Nie ma jednoznacznej zgody co do tego, czy Indonezja jest państwem świeckim, ale nie oznacza to również, że jest państwem teokratycznym (Salim 2008). Niektóre państwa i ich systemy znajdują się pomiędzy tymi dwoma kategoriami – takim jest właśnie Indonezja. Według niektórych badaczy problematyki indonezyjskiej, Indonezję można sklasyfikować jako państwo przychylne religii, ale które jest regulowane i zarządzane zgodnie z ideologią narodową Pancasila[I]. Wskazuje się, że indonezyjski islam jest bardziej umiarkowany niż w innych państwach muzułmańskich.
Rozpoczęcie azjatyckiego kryzysu finansowego w 1997 roku, odsunięcie od władzy Suharto w 1998 roku, a także rozpoczęcie tranzycji politycznej w stronę demokracji wpłynęły zarówno na wewnętrzną, jak i zewnętrzną tożsamość społeczeństwa indonezyjskiego. Indonezja zanim jeszcze odzyskała wewnętrzną stabilność polityczno-społeczną i siłę ekonomiczną, przyjęła postawę bardziej aktywnej polityki. Rządy po reformasi (po reformach zapoczątkowanych w 1998 roku) miały odbudować wizerunek Indonezji jako przewidywalnego i stabilnego państwa. Stało się to jednym z priorytetów narodowych.
Szukając sposobu na odbudowanie wizerunku międzynarodowego Indonezji, podkreślano nowe wymiary tożsamości narodowej wynikające ze zmian społecznych i politycznych – przede wszystkim demokratyzację i wzrost znaczenia politycznego islamu.
Islam w polityce zagranicznej Indonezji
Dyskusji poddawane jest znaczenie i wpływ czynnika islamskiego w polityce zagranicznej Indonezji, większość badaczy jednak uznaje, że nie jest kwestią to czy czynnik islamski się pojawia, ale raczej w jakim stopniu wpływa na politykę Indonezji. Indonezyjski badacz Rizal Sukma określa tożsamość Indonezji jako dualną, będącą efektem niedokończonej debaty między ruchem nacjonalistycznym a ruchem islamskim, która rozpoczęła się w czasie odzyskiwania niepodległości przez Indonezję[II]. Ruch nacjonalistyczny twierdził, że Indonezja może być tylko państwem świeckim i nie ma miejsca na religię w sprawach państwowych, z drugiej strony zaś stał ruch islamski. Środowisko muzułmańskie chciało formalnego związku islamu z państwem III]. Siły te konkurują od 1945 roku do dzisiaj, w efekcie więc Indonezja funkcjonuje pomiędzy, próbując pogodzić obie opcje. Biorąc to pod uwagę – przy założeniu, że czynniki wewnętrzne kształtują aktywność zewnętrzną państwa – w sferze międzynarodowej ta dualność również się pojawia.
Inkluzja wartości demokratycznych do polityki zagranicznej służy również ważnemu wewnętrznemu celowi. Podejmowanie problemów demokratyzacji w polityce zagranicznej służy umacnianiu wartości demokratycznych w kraju. Społeczeństwo zaczyna postrzegać siebie, ale też społeczność międzynarodowa zaczyna postrzegać państwo jako spełniające wymogi demokracji. Promowanie wartości demokratycznych na zewnątrz, przypomina w wymiarze wewnętrznym, że wartości te należy umacniać[IV]. Rizal Sukma przekonuje, że konsolidacja demokracji w Indonezji dała szansę i możliwość Indonezji do odgrywania większej roli w regionie, ale też sprawiła, że Indonezja mogła zacząć odgrywać znaczące role międzynarodowe – jako funkcjonująca demokracja oraz jako umiarkowane muzułmańskie państwo – kwestie, które zależą od warunków wewnętrznych[V].
