Nie ma jednoznacznej zgody co do tego, czy Indonezja jest państwem świeckim, ale nie oznacza to również, że jest państwem teokratycznym (Salim 2008). Niektóre państwa i ich systemy znajdują się pomiędzy tymi dwoma kategoriami – takim jest właśnie Indonezja. Według niektórych badaczy problematyki indonezyjskiej, Indonezję można sklasyfikować jako państwo przychylne religii, ale które jest regulowane i zarządzane zgodnie z ideologią narodową Pancasila[I]. Wskazuje się, że indonezyjski islam jest bardziej umiarkowany niż w innych państwach muzułmańskich.
Rozpoczęcie azjatyckiego kryzysu finansowego w 1997 roku, odsunięcie od władzy Suharto w 1998 roku, a także rozpoczęcie tranzycji politycznej w stronę demokracji wpłynęły zarówno na wewnętrzną, jak i zewnętrzną tożsamość społeczeństwa indonezyjskiego. Indonezja zanim jeszcze odzyskała wewnętrzną stabilność polityczno-społeczną i siłę ekonomiczną, przyjęła postawę bardziej aktywnej polityki. Rządy po reformasi (po reformach zapoczątkowanych w 1998 roku) miały odbudować wizerunek Indonezji jako przewidywalnego i stabilnego państwa. Stało się to jednym z priorytetów narodowych.
Szukając sposobu na odbudowanie wizerunku międzynarodowego Indonezji, podkreślano nowe wymiary tożsamości narodowej wynikające ze zmian społecznych i politycznych – przede wszystkim demokratyzację i wzrost znaczenia politycznego islamu.
Islam w polityce zagranicznej Indonezji
Dyskusji poddawane jest znaczenie i wpływ czynnika islamskiego w polityce zagranicznej Indonezji, większość badaczy jednak uznaje, że nie jest kwestią to czy czynnik islamski się pojawia, ale raczej w jakim stopniu wpływa na politykę Indonezji. Indonezyjski badacz Rizal Sukma określa tożsamość Indonezji jako dualną, będącą efektem niedokończonej debaty między ruchem nacjonalistycznym a ruchem islamskim, która rozpoczęła się w czasie odzyskiwania niepodległości przez Indonezję[II]. Ruch nacjonalistyczny twierdził, że Indonezja może być tylko państwem świeckim i nie ma miejsca na religię w sprawach państwowych, z drugiej strony zaś stał ruch islamski. Środowisko muzułmańskie chciało formalnego związku islamu z państwem III]. Siły te konkurują od 1945 roku do dzisiaj, w efekcie więc Indonezja funkcjonuje pomiędzy, próbując pogodzić obie opcje. Biorąc to pod uwagę – przy założeniu, że czynniki wewnętrzne kształtują aktywność zewnętrzną państwa – w sferze międzynarodowej ta dualność również się pojawia.
Inkluzja wartości demokratycznych do polityki zagranicznej służy również ważnemu wewnętrznemu celowi. Podejmowanie problemów demokratyzacji w polityce zagranicznej służy umacnianiu wartości demokratycznych w kraju. Społeczeństwo zaczyna postrzegać siebie, ale też społeczność międzynarodowa zaczyna postrzegać państwo jako spełniające wymogi demokracji. Promowanie wartości demokratycznych na zewnątrz, przypomina w wymiarze wewnętrznym, że wartości te należy umacniać[IV]. Rizal Sukma przekonuje, że konsolidacja demokracji w Indonezji dała szansę i możliwość Indonezji do odgrywania większej roli w regionie, ale też sprawiła, że Indonezja mogła zacząć odgrywać znaczące role międzynarodowe – jako funkcjonująca demokracja oraz jako umiarkowane muzułmańskie państwo – kwestie, które zależą od warunków wewnętrznych[V].
Indonezja odgrywa przynajmniej kilka ról, najczęściej wskazuje się na promotora demokracji, lidera regionu, a także pomostu łączącego różne strony: państwa rozwinięte z rozwijającymi się, demokracje z niedemokracjami, państwa muzułmańskie z Zachodnimi[VI].
