W ostatnich latach wobec pogłębiających się napięć geopolitycznych i rosnącej konkurencji o wiedzę i innowacje, współpraca badawcza i akademicka stała się nie tylko narzędziem rozwoju nauki, ale także elementem strategicznym w relacjach międzynarodowych. W niniejszym wydaniu Kwartalnika Instytutu Boyma analizujemy złożoność tej współpracy na przykładach wybranych państw Azji oraz roli, jaką odgrywa Polska – zarówno jako partner, jak i obserwator globalnych procesów.
Część tematyczna: Współpraca badawcza i akademicka Polski z państwami Azji
W części głównej numeru przedstawiamy szereg tekstów podejmujących tematykę polityk naukowych, rywalizacji systemowej, bezpieczeństwa wiedzy oraz strukturalnych ograniczeń, które wpływają na charakter i skuteczność współpracy akademickiej.
Wywiad Eweliny Horoszkiewicz z prof. Marcinem Jacobym stanowi punkt wyjścia do dyskusji o systemowych deficytach w zakresie badań nad Chinami w Polsce. Kierownik Zakładu Studiów Azjatyckich Uniwersytetu SWPS wskazuje na brak dialogu ze strony decydentów politycznych ze środowiskiem naukowym. Problem braku kooperacji aktorów podejmuje także Sandra Krawczyszyn-Szczotka, która przygląda się rozbieżnościom między deklarowanymi perspektywami absolwentów kierunków azjatyckich, a realiami rynku pracy. Jej zdaniem w efekcie słabej współpracy akademii z biznesem, potencjał młodych analityków i azjatyckiego rynku e-commerce pozostaje niewykorzystany.
Następnie tekst Pawła Mazurka zajmuje się tematem sekurytyzacji nauki w kontekście rywalizacji USA i Chin. Analityk wskazuje, że międzynarodowa współpraca badawcza poddawana jest coraz silniejszym naciskom politycznym. W atmosferze wzajemnych podejrzeń wymiana badaczy, dostęp do danych i kontynuacja wspólnych projektów są coraz silniej ograniczana. Pogłębieniem tej perspektywy jest artykuł Grzegorza Glenia, który analizuje ryzyko nieświadomego wspierania chińskiego potencjału militarnego poprzez projekty akademickie realizowane w Europie. W tym przywołuje także amerykańskie i australijskie raporty, wskazujące na powiązania militarne chińskich badaczy przebywających na Zachodzie.
Uzupełnieniem tej części są obserwacje Andżeliki Serwatki dotyczące sytuacji akademickiej w Wietnamie. Według ekspertki, bariery w dostępie do globalnego świata akademickiego oraz brak podmiotowego traktowania tego państwa w sferze nauki są dowodami na utrzymujący się tam wpływ postkolonializmu. Jednocześnie zainteresowanie Wietnamu zrównoważonym rozwojem i zieloną energią stwarza pole do szerokiej współpracy z państwami Unii Europejskiej. Na koniec tekst Ady Dyndo przedstawia potencjał polskiego soft power w Indiach poprzez wykorzystanie postaci noblistki Marii Skłodowskiej-Curie. Pozycja i dokonania słynnej Polki mogą stanowić inspirację dla Indusek, masowo studiujących kierunki ścisłe, jak również budować wizerunek Polski jako atrakcyjnego partnera badawczego.
Teksty w części Varia
W sekcji Varia publikujemy teksty, które nie tylko uzupełniają główną oś tematyczną numeru, ale również oferują szerszy wgląd w społeczne, kulturowe i polityczne procesy, toczące się w regionie Azji.
Karolina Kodrzycka w dwóch reportażach o rdzennych mieszkańcach Tajwanu – społeczności Ljavek i roli bejsbolu w budowaniu tożsamości – ukazuje, jak sport, język i pamięć historyczna splatają się z kwestiami sprawiedliwości społecznej i praw mniejszości. Autorka rysuje obraz niełatwego współistnienia lokalnej tożsamości z państwowym dyskursem modernizacji i sukcesu. Natomiast Krzysztof Zalewski w swoim wstępie do książki „Indie i geopolityka Azji. Historia i teraźniejszość”, autorstwa Shivshankara Menona, przedstawia kluczowe idee indyjskiej polityki zagranicznej – w tym strategiczną autonomię – i wyjaśnia, jak Indie łączą aktywność w konkurencyjnych organizacjach międzynarodowych z konsekwentną polityką niezaangażowania. Artykuł stanowi ważne uzupełnienie debaty nad miejscem Indii w globalnym porządku politycznym.
