
Po aksamitnej rewolucji 2018 roku nowa władza Armenii podjęła kroki i działania, by zwalczyć korupcję, która przez kilkadziesiąt lat zakorzeniona była w sferze instytucjonalnej i w sferze społecznej. W celu pełnego przeciwdziałania występowaniu takiej patologii w państwie Zgromadzenie Narodowe opracowało nową strategię na lata 2019-22, pozwalającą na powołanie nowych, specjalnych instytucji, które będą zajmować się zwalczaniem i karaniem korupcji.
- Zaczęła już działać Komisja Antykorupcyjna, która ma za zadanie przygotowanie potrzebnych materiałów, do kontynuowania śledztwa już przez Komitet Antykorupcyjny
- Nowy Premier Armenii twierdzi, iż korupcja w sferze instytucjonalnej została wykorzeniona
- Według raportu Transparency International z 2019 roku, Armenia poprawiła swój wynik, jeżeli chodzi o dostrzeganie korupcji
- Kilku byłych polityków zostało oskarżonych o defraudację i działania korupcyjne
W październiku zeszłego roku, Zgromadzenie Narodowe Republiki Armenii opracowało i ogłosiło nową strategię antykorupcyjną na lata 2019-22. W konsekwencji przewidziano powstanie kilku nowych instytucji, które mają pomóc w zwalczaniu korupcji, co wskazuje na przyjęcie modelu separacji w tej kwestii. Główne organy, które mają zająć się zwalczaniem korupcji to przede wszystkim Komisja Antykorupcyjna, i Komitet Antykorupcyjny, którego utworzenie jest przewidywane na przyszły rok.
Wszystkie próby zwalczania korupcji miały jak do tej pory charakter fasadowy. Nowa Komisja Antykorupcyjna miała już powstać za czasów starego rządu w ciągu 50 dni, od kwietnia 2018. Jednak po aksamitnej rewolucji zdecydowano się przyjąć zupełnie inną metodę działania.
Przewodniczącym nowopowstałej Komisji została członkini opozycyjnej partii “Bright Armenia”. Najwyraźniej nowy rząd nie ma problemu podjęcia współpracy z opozycją, by przeciwdziałać nieprawidłowościom. Utworzona instytucja przede wszystkim będzie się zajmować ujawnianiem różnych spraw, związanych z korupcją w wymiarze instytucjonalnym. Materiały, które zostaną przez ten organ przygotowane, trafią dalej do Komitetu Antykorupcyjnego. Do czasu powstania Komitetu, śledztwa będą prowadzone nadal przez Specjalną Służbę Śledczą, która po utworzeniu i pełnym funkcjonowaniu nowego organu zmieni sposób działania. Komitet w przyszłości będzie więc jedyną instytucją, która będzie prowadziła śledztwa w sprawach korupcyjnych. Przewiduje się również, iż wraz z powstaniem Komitetu Antykorupcyjnego powstaną inne organy m.in. Sąd Antykorupcyjny.
Członkowie Komitetu, jak również przewodniczący powstającej instytucji będą wybierani według konkursów, które będą prowadzone przez specjalne komitety. Będą się składały po jednym przedstawicielu ze Zgromadzenia Narodowego, Rządu, Najwyższej Rady Sądownictwa, Ombudsmana i Przedstawiciela Społeczeństwa Obywatelskiego. Ostatecznie po różnych weryfikacjach, wyboru m.in. na stanowisko przewodniczącego Komitetu na 8 lat dokona Premier RA.
Co przyczyniło się do podejmowania zmian instytucjonalnych w sprawie zwalczania korupcji?
Rok 2018 był dla Armenii rokiem przełomowym. Od kwietnia wybuchły liczne protesty w Erywaniu i w innych częściach kraju. Wszyscy się zmobilizowali do walki z autokratycznym reżimem, którego ówczesnym “przedstawicielem” był Serż Sargsyan. Na początku nikt nie wierzył w koniec starego systemu. Jednak dzięki motywacji Pashinyana i innych aktywistów społeczeństwo uwierzyło w swoją siłę. Uwierzyło, że jest jedynym suwerenem i „Panem swojego państwa”.