Indonezja odgrywa przynajmniej kilka ról, najczęściej wskazuje się na promotora demokracji, lidera regionu, a także pomostu łączącego różne strony: państwa rozwinięte z rozwijającymi się, demokracje z niedemokracjami, państwa muzułmańskie z Zachodnimi[VI].
Inną rolą, która odgrywa Indonezja to rola promotora muzułmańskiej demokracji. Indonezja inicjuje spotkania o charakterze dwustronnym i wielostronnym, zarówno w wymiarze regionalnym, jak i globalnym. Dialogi te mają na celu poprawienie wizerunku islamu w oczach Zachodu, ale też przybliżenie kultury zachodniej społeczeństwom muzułmańskim. Działania te dotyczą wielu inicjatyw: dialogów cywilizacyjnych, międzyreligijnych, działania na forum Organizacji Konferencji Islamskiej (w tym grupy D-8), a także powstanie Forum Demokracji na Bali (BDF).
Artykuł wykorzystuje fragmenty z publikacji: Grzywacz, Anna (2019), Indonesia’s (inter)national role as a Muslim democracy model: effectiveness and conflict between the conception and prescription roles, The Pacific Review.
Pierwsze 50 osób może pobrać artykuł w całości:
https://www.tandfonline.com/eprint/rkfDVah94rAppdEsRMXp/full?target=10.1080/09512748.2019.1585387
Przypisy:
[I] Pancasila jest ideologiczno-filozoficzną podstwą państwa, oznacza „pięć zasad”: 1. wiara w jednego Boga (Ketuhanan); 2. humanitaryzmu (kemanusiaan); 3. nacjonalizm (kebangsaan); 4. zasada konsensusu lub demokracji (mufakat atau demokrasi); 5. sprawiedliwość społeczna (kesejehteraan sosial).
[II] Rizal Sukma, Islam in Indonesian Foreign Policy: Domestic Weakness and the Dilemma of Dual Identity, London–New York: Routledge, 2004.
[III] Losy islamu w Indonezji jako elementu warunkującego proces budowy narodu były umiejscowione pomiędzy politycznym a ideologicznym dyskursem, który skoncentrował się na rywalizacji dwóch zinstytucjonalizowanych tradycji: nacjonalistycznej, zwanej merah-putih (oznaczającym w języku indonezyjskim czerwono-biały) oraz islamskim – zwanej hijau (oznaczającym zielony), Kikue Hamayotsu, Islam and nation building in Southeast Asia: Malaysia and Indonesia in comparative perspective, Pacific Affairs 2002, vol. 75, no. 3, s. 353–375.
[IV] Rizal Sukma, Domestic politics and international posture: constraints and possibilities, w: Anthony Reid (red.), Indonesia rising: the repositioning of Asia’s third giant, Singapore: Institute of Southeast Asian Studies, 2012, s. 85.
[V] Ibidem, s. 78, 85–86.
[VI] Zob. Moch Faisal Karim, Role conflict and the limits of state identity: the case of Indonesia in democracy promotion, The Pacific Review 2017, vol. 30, no. 3, s. 385–404.
Anna Grzywacz Doktor nauk społecznych w zakresie nauk o polityce, adiunktka w Instytucie Studiów Politycznych PAN. Laureatka konkursów Narodowego Centrum Nauki oraz stypendium Ministra Edukacji i Nauki dla wybitnych młodych naukowców (2022–2025). Jej zainteresowania naukowe: stosunki międzynarodowe w Azji Południowo-Wschodniej, ASEAN, średnie potęgi i polityka dyskursywna.
Więcej informacji na temat: newslettera, polityki prywatności serwisu
czytaj więcej
Azjatech #204: Miękkie i tanie lądowanie na Księżycu. Mamy nowe mocarstwo kosmiczne
Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
Forbes: Kres Chinameryki. Czy reszta świata rozluźni więzi gospodarcze z Chinami?
Nowa rzeczywistość zweryfikowała modną dziesięć lat temu koncepcję „Chinameryki”. Dziś nie ma po niej śladu. Dwie największe gospodarki wydają się od siebie oddalać.