Inną rolą, która odgrywa Indonezja to rola promotora muzułmańskiej demokracji. Indonezja inicjuje spotkania o charakterze dwustronnym i wielostronnym, zarówno w wymiarze regionalnym, jak i globalnym. Dialogi te mają na celu poprawienie wizerunku islamu w oczach Zachodu, ale też przybliżenie kultury zachodniej społeczeństwom muzułmańskim. Działania te dotyczą wielu inicjatyw: dialogów cywilizacyjnych, międzyreligijnych, działania na forum Organizacji Konferencji Islamskiej (w tym grupy D-8), a także powstanie Forum Demokracji na Bali (BDF).
Artykuł wykorzystuje fragmenty z publikacji: Grzywacz, Anna (2019), Indonesia’s (inter)national role as a Muslim democracy model: effectiveness and conflict between the conception and prescription roles, The Pacific Review.
Pierwsze 50 osób może pobrać artykuł w całości:
https://www.tandfonline.com/eprint/rkfDVah94rAppdEsRMXp/full?target=10.1080/09512748.2019.1585387
Przypisy:
[I] Pancasila jest ideologiczno-filozoficzną podstwą państwa, oznacza „pięć zasad”: 1. wiara w jednego Boga (Ketuhanan); 2. humanitaryzmu (kemanusiaan); 3. nacjonalizm (kebangsaan); 4. zasada konsensusu lub demokracji (mufakat atau demokrasi); 5. sprawiedliwość społeczna (kesejehteraan sosial).
[II] Rizal Sukma, Islam in Indonesian Foreign Policy: Domestic Weakness and the Dilemma of Dual Identity, London–New York: Routledge, 2004.
[III] Losy islamu w Indonezji jako elementu warunkującego proces budowy narodu były umiejscowione pomiędzy politycznym a ideologicznym dyskursem, który skoncentrował się na rywalizacji dwóch zinstytucjonalizowanych tradycji: nacjonalistycznej, zwanej merah-putih (oznaczającym w języku indonezyjskim czerwono-biały) oraz islamskim – zwanej hijau (oznaczającym zielony), Kikue Hamayotsu, Islam and nation building in Southeast Asia: Malaysia and Indonesia in comparative perspective, Pacific Affairs 2002, vol. 75, no. 3, s. 353–375.
[IV] Rizal Sukma, Domestic politics and international posture: constraints and possibilities, w: Anthony Reid (red.), Indonesia rising: the repositioning of Asia’s third giant, Singapore: Institute of Southeast Asian Studies, 2012, s. 85.
[V] Ibidem, s. 78, 85–86.
[VI] Zob. Moch Faisal Karim, Role conflict and the limits of state identity: the case of Indonesia in democracy promotion, The Pacific Review 2017, vol. 30, no. 3, s. 385–404.
Anna Grzywacz Doktor nauk społecznych w zakresie nauk o polityce, adiunktka w Instytucie Studiów Politycznych PAN. Laureatka konkursów Narodowego Centrum Nauki oraz stypendium Ministra Edukacji i Nauki dla wybitnych młodych naukowców (2022–2025). Jej zainteresowania naukowe: stosunki międzynarodowe w Azji Południowo-Wschodniej, ASEAN, średnie potęgi i polityka dyskursywna.
Więcej informacji na temat: newslettera, polityki prywatności serwisu
czytaj więcej
‘Nigdy więcej nie przegramy z Japonią’, czyli o konflikcie koreańsko – japońskim
Jadąc na rowerze w Jeonju, mijam plakaty z przekreśloną twarzą premiera Japonii. „No Abe” to slogan, który wybija rytm ostatnich miesięcy. Widać go w telewizji i gazetach. Słychać go na ulicy. W sklepach wywieszane są napisy „nie sprzedajemy japońskich produktów”. Im większy, tym lepszy. Konflikt z Japonią to nie tylko symboliczne prężenie muskułów, ale poważne ekonomiczne problemy. Straty finansowe rosną po obu stronach, ale rząd Moon Jae-ina jest stanowczy. Zwłaszcza, że antyjaponizm mobilizuje naród w sposób, jaki nie widziano w Korei Południowej od protestów przeciwko Park Geyun-hee w 2017 roku.