Od uzyskania niepodległości w 1991 roku Armenia przeżyła różne okresy przełomowe. Liczne osoby, które sprawowały rządy, nie były w stanie zapewnić dobrobytu ludziom. Dla nich liczył się tylko własny interes i własny pieniądz. W każdym zakątku rozprzestrzeniała się korupcja, która nie była efektywnie zwalczana. Dopiero po rewolucji, nowo powstały rząd kładł wielki nacisk na walkę z korupcją. Najważniejszym celem było zlikwidowanie korupcji w sferze instytucjonalnej. Profesjonalne podejścia pokazują, że jeżeli w instytucjonalnych kręgach władza nie jest skorumpowana, to o 50% obniża się korupcja w systemie. Sam Pashinyan wielokrotnie podkreślał, że on sam nie wyłudza żadnych pieniędzy od innych i zwłaszcza ci, którzy wraz z nim doszli do władzy, nie mają prawa tak postępować. Zaznaczył również, iż nie ma już korupcji w przestrzeni rządu, jak i w innych organach państwowych, a jeżeli są podjęte jakieś pojedyncze próby w tym kierunku, są one od razu zwalczane.
Próbując rzeczywiście zrozumieć, jaki jest progres w zwalczaniu korupcji albo czy w ogóle zmiany, o których jest mowa, są realne, warto sięgnąć po dane opublikowane przez Transparency International, który co roku publikuje raport, jaką jest Indeks Percepcji Korupcji. W zestawieniu za rok 2019 Armenia zajęła 77 miejsce, otrzymując tym samym 42 punkty. Porównując z ostatnimi latami, zdecydowanie można stwierdzić, iż państwo to zarejestrowało znaczny progres, jeżeli chodzi o samo dostrzeganie zjawiska korupcji. W poprzednich raportach Armenia otrzymała zazwyczaj około 35 punktów. Jeżeli chodzi o sam region Kaukazu, Armenia zajmuje drugie miejsce, co może świadczyć o sukcesie “aksamitnej rewolucji”. Patrząc na wyniki państw europejskich, może się wydawać, iż to nie jest znaczący sukces, natomiast nie należy zapomnieć, jak wyglądała Armenia przed 2018 rokiem i jak trudno jest zmienić postrzeganie korupcji w takiej skali. Dla tego również w nowo przyjętej strategii kładziono nacisk na utworzenie nowych specjalnych instytucji, które będą szczegółowo badać sprawy korupcyjnie i karać winnych.
Przypadki polityków, czy innych znanych osób, które po 2018 usłyszały zarzuty
Wielu byłych polityków, jak i wojskowych zostało oskarżonych o korupcję i w konsekwencji zostało aresztowanych po rewolucji. Jednak jeden przypadek w szczególny sposób poruszył całe społeczeństwo. W czerwcu 2018 roku niespodziewanie został zatrzymany były poseł i generał Manwel Grigoryan. Zarzuty między innymi dotyczą przywłaszczanie własności, którą wycenia się na około 101 mln drama, jak również unikanie płacenia podatków w skali 1 mld drama. Jak pokazały nagrania Narodowej Służby Bezpieczeństwa, w różnych nieruchomościach, należących do niego znaleziono różne rodzaje broni, specjalne jedzenie przeznaczone dla żołnierzy, artykuły higieniczne, a nawet listy napisane przez uczniów z różnych szkół, których adresatami byli chłopcy walczący na froncie podczas wojny czterodniowej w 2016 roku. Został zastosowany wobec niego areszt, który trwał ponad 1,5 roku. Kilka tygodni temu sąd zmienił jednak środek zapobiegawczy ze względu na krytyczny stan zdrowia.
Pod koniec 2019 roku były prezydent Serż Sargsyan został także oskarżony o defraudację i aktualnie dostał zakaz opuszczenia kraju. Dochodzenia i śledztwa w zwalczaniu korupcji trwają dalej.
Problemy nowego rządu / podwójne standardy nowego rządu
Państwowy Komitet Skarbowy otrzymywał podwyżki pod koniec 2018 i w 2019 roku, co wzbudziło krytykę wobec nowego rządu. Jednak władza tłumaczy działania tym, iż w ten sposób próbuje się przeciwdziałać korupcji w instytucjach państwowych. Godziwe wynagrodzenie dla urzędnika ma zapobiec defraudacji.
Podczas ostatnich sesji pytań i odpowiedzi Zgromadzenia Narodowego premier podkreślił, że rząd przeznaczył 71 mld drama na podwyższenie wynagrodzeń różnych grup socjalnych, w tym wynagrodzeń wojskowych czy nauczycieli. Wynagrodzenia dla urzędników państwowych wynosiły jedynie 1 mld drama. Jednak nie da się nie zauważyć, że wynagrodzenie nauczyciela w stosunku do wynagrodzenia urzędnika jest minimalne.
