskara Pietrewicza.

RP: Kazachstan – jakie wnioski wyciągnie zagraniczny biznes ze styczniowej rewolty?

Styczeń zachwiał wypracowanym przez dekady wizerunkiem Kazachstanu jako bezpiecznej przystani dla bezpośrednich inwestycji zagranicznych w Azji Środkowej. Najpierw przez kraj przetoczyła się krwawa rewolta, a następnie region dotknął blackout. Co na to międzynarodowy biznes?

Tydzień w Azji: Korea Południowa w światowym wyścigu technologicznym- standard 6G już w 2026 roku?

Na początku sierpnia tego roku premier Korei Południowej Chung Se-kyun przedstawił rządową strategię wsparcia krajowego przemysłu technologicznego w badaniach nad rozwojem kolejnej generacji sieci komórkowej, mającej zastąpić dopiero co wprowadzony standard 5G.

Are “Climate Refugees” (Just) About Climate?

As the awareness of the scale and pervasiveness of climate impacts on human societies keeps rising, so does the frequency with which the terms “climate refugees” and “climate migrants” are being used in the public discourse “to describe those who are being displaced due to adverse consequences related to climate change” (Atapattu, 2020). One might be forgiven to think these terms – given their apparent utility and ubiquity – are purely descriptive and conveniently straightforward. Not quite. And contesting their seeming obviousness is key to tackling the issues that they purport to describe.

Forbes: Koronawirus testuje chińską służbę zdrowia. Jak ona wygląda w praktyce?

Kontrast między rozwojem chińskiej gospodarki a poziomem opieki medycznej w Państwie Środka jest porażający. Epidemia koronowirusa z Wuhan być może zmusi chińskie władze do inwestycji w powszechną opiekę medyczną. Na reformie służby zdrowia skorzystałoby nie tylko chińskie społeczeństwo, ale również zachodni biznes

The North Korean nuclear dismantlement and the management of its nuclear wastes

Evidence suggests that North Korea stores its high-level nuclear waste (HLW) in liquid form in tanks on the same site where it is made, and has not invested in infrastructure to reduce, dentrify, or vitrify this waste. However, this is just the tip of the iceberg, one of many aspects of the North Korean nuclear waste problem.

Forbes: Idee na użytek władz. Jak Chiny budują swoje opowieści o świecie

Promocja chińskiej myśli politycznej leży w interesie Komunistycznej Partii Chin. Dzięki tworzeniu nowych pojęć władza wzmacnia przekaz tworzący opowieść o sukcesie Państwa Środka. To ułatwia zaś pozyskiwanie kolejnych partnerów i budowanie relacji, czyli tzw. guanxi

Forbes: Jeśli Chiny pójdą na wojnę, czy Europa pozostanie neutralna?

Tajwan nie jest sprawą Europy i Stary Kontynent nie da się wciągnąć w żaden konflikt wokół wyspy. Tak opinia publiczna zrozumiała przesłanie wywiadu udzielonego przez prezydenta Emmanuela Macrona w przededniu jego wizyty w Chinach.

Tydzień w Azji #161: Chiny lawirują wobec wojny na Ukrainie

Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.

Perspektywy dla Korei Północnej w 2018 roku

1 stycznia 2018 roku północnokoreański przywódca Kim Jong-un wygłosił przemówienie z okazji rozpoczęcia nowego roku. Przemowa natychmiast została dokładnie przeanalizowana, szczególnie w mediach południowokoreańskich i japońskich. W związku z tym w tym komentarzu nie będę skupiać się na słowach młodego przywódcy Korei Północnej, a na elementach, które mogą stać się kluczowymi czynnikami kształtującymi historię polityczną […]

Tydzień w Azji #266: Indie zawarły przełomowy pakt z ważnymi partnerami Unii Europejskiej

Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.

Fake newsy i farmy trolli – streszczenie spotkania

W dniu 17 grudnia br. w siedzibie Instytutu Boyma odbyła się autorska debata na podstawie reportaży wcieleniowych Anny Sobolewskiej i Katarzyny Pruszkiewicz. Dziennikarki przedstawiły w jaki sposób wygląda praca w przemyśle dezinformacji, a także wyjaśniły jak tworzenie manipulowanych i opłacanych wypowiedzi w Internecie może wpłynąć na opinię publiczną.

Tłumaczenie niewytłumaczalnego, czyli polski przekład raportu klimatycznego

Czy sunącą wciąż siłą rozpędu machinę międzynarodowego procesu klimatycznego da się zatrzymać i naprawić na czas?