Roman Husarski“Nowa doktryna Pentagonu a środowisko geopolityczne Azji Wschodniej” – nagranie
24 czerwca 2019 roku odbył się organizowany przez Instytut Boyma wykład Pawła Behrendta pt. "Nowa doktryna Pentagonu a środowisko geopolityczne Azji Wschodniej”. Wszystkim gościom dziękujemy za przybycie.
Tydzień w Azji #74: Azja to kosztowny region dla ekspatów
Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
Forbes: Twarz jak księżyc w pełni. Jak być piękną w Indiach?
Bogacąca się, liczna i ciągle młoda klasa średnia w Indiach ma coraz większe aspiracje. Dotyczy to też wyglądu, który w dobie zdjęć przesyłanych przez media społecznościowe staje się coraz istotniejszym symbolem pozycji społecznej. Jeśli dotychczasowe trendy się utrzymają, już wkrótce Indie staną się jednym z głównych rynków dla światowej branży beauty. Czy polski biznes skorzysta z tej szansy?
Iga BielawskaRosnący w czasie pandemii wpływ gigantów technologicznych i platform cyfrowych budzi poczucie konieczności działania wśród decydentów politycznych na całym świecie. Stany Zjednoczone, Unia Europejska i Chiny szukają dróg mających na celu zmniejszenie wpływu wielkich graczy dominujących na rynku i uzyskujących zbyt duży wpływ na życie społeczne i gospodarcze
Krzysztof ZalewskiTydzień w Azji #187: Narasta po cichu spór Chin z Indonezją na Północnym Morzu Natuna
Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
Tydzień w Azji #133: Niemiecka fregata Bayern budzi emocje Pekinu
Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
Tydzień w Azji: Turystyka w tarapatach. Zależna od niej Goa wrócić może do kopalin
Epidemia koronawirusa (...) pozornie może wydawać się korzystna dla ochrony klimatu i środowiska naturalnego. Takie wnioski mogą zasugerować nam widoki czystego nieba nad borykającymi się uprzednio ze smogiem metropoliami, obniżenie emisji gazów cieplarnianych czy gwałtowny spadek zapotrzebowania na surowce.
Krzysztof ZalewskiRP: Gospodarcza rywalizacja Uzbekistanu z Kazachstanem. Kogo wybiorą inwestorzy?
Dotychczas pozycja Kazachstanu jak lidera napływu bezpośrednich inwestycji zagranicznych w Azji Centralnej nie podlegała dyskusji. Teraz jednak o inwestorów mocno zabiega też sąsiedni Uzbekistan. Oba kraje zaczynają na tym polu mocno rywalizować.
Jerzy OlędzkiRoman Husarski dla Tygodnika Powszechnego: Lato miłości w państwie Kimów
Informujemy, że na stronie Tygodnika Powszechnego pojawił się najnowszy artykuł napisany z okazji trzydziestolecia Światowego Festiwalu Młodzieży i Studentów w Pjongjangu autorstwa naszego analityka, Romana Husarskiego.
RP: Indie – o czym warto pamiętać przygotowując pierwsze spotkanie biznesowe
W fazie dynamicznego indyjskiego odbicia po zeszłorocznym pandemicznym załamaniu, wielu eksporterów spogląda ponownie na Subkontynent. Tym, którzy stawiają tam pierwsze kroki, przypominamy kilka prostych zasad, o których warto pamiętać w biznesie.
Krzysztof ZalewskiForbes: Indie. Nieoczywista potęga kosmiczna
Indie stworzyły pierwszego ziemskiego orbitera z radziecką pomocą w 1975 r. Pierwsza rakieta indyjskiej produkcji wyniosła kolejne satelity pięć lat później. Głośnym echem odbiła się misja Chandrayaan-1 w 2008 roku, w wyniku której lądownik przyniósł wieści o możliwości istnienia lodu na Księżycu. Czy w 2021 roku doczekamy się pierwszego indyjskiego lotu załogowego w kosmosie?