Z kolei tekst Ani Minasyan przygląda się perspektywom prozachodniego kursu Armenii – kraju balansującego między Eurazjatycką Unią Gospodarczą a aspiracjami europejskimi. Autorka wskazuje, że decyzje polityczne często motywowane są potrzebą wewnętrznej legitymizacji władzy, a nie realnymi możliwościami geostrategicznymi. Zwieńczeniem sekcji jest tekst Pawła Jaskuły, który analizuje struktury władzy w Uzbekistanie, zwracając uwagę na rolę rodziny prezydenckiej i bliskich elit w systemie gospodarczym kraju. Artykuł ten stanowi cenne studium przypadku, obrazujące mechanizmy klientelizmu i ich wpływ na rozwój ekonomiczny w warunkach niedemokratycznych.
Niniejszy numer Kwartalnika stanowi próbę diagnozy aktualnych barier w zakresie współpracy badawczej i akademickiej Polski z państwami Azji, a także sformułowania przydatnych rekomendacji. Współcześnie nauka podlega dynamicznym procesom uwarunkowanym przez politykę, bezpieczeństwo, tożsamość i wartości. Choć sytuacja ta stwarza wiele wyzwań, współpraca naukowa z Azją to także ogromny potencjał rozwoju i budowania pomostów międzykulturowych. Mamy nadzieję, że prezentowane teksty staną się impulsem do dalszych badań oraz debat nad strategią Polski w zakresie relacji naukowych z państwami Azji.
Życzymy dobrej lektury,
Instytut Boyma
Kwartalnik Boyma – nr 1 (23)/2025
Więcej informacji na temat: newslettera, polityki prywatności serwisu
czytaj więcej
Kryzys kina niezależnego w Korei?
W 2015 roku za sprawą sukcesów takich blockbasterów jak Weteran (베테랑, Ryoo Seung-wan ) i Zabójstwo (암살, Choi Dong-hoon) Korea po raz kolejny pobiła swój rekord przychodów w box office. W zeszłym roku padł również rekord w historii kraju pod względem wyprodukowanych filmów. W seulskiej fabryce snów powstało aż 1208 obrazów. Kolejne rekordy sprawiają wrażenie dynamicznego […]
Roman Husarski„Business Sutra: Bardzo indyjskie podejście do zarządzania” – Utopia czy realizm?
„Bardzo indyjskie podejście do biznesu ujawnia lukę w podstawowych założeniach, które definiują nauki o zarządzaniu [i przywództwie], nauczane współcześnie (...) Znajomość mitologii może pomóc menedżerom i liderom lepiej rozumieć zachowania ich inwestorów, (...) pracodawców, pracowników, konkurentów i klientów. W końcu mitologia jest mapą ludzkiego umysłu.”
Magdalena RybczyńskaAzjaTech#2: nadchodzi przełom w technologiach uznawanych za przyszłość informatyki
Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości. W tym numerze piszemy m.in. kamerach samochodowych Hitachi, nowym rekordzie wydajności fotonowej pamięci kwantowej oraz pomysłach na przeniesienie stolicy Indonezji.
Tydzień w Azji #96: W Azji dla Azji: o konsekwencjach nowej umowy handlowej
Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
Azjatech #18: Chińczycy stworzyli najbardziej zaawansowaną aplikację do tzw. „deepfake”
Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
Jeśli pandemiczne ograniczenia mogą być symbolem samoizolacji Chin, to ostra retoryka w polityce zagranicznej świadczy o coraz mniej skrywanych agresywnych planach wobec sąsiedztwa.
Zespół Instytutu BoymaTydzień w Azji #183: Innej reakcji być nie mogło. Nacjonaliści zdominowali „cyfrowe wyżyny” Chin
Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
Zapraszamy do odwiedzenia nowej inicjatywy azjatyckiej – Dział Azjatycki Nowej Konfederacji
W jej ramach regularnie ukazywać się będą artykuły, wywiady, komentarze, zapisy debat i wiele innych treści, które pozwolą lepiej poznać m.in. uwarunkowania polityczne, gospodarcze, ekologiczne i społeczne największego kontynentu świata.
Jakub KamińskiAzjatech #15: Japoński statek na baterie
Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
Kwartalnik Boyma – nr 1 (7) /2021
Oddajemy do rąk naszych Czytelników i Czytelniczek pierwsze w 2021 r. wydanie „Kwartalnika Boyma”. Ten numer postanowiliśmy poświęcić zagadnieniom związanym z kobietami i kobiecością w Azji – nie tylko ze względu na to, że numer wydajemy w marcu, a 8 marca obchodzony jest Międzynarodowy Dzień Kobiet, ale również ze względu na to, że wokół nas toczy się wiele debat dotyczących feminizmu i praw kobiet.