Premier zaznaczył również podczas przemówienia w Zgromadzeniu Narodowym, że przez pierwsze 10 miesięcy w 2019 roku zostało odzyskanych tyle pieniędzy przywłaszczonych nielegalnie, ile podczas całego istnienia Specjalnej Służby Śledczej.
Trzecia władza jako bariera w walce z korupcją
Walka z opisaną patologią dojdzie ostatecznie do skutku tak naprawdę, jeżeli sąd będzie sprawiedliwie podejmował wyroki. W tej chwili trwa kryzys w sądownictwie, gdzie również wiele lat występowała korupcja. Co prawda sprawami tego problemu będzie się zajmował w przyszłości nowo powołany organ sądowniczy, natomiast jeżeli panuje bezwład w trzeciej władzy, trudno się spodziewać, żeby nowy organ prawidłowo zaczął funkcjonować. Jedno jest pewne, iż jeżeli Armenia chce utrzymać się na nogach i walczyć z korupcję “do końca”, musi podjąć szybkie działania w kierunku usunięcia degradacji w sądownictwie. Jest to w ostatnich miesiącach jeden z największych problemów, który musi uzyskać rozwiązania. Jak widać nowy rząd zdaje sobie sprawę już z powagi sytuacji, dlatego w ostatnim tygodniu Parlament zagłosował za przeprowadzeniem referendum, aby raz na zawsze rozwiązać kryzys w sądownictwie, a dokładnie w Sądzie Konstytucyjnym. Może referendum będzie tym czynnikiem, który wpłynie na ostateczne zakończenie “budowy nowego państwa”, na bardziej demokratycznych zasadach.

Ani Minasyan Magister Politologii oraz Studiów Eurazjatyckich Uniwersytetu Warszawskiego. Aktualnie studentka studiów magisterskich na kierunku Zarządzanie. Główne obszary zainteresowań to kultura Azji, historia powszechna, ze szczególnym uwzględnieniem XX wieku, a także historia i polityka regionu Zakaukazia.
czytaj więcej
Tydzień w Azji #93: Śmierć prezesa i wizjonera końcem ery w imperium Samsunga
Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
RP: Jak chronić znaki towarowe i wzory w Indiach?
Polskie firmy, dla których Indie są często największym rynkiem w Azji Południowej powinny tam chronić swoją własność intelektualną. Znaki towarowe (trademark) i wzory przemysłowe (design) należy rejestrować w indyjskich instytucjach jak najwcześniej.
Krzysztof ZalewskiAzjatech #22: Pojazd elektryczny za 3 tysiące dolarów z Uzbekistanu
Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
Azjatech #76: Dieta wprost z drukarki 3D
Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
Kurs on-line: “Conflict Resolution and Democracy”
Instytut Adama zaprasza do udziału w nowym kursie poświęconym rozwiązywaniu konfliktów i wspomaganiu procesów demokratycznych z pomocą metody Betzavta. Zajęcia prowadzone będą za pośrednictwem platformy ZOOM.
Do reportażu „Korea Północna. Tajna misja w kraju wielkiego blefu” podchodziłem sceptycznie. Znałem dokument o Korei Północnej wyprodukowany dla BBC przez autora książki Johna Sweeneya. Film był zapisem z ośmiu dni podróży reportera w Koreańskiej Republice Ludowo-Demokratycznej, opatrzonej komentarzem samego twórcy i kilku ekspertów. Choć ten krótki dokument w kwestii Korei Północnej nie pokazywał zupełnie […]
Roman HusarskiTydzień w Azji: Japonia – niewygodny sukces Korei Południowej w zwalczaniu koronawirusa
Reakcja sąsiadów Japonii (...) na rozprzestrzenianie się pandemii była dość skuteczna (...) Na tym tle działania rządu premiera Shinzo Abe w „walce” z koronawirusem wydawały się powolne i nieefektywne...
Karolina ZdanowiczAzjatech #48: Jak walczyć z epidemią i nie naruszać prywatności?
Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
Program staży w Instytucie Studiów Azjatyckich i Globalnych im. Michała Boyma
Instytut Boyma uruchamia program staży dla studentów, wychodząc naprzeciw prośbom i oczekiwaniom związanym ze skromną ofertą staży finansowanych ze środków publicznych w ośrodkach analitycznych/centrach badawczych w Polsce.
