
Po aksamitnej rewolucji 2018 roku nowa władza Armenii podjęła kroki i działania, by zwalczyć korupcję, która przez kilkadziesiąt lat zakorzeniona była w sferze instytucjonalnej i w sferze społecznej. W celu pełnego przeciwdziałania występowaniu takiej patologii w państwie Zgromadzenie Narodowe opracowało nową strategię na lata 2019-22, pozwalającą na powołanie nowych, specjalnych instytucji, które będą zajmować się zwalczaniem i karaniem korupcji.
- Zaczęła już działać Komisja Antykorupcyjna, która ma za zadanie przygotowanie potrzebnych materiałów, do kontynuowania śledztwa już przez Komitet Antykorupcyjny
- Nowy Premier Armenii twierdzi, iż korupcja w sferze instytucjonalnej została wykorzeniona
- Według raportu Transparency International z 2019 roku, Armenia poprawiła swój wynik, jeżeli chodzi o dostrzeganie korupcji
- Kilku byłych polityków zostało oskarżonych o defraudację i działania korupcyjne
W październiku zeszłego roku, Zgromadzenie Narodowe Republiki Armenii opracowało i ogłosiło nową strategię antykorupcyjną na lata 2019-22. W konsekwencji przewidziano powstanie kilku nowych instytucji, które mają pomóc w zwalczaniu korupcji, co wskazuje na przyjęcie modelu separacji w tej kwestii. Główne organy, które mają zająć się zwalczaniem korupcji to przede wszystkim Komisja Antykorupcyjna, i Komitet Antykorupcyjny, którego utworzenie jest przewidywane na przyszły rok.
Wszystkie próby zwalczania korupcji miały jak do tej pory charakter fasadowy. Nowa Komisja Antykorupcyjna miała już powstać za czasów starego rządu w ciągu 50 dni, od kwietnia 2018. Jednak po aksamitnej rewolucji zdecydowano się przyjąć zupełnie inną metodę działania.
Przewodniczącym nowopowstałej Komisji została członkini opozycyjnej partii “Bright Armenia”. Najwyraźniej nowy rząd nie ma problemu podjęcia współpracy z opozycją, by przeciwdziałać nieprawidłowościom. Utworzona instytucja przede wszystkim będzie się zajmować ujawnianiem różnych spraw, związanych z korupcją w wymiarze instytucjonalnym. Materiały, które zostaną przez ten organ przygotowane, trafią dalej do Komitetu Antykorupcyjnego. Do czasu powstania Komitetu, śledztwa będą prowadzone nadal przez Specjalną Służbę Śledczą, która po utworzeniu i pełnym funkcjonowaniu nowego organu zmieni sposób działania. Komitet w przyszłości będzie więc jedyną instytucją, która będzie prowadziła śledztwa w sprawach korupcyjnych. Przewiduje się również, iż wraz z powstaniem Komitetu Antykorupcyjnego powstaną inne organy m.in. Sąd Antykorupcyjny.
Członkowie Komitetu, jak również przewodniczący powstającej instytucji będą wybierani według konkursów, które będą prowadzone przez specjalne komitety. Będą się składały po jednym przedstawicielu ze Zgromadzenia Narodowego, Rządu, Najwyższej Rady Sądownictwa, Ombudsmana i Przedstawiciela Społeczeństwa Obywatelskiego. Ostatecznie po różnych weryfikacjach, wyboru m.in. na stanowisko przewodniczącego Komitetu na 8 lat dokona Premier RA.
Co przyczyniło się do podejmowania zmian instytucjonalnych w sprawie zwalczania korupcji?
Rok 2018 był dla Armenii rokiem przełomowym. Od kwietnia wybuchły liczne protesty w Erywaniu i w innych częściach kraju. Wszyscy się zmobilizowali do walki z autokratycznym reżimem, którego ówczesnym “przedstawicielem” był Serż Sargsyan. Na początku nikt nie wierzył w koniec starego systemu. Jednak dzięki motywacji Pashinyana i innych aktywistów społeczeństwo uwierzyło w swoją siłę. Uwierzyło, że jest jedynym suwerenem i „Panem swojego państwa”.