Paweł BehrendtAzjatech #19: Jak niepowodzenie lądowania na Księżycu wpłynie na indyjski program kosmiczny?
Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
Forbes: Czy NATO przygotowuje się na wrogi atak? „Musimy być gotowi na dwa scenariusze”
Obecnie sojusznicy są podzieleni w sprawie przyszłości Ukrainy. W 2008 r. obiecano Kijowowi możliwość przystąpienia do NATO, ale bez żadnych planów bądź zobowiązań.
Krzysztof ZalewskiSerdecznie zapraszamy do odsłuchania zapisu rozmowy prezes Instytutu Boyma Patrycji Pendrakowskiej, która w rozmowie z dziennikarką PR24 Magdaleną Złotnicką skomentowała napięcia na lini Chiny-Tajwan.
RP : Indie – widzialna ręka regulatora, czyli na co uważać na rynku gier video
W ciągu ostatnich lat wraz z dynamicznym rozwojem indyjskiego rynku cyfrowego, równie szybko zmieniają się regulacje rządzące rynkiem. Ucząc się na doświadczeniach dużych graczy, przedsiębiorcy mogą przygotować się przynajmniej na niektóre wyzwania.
Krzysztof ZalewskiAzjatech #223: Indyjski satelita bada ciemne tajemnice kosmosu
Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
Forbes: Idee na użytek władz. Jak Chiny budują swoje opowieści o świecie
Promocja chińskiej myśli politycznej leży w interesie Komunistycznej Partii Chin. Dzięki tworzeniu nowych pojęć władza wzmacnia przekaz tworzący opowieść o sukcesie Państwa Środka. To ułatwia zaś pozyskiwanie kolejnych partnerów i budowanie relacji, czyli tzw. guanxi
Patrycja PendrakowskaAzjaTech#3: Kodeks drogowy dla aut autonomicznych i projekt nowego statku powietrznego
Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości. W tym numerze piszemy m.in. o japońskim kodeksie drogowym dla pojazdów autonomicznych, inteligentnej telewizji przemysłowej w Korei i otoczeniu regulacyjnym dla innowacji w Kazachstanie.
Historia sukcesu? 30-lecie kazachskiej państwowości i wyzwania na przyszłość
Jak z tymi wyzwaniami poradzi sobie Kazachstan? Jaki może być udział Polski i Unii Europejskiej w kolejnym kazachskim skoku rozwojowym? Jakie szanse znajdzie tam dla siebie nasz biznes?
Polityka władz i obecny sposób relacjonowania wydarzeń w mediach tradycyjnych i społecznościowych w Indiach wydają się kierować frustracje społeczne spowodowane niepewnością i kryzysem gospodarczym przeciw muzułmanom na kontynencie.
Krzysztof ZalewskiForbes: Singapur coraz bardziej zielony. „Jadalne ogrody” w globalnym centrum finansowym
Ogródki na dachach wysokościowców, uprawy bez światła słonecznego i w dawnym więzieniu, kury w jednym z przodujących centrów finansowych świata – to bogactwo rolnictwa miejskiego w Singapurze...
Magdalena Sobańska-CwalinaPolityka (pro?)rodzinna Państwa Środka
Problem demograficzny Państwa Środka stał się głównym wyzwaniem dla XXI-wiecznej polityki wewnętrznej kraju. Rząd chiński od 2015 roku, po całkowitym wycofaniu się z polityki jednego dziecka, próbuje spowolnić kryzys demograficzny i idące za nim negatywne skutki, jednak działania te pozostają niewystarczające i nie satysfakcjonują potencjalnych przyszłych rodziców.