Kontrowersje związane z japońskimi podręcznikami do historii
W drugiej połowie XX i na początku XXI wieku jedną z kwestii powodujących napięcia między Japonią a innymi krajami azjatyckimi była historia okupacji i kolonizacji, a konkretnie podejście do nich współczesnych japońskich elit politycznych. Kontrowersje dotyczyły także podręczników szkolnych, które opisywały historię Japonii w sposób okrojony. Pomijały niewygodne dla Japończyków fakty, takie jak między innymi masakra w Nankinie, kwestia "pocieszycielek" i okrucieństwa popełnione przez wojska japońskie podczas inwazji na Chiny i wojny na Pacyfiku.
Wiktor NyczTydzień w Azji #136: Indie straciły wiele na przejęciu Afganistanu przez talibów
Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
Azjatech #134: Nowe technologie i startupy z Pakistanu
Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
W jakim zakresie zmienił się charakter międzynarodowego zaangażowania w wojny domowe po 1989 roku?
Od końca drugiej wojny światowej to wojny domowe, a nie międzypaństwowe konflikty, stały się dominującą i najbardziej wyniszczającą formą zorganizowanej przemocy w ramach systemu międzynarodowego. Jak zmieniła się ich charakterystyka na przestrzeni lat?
Waldemar JaszczykJuż wkrótce: Targi China Homelife 2019
Już wkrótce, 29 maja 2019 roku, w Nadarzynie w hali PTAK Expo rozpoczną się największe w Europie Środkowo-Wschodniej targi: China Homelife 2019. Polska jako ważny punkt na planie Nowego Jedwabnego Szlaku stanowi dla Chińczyków istotne miejsce do nawiązywania relacji biznesowych.
Tydzień w Azji: Korea Południowa w światowym wyścigu technologicznym- standard 6G już w 2026 roku?
Na początku sierpnia tego roku premier Korei Południowej Chung Se-kyun przedstawił rządową strategię wsparcia krajowego przemysłu technologicznego w badaniach nad rozwojem kolejnej generacji sieci komórkowej, mającej zastąpić dopiero co wprowadzony standard 5G.
Andrzej PieniakWszyscy znamy muzykę Fryderyka Chopina, prawie nikt z nas - urodzonej w 1823 r. polskiej kompozytorki – Tekli Bądarzewskiej - Baranowskiej. Obecnie - 160 lat po jej śmierci – Modlitwa Dziewicy jest prawdopodobnie najbardziej znanym „produktem made in Poland” w wielu państwach Azji. Choćby z tego względu Tekla Bądarzewska-Baranowska zasługuje na naszą pamięć. A być może także szersze wykorzystanie w promocji Polski w Azji Wschodniej.
Magdalena Sobańska-CwalinaRP: Czy wyniki ekonomiczne uzbeckiej gospodarki przyciągną inwestorów?
Uzbekistan systematycznie zaskakuje kolejnymi inicjatywami i inwestycjami gospodarczymi. Po rozpoczęciu budowy największej na świecie farmy wiatrowej i wielu innych inwestycji w odnawialne źródła energii, kraj może pochwalić się kolejnym krokiem na drodze promowania zielonych technologii.
Jerzy OlędzkiObserwacja działań polityków dwóch najważniejszych partii w Stanach Zjednoczonych wskazuje na stopniowe kreowanie się wspólnej percepcji Chin, jako jednego z głównych zagrożeń dla interesów USA na świecie.
Jakub KamińskiForbes: Dlaczego warto rozmawiać z weterynarzem, czyli historia indyjskiego króla szczepionek
Pod względem liczby dawek produkowanych preparatów Serum Institute of India nie ma sobie równych w branży. 1,5 mld szczepionek rocznie trafia do prawie 170 państw świata. Dwie trzecie dzieci na Ziemi zaszczepiono preparatami indyjskiej firmy...
Krzysztof ZalewskiAzjatech #114: Miasto-państwo buduje światową stolicę innowacji
Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
Azjatech #102: Japończycy testują pierwszą na świecie mobilną klinikę zasilaną ogniwami paliwowymi
Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
W połowie stycznia bieżącego roku światowe media obiegła informacja, że Lee Jae-yong, wiceprezes i faktyczny lider konglomeratu Samsung, został skazany przez sąd w Seulu na dwa i pół roku bezwzględnego pozbawienia wolności.
Andrzej PieniakTydzień w Azji #254: Indyjski Sąd Najwyższy zdecydował. Kaszmir bez autonomii
Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.