Od uzyskania niepodległości w 1991 roku Armenia przeżyła różne okresy przełomowe. Liczne osoby, które sprawowały rządy, nie były w stanie zapewnić dobrobytu ludziom. Dla nich liczył się tylko własny interes i własny pieniądz. W każdym zakątku rozprzestrzeniała się korupcja, która nie była efektywnie zwalczana. Dopiero po rewolucji, nowo powstały rząd kładł wielki nacisk na walkę z korupcją. Najważniejszym celem było zlikwidowanie korupcji w sferze instytucjonalnej. Profesjonalne podejścia pokazują, że jeżeli w instytucjonalnych kręgach władza nie jest skorumpowana, to o 50% obniża się korupcja w systemie. Sam Pashinyan wielokrotnie podkreślał, że on sam nie wyłudza żadnych pieniędzy od innych i zwłaszcza ci, którzy wraz z nim doszli do władzy, nie mają prawa tak postępować. Zaznaczył również, iż nie ma już korupcji w przestrzeni rządu, jak i w innych organach państwowych, a jeżeli są podjęte jakieś pojedyncze próby w tym kierunku, są one od razu zwalczane.
Próbując rzeczywiście zrozumieć, jaki jest progres w zwalczaniu korupcji albo czy w ogóle zmiany, o których jest mowa, są realne, warto sięgnąć po dane opublikowane przez Transparency International, który co roku publikuje raport, jaką jest Indeks Percepcji Korupcji. W zestawieniu za rok 2019 Armenia zajęła 77 miejsce, otrzymując tym samym 42 punkty. Porównując z ostatnimi latami, zdecydowanie można stwierdzić, iż państwo to zarejestrowało znaczny progres, jeżeli chodzi o samo dostrzeganie zjawiska korupcji. W poprzednich raportach Armenia otrzymała zazwyczaj około 35 punktów. Jeżeli chodzi o sam region Kaukazu, Armenia zajmuje drugie miejsce, co może świadczyć o sukcesie “aksamitnej rewolucji”. Patrząc na wyniki państw europejskich, może się wydawać, iż to nie jest znaczący sukces, natomiast nie należy zapomnieć, jak wyglądała Armenia przed 2018 rokiem i jak trudno jest zmienić postrzeganie korupcji w takiej skali. Dla tego również w nowo przyjętej strategii kładziono nacisk na utworzenie nowych specjalnych instytucji, które będą szczegółowo badać sprawy korupcyjnie i karać winnych.
Przypadki polityków, czy innych znanych osób, które po 2018 usłyszały zarzuty
Wielu byłych polityków, jak i wojskowych zostało oskarżonych o korupcję i w konsekwencji zostało aresztowanych po rewolucji. Jednak jeden przypadek w szczególny sposób poruszył całe społeczeństwo. W czerwcu 2018 roku niespodziewanie został zatrzymany były poseł i generał Manwel Grigoryan. Zarzuty między innymi dotyczą przywłaszczanie własności, którą wycenia się na około 101 mln drama, jak również unikanie płacenia podatków w skali 1 mld drama. Jak pokazały nagrania Narodowej Służby Bezpieczeństwa, w różnych nieruchomościach, należących do niego znaleziono różne rodzaje broni, specjalne jedzenie przeznaczone dla żołnierzy, artykuły higieniczne, a nawet listy napisane przez uczniów z różnych szkół, których adresatami byli chłopcy walczący na froncie podczas wojny czterodniowej w 2016 roku. Został zastosowany wobec niego areszt, który trwał ponad 1,5 roku. Kilka tygodni temu sąd zmienił jednak środek zapobiegawczy ze względu na krytyczny stan zdrowia.
Pod koniec 2019 roku były prezydent Serż Sargsyan został także oskarżony o defraudację i aktualnie dostał zakaz opuszczenia kraju. Dochodzenia i śledztwa w zwalczaniu korupcji trwają dalej.
Problemy nowego rządu / podwójne standardy nowego rządu
Państwowy Komitet Skarbowy otrzymywał podwyżki pod koniec 2018 i w 2019 roku, co wzbudziło krytykę wobec nowego rządu. Jednak władza tłumaczy działania tym, iż w ten sposób próbuje się przeciwdziałać korupcji w instytucjach państwowych. Godziwe wynagrodzenie dla urzędnika ma zapobiec defraudacji.
Podczas ostatnich sesji pytań i odpowiedzi Zgromadzenia Narodowego premier podkreślił, że rząd przeznaczył 71 mld drama na podwyższenie wynagrodzeń różnych grup socjalnych, w tym wynagrodzeń wojskowych czy nauczycieli. Wynagrodzenia dla urzędników państwowych wynosiły jedynie 1 mld drama. Jednak nie da się nie zauważyć, że wynagrodzenie nauczyciela w stosunku do wynagrodzenia urzędnika jest minimalne.