Sandra Krawczyszyn-SzczotkaAzjatech #205: Mazda wraca do silników z tłokiem obrotowym
Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
Forbes: O jedną platformę wiertniczą za daleko. Rosyjski Rosnieft pod ścianą
Sankcje nałożone na Rosję po aneksji Krymu w 2014 roku spowodowały, że Kreml musiał zrewidować kierunki gospodarczej ekspansji. Silniej postawił na współpracę z krajami azjatyckimi. Teraz jednak przekonuje się na własnej skórze, co oznacza chińska dominacja na azjatyckim rynku energii.
Waldemar JaszczykA letter from the Adam Institute in Jerusalem
This letter is part of our series on the Voices from Asia. We share our platform with Dr. Uki Maroshek-Klarman who serves as the Executive Director at the Adam Institute for Democracy and Peace in Jerusalem, Israel.
Uki Maroshek-KlarmanDr Anna Grzywacz dla czasopisma naukowego Asian Perspective o polityce zagranicznej Singapuru
Na łamach 4 numeru 43 tomu czasopisma naukowego "Asian Perspective" ukazał się artykuł analityczki Instytutu Boyma Anny Grzywacz.
Anna GrzywaczForbes: Indie – cyfrowy kolos zwalnia, prognozy w dół. Winne nie tylko parabanki
W ostatnich latach Indie należały do najszybciej rozwijających się państw globu. Kraj dokonał imponującego cyfrowego skoku. Czemu w ostatnich kwartałach znacznie spowolnił wzrost tej trzeciej wedle parytetu siły nabywczej i piątej w wartościach bezwzględnych gospodarki świata? I gdzie może tkwić jej siła, by przezwyciężyć obecne trudności?
Krzysztof ZalewskiCzy To Lam będzie wietnamskim Xi?
Wietnam przechodzi faktyczną transformację ustroju. Krajobraz polityczny kraju od kilkunastu miesięcy tworzyły skandale korupcyjne, czystki w mającej monopol partii komunistycznej oraz bezprecedensowe - i prawdopodobnie wymuszone - rezygnacje z najwyższych urzędów.
Andżelika SerwatkaUmowa UE-Chiny o inwestycjach (CAI) – analiza pozycji inwestora, technologii, pracy i środowiska
Po tym jak w grudniu 2020 ogłoszono, iż Chiny i UE osiągnęły porozumienie co do zasadniczych kwestii umowy UE-Chiny o inwestycjach 22 stycznia 2021 Komisja Europejska opublikowała projekt CAI. Jest to efekt długich i trudnych prac nad umową których wczesne początki sięgają 2012, a które na dobre rozpoczęły się w 2013.
Adrian Zwoliński1 lutego 2019 roku weszła w życie Umowa o Wolnym Handlu między Unią Europejską a Japonią. Zwana jest FTA (Free Trade Agreement) lub EPA (Economic Partnership Agreement), a wśród jej założeń jest zacieśnienie partnerstwa gospodarczego między UE a Japonią. Ponieważ “postanowienia Umowy są wiążące dla państw członkowskich UE, w tym Polski, od dnia wejścia jej w życie” (Żołnacz-Okoń 2019), będzie miała duże znaczenie dla polskiej gospodarki, a także dla polsko-japońskiego bilansu handlowego.
Magdalena PająkNapięcie na linii Japonia i Korea Południowa wpłynie na świat technologii
Historyczne zaszłości pomiędzy Koreą Południową i Japonią wkraczają na obszar handlu. Japonia wprowadziła restrykcje handlowe przy eksporcie trzech technologicznych produktów. Korea reaguje bojkotem japońskich produktów.
Maksym GdańskiAzjatech #146: Fujitsu opracowuje technologię śledzenia kosmicznych odpadów
Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
Iga Bielawska dla portalu Wnet.fm: Rynek indyjski jest wymagający. Ma wysokie bariery wejścia
Tematem rozmowy była sytuacja epidemiczna w Indiach oraz prowadzenie biznesu w tym kraju i waga uwarunkowań kulturowych przy reklamowaniu czegoś Indusom.
Iga Bielawska