W sprawie konfliktu na Bliskim Wschodzie: List Malika Dahlana do Prezydenta Isaaca Herzoga
Ten list został włączony do naszej serii „Głosy z Azji”, gdyż uznaliśmy go za istotny komentarz do trwającej dyskusji dotyczącej trwającego konfliktu na Bliskim Wschodzie.
Malik DahlanDr Krzysztof Zalewski uczestnikiem Kigali Global Dialogue w Rwandzie
Krótka notatka i galeria zdjęć od przewodniczącego rady Fundacji Instytut Boyma, który przebywa w Rwandzie na konferencji "Kigali Global Dialogue".
Qing Ming Jie – tegoroczne święto zmarłych dniem żałoby narodowej w Chinach
W Chinach na 24 godziny wstrzymano działalność wszystkich miejsc związanych z rozrywką. Producenci gier zostali zobowiązani do wyłączenia serwerów na dzień żałoby, a serwisy video zapełniły się materiałami o bohaterskiej walce personelu medycznego z koronawirusem.
Karolina ZałęgowskaAzjatech #29: Prawie pół miliona urządzeń 5G sprzedanych w Chinach
Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
Chcielibyśmy Państwa serdecznie zaprosić do naszego cyklu „Głosy z Azji”, który poświęcony będzie azjatyckiej perspektywie na konflikt w Ukrainie. W ramach cyklu będziemy publikowali analizy ekspertów z krajów Azji, w których przedstawią oni swoje stanowisko w tej sprawie.
The Straits Times 22 października opublikował informację o 10-tygodniowym areszcie dla mężczyzny, który szantażował swoją byłą kochankę opublikowaniem zdjęć, na których jest naga[1]. Sąd zdecydował się zatrzymać mężczyznę, któremu grozi do roku pozbawienia wolności i grzywna (choć zdarzało się wcześniej, że zasądzane było i biczowanie). Po przeczytaniu tej wiadomości można odnieść wrażenie, że prawa kobiet naprawdę są chronione.
Anna GrzywaczRelacje Polska-Uzbekistan. Ponad 30 lat współpracy.
Wywiad z J.E. doktorem Bahromem Babajewem – Ambasadorem Nadzwyczajnym i Pełnomocnym Republiki Uzbekistanu w Polsce. Przeprowadziła doktor Magdalena Sobańska-Cwalina, członek zarządu Fundacji Instytut Studiów Azjatyckich i Globalnych im. Michała Boyma
Magdalena Sobańska-CwalinaKolejne rozmowy USA-Chiny: droga do utrzymania stabilności?
W dniach 27-29 sierpnia 2024 roku doradca ds. bezpieczeństwa narodowego USA Jake Sullivan odbył wizytę w Chinach, spotykając się z chińskim ministrem spraw zagranicznych Wangiem Yi oraz sekretarzem generalnym Komunistycznej Partii Chin (KPCh) Xi Jinpingiem.
Jakub WitczakNa łamach portalu Financial Intelligence ukazał się wywiad z Patrycją Pendrakowską dla Balkan Development Support.
Tydzień w Azji: Nacjonalizm i woda. Starcia na pograniczu tadżycko-kirgiskim
Ważnym aspektem tych wydarzeń jest sprawa dostępu do wody, której zasoby kurczą się w Azji Centralnej. Podobnych konfliktów na znacznie większą skalę można się spodziewać w kolejnych latach.
Jerzy OlędzkiAUKUS w 2025 roku – obecny stan i przyszłość ambitnego partnerstwa
We wrześniu 2021 roku Stany Zjednoczone, Wielka Brytania oraz Australia zawarły ambitne porozumienie w dziedzinie bezpieczeństwa nazywane AUKUS. Dotyczy ono współpracy nad rozwojem zdolności wojskowych oraz nowych technologii.
Jakub WitczakSan zhong zhanfa czyli Trzy Wojny. Działania hybrydowe po chińsku
Działania w sferze kognitywnej staje się coraz istotniejszym i powszechniejszym elementem niekinetycznych działań militarnych. Państwa i inni aktorzy polityczni świadomie manipulują sposobem, w jaki postrzegane są ich działania oraz działania ich sojuszników i przeciwników przez rządy i społeczeństwa innych aktorów sceny międzynarodowej.
Paweł BehrendtTydzień w Azji #144: Po 68 latach Air India wraca do grupy Tata
Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
Tydzień w Azji #49: Jak przesyłki z Chin wpływają na polski rynek e-commerce?
Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
Tydzień w Azji #159: Bliscy sojusznicy USA milczą w sprawie Ukrainy
Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.