Krzysztof ZalewskiTydzień w Azji #93: Śmierć prezesa i wizjonera końcem ery w imperium Samsunga
Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
Tydzień w Azji#17: Czy ktoś może zyskać na tej wojnie? USA i Chiny dalekie od porozumienia
Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości. W tym numerze piszemy nie tylko o napięciu w stosunkach chińsko-amerykańskich, ale i Japonii, która przystosowuje się do napływu obcokrajowców, Uzbekistanie rozwijającym przemysł budowlany i o tym, do kogo tak naprawdę należy Huawei.
Dlaczego walka z korupcją w Kirgistanie nie będzie łatwa
Od momentu jesiennych wyborów parlamentarnych w Kirgistanie wydarzenia w tym kraju regularnie opisywane są przez wiodące media światowe i portale specjalistyczne zajmujące się polityką czy też dyplomacją. Kolejne w ciągu ostatnich kilkunastu lat „przemeblowanie polityczne” w Biszkeku może rodzić nadzieję na obniżenie poziomu korupcji w tej centralnoazjatyckiej republice. Czy jednak istnieją mocne podstawy ku temu aby patrzeć optymistycznie na zapowiedziane przemiany? Co podpowiadają nam dotychczasowe doświadczenia Kirgistanu i teorie naukowe?
Magdalena Sobańska-CwalinaPolskie porty rosną w siłę – wywiad z Morską Agencją Gdynia
Temat rozwoju infrastruktury w regionie Europy Środkowo-Wschodniej w związku z zapoczątkowaną przez Pekin inicjatywą Pasa i Szlaku nie traci na aktualności. O opinie i dane z pierwszego frontu poprosiliśmy Morską Agencję Gdynia, jedno z wiodących przedsiębiorstw zajmujących się logistyką i transportem transkontynentalnym w Polsce.
Patrycja PendrakowskaTydzień w Azji #149: Litwa solą w oku Chin
Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
Azjatech #130: Prezes Samsunga przygotowuje grunt pod wielomiliardowe inwestycje w USA
Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
Help! Czyli dlaczego Korea Południowa potrzebuje Korei Północnej?
Słynny utwór Beatlesów pt. „Help” z 1965 roku stał się pretekstem do napisania poniższego komentarza. W latach 80. i przede wszystkim 90. to Korea Północna prosiła o pomoc gospodarczą, kiedy Korea Południowa błysnęła na arenie międzynarodowej dzięki wzrostowi gospodarczemu (według Światowego Banku około 4% w stosunku rocznym między 2000 a 2009). Sytuacja gospodarcza nieco się […]
Nicolas LeviDelegacja z China Network for International Exchange
Od 22 do 31 października miałam przyjemność być częścią delegacji przedstawicielskiej NGOs z Europy Środkowo-Wschodniej w Chinach.
Karolina ZałęgowskaKomunikacja międzykulturowa: jak rozmawiać, żeby się porozumieć?
Jak rozmawiać z partnerami z innych kręgów kulturowych? Spotkanie Instytutu Boyma poświęcone komunikacji międzynarodowej z partnerami z Azji odbędzie się 3 października 2019 r. o godzinie 18:00.
Tradycja i pragmatyczne dostosowanie. Koreańczycy w czasie pandemii
Pandemia Covid-19 zmieniła społeczeństwo koreańskie umacniające tradycyjne wartości konfucjańskie, które uznawane są przez socjologów kultury za jeden z najistotniejszych czynniki sukcesu walki z pandemią.
Wioletta MałotaKiedy poprzednim razem miałem okazję przyjrzeć się świadomości ekologicznej przyszłych chińskich przedsiębiorców, to, co zobaczyłem, nie było zachęcające. Wobec skali zagrożeń środowiskowych przed jakimi stoi ludzkość oraz faktu, że każdy, w tym biznes, musi przyłączyć się do wysiłków na rzecz ich zażegnania, powiem więcej: było zatrważające.
Dawid JuraszekW dobie dominacji mediów społecznościowych ilość dostępnych danych nie przekłada się na ich jakość, wzbudzając poczucie niedosytu i zagubienia wśród odważnych tez niepopartych argumentami.Wyszliśmy naprzeciw potrzebie zrównoważonej debaty i stworzyliśmy raport, który podejmie najważniejsze według nas wyzwania przed którymi stoją poszczególne państwa Azji.