Premier zaznaczył również podczas przemówienia w Zgromadzeniu Narodowym, że przez pierwsze 10 miesięcy w 2019 roku zostało odzyskanych tyle pieniędzy przywłaszczonych nielegalnie, ile podczas całego istnienia Specjalnej Służby Śledczej.
Trzecia władza jako bariera w walce z korupcją
Walka z opisaną patologią dojdzie ostatecznie do skutku tak naprawdę, jeżeli sąd będzie sprawiedliwie podejmował wyroki. W tej chwili trwa kryzys w sądownictwie, gdzie również wiele lat występowała korupcja. Co prawda sprawami tego problemu będzie się zajmował w przyszłości nowo powołany organ sądowniczy, natomiast jeżeli panuje bezwład w trzeciej władzy, trudno się spodziewać, żeby nowy organ prawidłowo zaczął funkcjonować. Jedno jest pewne, iż jeżeli Armenia chce utrzymać się na nogach i walczyć z korupcję “do końca”, musi podjąć szybkie działania w kierunku usunięcia degradacji w sądownictwie. Jest to w ostatnich miesiącach jeden z największych problemów, który musi uzyskać rozwiązania. Jak widać nowy rząd zdaje sobie sprawę już z powagi sytuacji, dlatego w ostatnim tygodniu Parlament zagłosował za przeprowadzeniem referendum, aby raz na zawsze rozwiązać kryzys w sądownictwie, a dokładnie w Sądzie Konstytucyjnym. Może referendum będzie tym czynnikiem, który wpłynie na ostateczne zakończenie “budowy nowego państwa”, na bardziej demokratycznych zasadach.

Ani Minasyan Magister Politologii oraz Studiów Eurazjatyckich Uniwersytetu Warszawskiego. Aktualnie studentka studiów magisterskich na kierunku Zarządzanie. Główne obszary zainteresowań to kultura Azji, historia powszechna, ze szczególnym uwzględnieniem XX wieku, a także historia i polityka regionu Zakaukazia.
czytaj więcej
RP: Kazachstan stawia na MSP. Również polskie
Najmocniejszy gospodarczo kraj w Azji Centralnej chce postawić na małe i średnie firmy. To one mają stanowić trzon nowego modelu gospodarczego.
Jerzy OlędzkiGospodarka Birmy dwa lata po zamachu
Dwa lata temu wojsko przeprowadziło zamach wojskowy w Birmie/Mjnamie. Junta nie zamierza więc szybko oddawać władzy, także nad gospodarką kraju. Jak dotąd radziła sobie gospodarka Mjanmy pod rządami puczystów?
Adrian ZwolińskiForbes: Quad. Sojusz niezdecydowanych, których połączyły Chiny
(...) I tak USA proponują sformalizowanie związku. Indie dziękują, ale obiecują, że regularnie będą grać w piłkę, choć uprzedzają, że w innych konfiguracjach uprawiać będą inne sporty. Australii zależy, by strony więcej grały, niż gadały. Japonia twierdzi, że ważne, by do spotkań w ogóle dochodziło.
Zespół Instytutu BoymaWspółpraca Instytutu Boyma z Forbes Polska
Analitycy Instytutu Boyma od niedawna mają przyjemność współpracować z redakcją polskiego wydania magazynu Forbes. Poniżej prezentujemy listę naszych artykułów.
Kwartalnik Boyma – nr 4 (18)/2023
Zapraszamy do lektury najnowszego numeru Kwartalnika Boyma, poświęconego sytuacji na Bliskim Wschodzie, a także chińskiej presji na sąsiadów w regionie.
RP: Adamed Pharma międzynarodowym graczem
Od początku działalności firmy należy promować nastawienie na internacjonalizację. Funkcjonujemy w warunkach gospodarki światowej i to w tej skali powinniśmy mierzyć własny sukces – mówi Paweł Roszczyk, członek zarządu, dyrektor zarządzający Adamed Pharma SA.
Krzysztof ZalewskiTydzień w Azji #39: Tlą się kolejne protesty w Korei. Czy wypłynie na nich miejscowy Trump?
Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
Tydzień w Azji #26 : Globalny problem – gdzie wylądują toksyczne śmieci?
Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
Ósmy król Rzymu. Xi Jinping z wizytą we Włoszech
Najważniejszą informacją mijającego miesiąca dotyczącą Azji była chińska wizyta w Europie.
Tydzień w Azji #187: Narasta po cichu spór Chin z Indonezją na Północnym Morzu Natuna
Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
Forbes: Chiny kopiują unijne rozwiązanie. Przełomowe zmiany na rynku gazu i ropy
(...) Wydzielenie systemu rurociągów do osobnej spółki jest najbardziej doniosłą reformą w chińskim sektorze energetycznym od dziesięcioleci. Jak może wpłynąć na krajową produkcję, z udziałem chińskich i zagranicznych inwestycji?
Waldemar JaszczykAzjatech #44: „Hełm motocyklowy” wykrywający gorączkę na odległość
Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
Azjatech #59: Technologie pomagają w zarządzaniu miastem
Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
Tydzień w Azji: Nie ma za co zostać, nie ma jak wrócić – migranci w dobie pandemii w Azji
W poniższym przeglądzie zespół Instytutu Boyma analizuje zjawisko “migracji pandemicznej” oraz konsekwencje jej powstrzymania w wybranych regionach Azji.
Zespół Instytutu BoymaAzja Centralna: Kręta droga do regionalnej integracji
Celem opracowania jest przedstawienie aktualnego poziomu zintegrowania republik Azji Centralnej oraz dokonanie analizy kierunków i dynamiki tego procesu w przyszłości. W opracowaniu dokonano również identyfikacji czynników, które mogą wzmacniać procesy integracyjne lub je hamować, a także przedstawiono przyczyny i skutki integracji w odniesieniu do tego regionu.
Jerzy OlędzkiWybory parlamentarne w Kazachstanie
19 marca kończy trwający od września okres wyborczy w Kazachstanie. 1 września prezydent Kassym-Żomart Tokajew ogłosił, że w 2023 odbędą się przyspieszone wybory do Mażylisu, których termin został zatwierdzony 19 stycznia, po jego zwycięstwie w wyborach prezydenckich.
Jerzy OlędzkiTydzień w Azji #60: Rosja, Stany, Arabia Saudyjska. Kto pierwszy odpuści w wojnie cenowej?
Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
Zapraszamy na pierwszą debatę Instytutu Boyma i Ośrodka Badań Azji!
Partia BJP pod wodzą premiera Modiego poniosła pod koniec ubiegłego roku niespodziewaną klęskę w trzech ważnych wyborach stanowych, co wielu uznało za prognostyk przed tegorocznym głosowaniem. Dlatego komentatorzy spodziewali się w kwietniu i maju wyrównanej walki BJP o pierwszą pozycję z koalicją zbudowaną wokół Indyjskiego Kongresu Narodowego (INC) lub tylko niewielkiej przewagi prawicy. Tymczasem odniosła ona historycznie wysokie zwycięstwo przy dużej mobilizacji wyborców. Co było tego powodem? Jak dominacja jednej partii wpłynie na Indie? Jakie są plany BJP na najbliższą kadencję? Co może to oznaczać dla świata?
Tydzień w Azji: Indyjski rynek farmaceutyczny w czasie pandemii COVID-19
Masowe rozprzestrzenianie się koronawirusa sprawiło, że Indie stanęły do wyścigu z czasem, którego zwieńczeniem ma być stworzenie szczepionki na tę chorobę. Indyjski rynek farmaceutyczny może odegrać kluczową rolę w tym przedsięwzięciu.
Iga BielawskaNajwiększa, ale czy demokracja? Indyjska potęga i nasze dylematy
Wedle przewidywań ONZ w ciągu najbliższego miesiąca Indie staną się najludniejszym państwem globu. To symboliczne zdetronizowanie Chin przychodzi w momencie, kiedy rola Nowego Delhi wydaje się znacząca jak nigdy wcześniej w historii najnowszej. Tekst publikujemy dzięki uprzejmości "Krytyki Politycznej".
Krzysztof ZalewskiKrótka kwerenda internetowa wykazała jak mało wiadomo o Tekli Bądarzewskiej i o jej rodzinie. Najwięcej zaś kontrowersji wzbudza kwestia daty i miejsca jej narodzin.
Michał FronczakAzjatech #208: Azja Wschodnia kolebką innowacyjności
Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
Azjatech #89: Koniec masztów? Japoński SoftBank pracuje nad powietrznymi przekaźnikami 5G
Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.