Kwartalnik Boyma

Kwartalnik Instytutu Boyma – nr 2/2019

Zapraszamy Państwa do lektury drugiego wydania Kwartalnika Boyma – czasopisma inicjującego debatę na istotne tematy związane z Azją Centralną, Azją Południową, Azją Południowo-Wschodnią i Azją Wschodnią.

Pobierz ten materiał w  PDF

Instytut Boyma 23.10.2019

Mamy przyjemność zaprezentować drugi numer naszego Kwartalnika wydawanego przez zespół analityczek i analityków Instytutu Boyma. Zgodnie z misją analizujemy w nim te trendy i wydarzenia w Azji, które mają znaczenie dla Polski i Unii Europejskiej.

Nasza epoka jest w rosnącym stopniu wiekiem tego największego z kontynentów. Stamtąd nadchodzą impulsy rozwojowe, idee, szanse i zagrożenia dla wykluwającego się nowego porządku międzynarodowego. USA są i pozostaną zapewne w przewidywalnym czasie największą potęgą militarną, wspartą silną innowacyjną gospodarką i pierwszoplanową rolą odgrywaną w światowym systemie finansowym i handlowym. Unia Europejska, choć targana wieloma kryzysami, od gospodarki bliskiej stagnacji, przez kryzys tożsamości związany z konsekwencjami napływu wielu milionów ludzi z innych części świata aż po podziały między państwami członkowskimi starymi i nowymi, Wschodem i Zachodem, Północą a Południem, pozostaje największą potęgą handlową świata. Ale elity wielu państw Azji czują, że nadchodzi także ich czas.

W momencie składania tego numeru ciągle nie wiemy, jak zakończy się saga Brexitu, ale fenomen Wielkiej Brytanii, najstarszej parlamentarnej demokracji świata niebędącej w stanie podjąć decyzji dotyczącej swoich relacji z Unią, mówi nam wiele o epoce, w której żyjemy. Londyn w wieku Azji chciałby ze zdwojoną siłą powrócić na ten kontynent, dzięki któremu stał się kiedyś największym mocarstwem morskim, nie musząc swych interesów uzgadniać z pozostałymi państwami członkowskimi. Czas pokaże, czy rzeczywiście nawet wielkie państwo europejskie jest w stanie w pojedynkę być partnerem dla wzrastających potęg azjatyckich: dziś Chin coraz silniej konkurujących z dojrzałymi azjatyckimi tygrysami, Japonią i Koreą Południową, jutro być może Indii i Indonezji, którym pojutrze wyzwanie — miejmy nadzieję tylko gospodarcze — rzucą prawdopodobnie inne państwa Azji Południowo-Wschodniej.

W ostatnim czasie wyobraźnię polską rozgrzewa zwłaszcza Nowy Jedwabny Szlak, a konkretnie jego lądowe i morskie odnogi, które przez lądy Eurazji i Bałtyk kończyć się będą być może na terytorium Polski. Fenomen ten obrazuje jednak większą całość: leżymy na drugim końcu tego samego wielkiego lądu, co Chiny, Indie oraz inne obecne i przyszłe potęgi Azji. Jeśli chcemy, by nasz rozwój był związany z ich wzrostem, powinniśmy dobrze rozumieć, jakie szanse i zagrożenia związane są ze zmieniającą się dynamiką relacji między najważniejszymi aktorami w regionie. Okazji i wyzwań często nie da się oddzielić, musimy radzić sobie z całym pakietem. Dlatego warto, by różne kompetencje eksperckie oraz doświadczenia zawodowe łączyły się, by lepiej rozumieć i działać na rzecz rozwijającej się Polski i Europy w azjatyckim stuleciu. Taki jest cel naszego Instytutu.

Dobrym wprowadzeniem do złożoności relacji we współczesnym świecie jest wywiad Eweliny Horoszkiewicz z profesorem Williamem Yu z Los Angeles. Naukowiec łączy perspektywę ekonomii lokalnej, osadzoną w jednym z najbardziej innowacyjnych miast świata, z analizami globalnymi, w szczególności dotyczącymi wpływu zmian w Azji na Stany Zjednoczone. Choć wiele uwag dotyczących bezrobocia i bezdomności może brzmieć dziwnie dla europejskich uszu, warto czytać eksperta słuchanego za oceanem przez decydentów w biznesie i polityce. Inspirujące są zwłaszcza jego uwagi o możliwości odnalezienia się mniejszych państw w konflikcie między USA a Chinami. Tekst Patrycji Pendrakowskiej zachęca zaś do zmierzenia się z tym wyzwaniem z perspektywy strategii Polski. Jej obserwacje na marginesie spotkania formatu 17+1, łączącego państwa środkowoeuropejskie z Chinami, mogą pozostać na długo aktualne.

Jeśli mowa o umiejętności odnajdowania własnych szans i ich wykorzystywania między potężnymi tego świata, warto spoglądać na Singapur. Dzięki tekstowi Anny Grzywacz lepiej rozumiemy sposób myślenia osoby, która uważana jest za autora sukcesu tego miasta-państwa, Lee Kuan Yewa (LKY), pierwszego premiera Singapuru i ojca obecnego szefa rządu. To w dużej mierze dzięki jego wizji i umiejętnościom przywódczym małe państwo zawdzięcza transformację z biednego prowincjonalnego ośrodka w jedno z finansowych i handlowych centrów świata. Czytelniczkom i Czytelnikom pozostawiamy jednak ocenę, czy chcieliby żyć w państwie rządzonym wedle filozofii LKY.

Rozpoczęty w zeszłym roku konflikt handlowy między Stanami Zjednoczonymi a Chinami dotyczy coraz to nowych dziedzin, w tym przede wszystkim innowacji i zastosowania nowym technologii. Głośno w ostatnim czasie było zwłaszcza o telefonii komórkowej piątej generacji i sporach wokół dostawców infrastruktury. Strona amerykańska konsekwentnie naciskała na ograniczenie aktywności chińskich podmiotów, w tym Huawei, na rynkach państw zaprzyjaźnionych i sojuszniczych. Wszyscy, którzy chcą zrozumieć, na czym polega ta technologiczna nowość i jej gospodarcze, polityczne oraz strategiczne konsekwencje powinni zajrzeć do tekstu Pawła Behrendta. Daje on tam przykłady nie tylko USA, Korei i Chin, ale także Wietnamu, państwa średniej wielkości, którym być może w tym wypadku warto się inspirować.

Andrzej Anders rysuje pole kolejnego potencjalnego globalnego konfliktu: śmieci. Kiedy patrzymy na coraz czystsze ulice w Polsce, wypucowane holenderskie miasteczko czy niemiecki Ordnung, zapominamy często, że tę schludność i względne bogactwo zawdzięczamy wielu innym społeczeństwom. Nie tylko produkują żywność i towary, bez których nie wyobrażamy sobie naszej rozrywki ani pracy, ale także odbierają miliardy ton naszych śmieci. Wypada się zastanowić, co się stanie, jak poproszą nas grzecznie, byśmy sobie sami z nimi poradzili?

Ktoś, komu by się wydawało, że konflikty w Azji dotyczą tylko kształtu przyszłości, powinien przyjrzeć się stosunkom Japonii i Korei Południowej. Na tym przykładzie widać, jak przeszłość i pamięć o niej kształtuje naszą teraźniejszości przyszłość. Między dwoma krajami, których najważniejszym sojusznikiem w wymiarze bezpieczeństwa są Stany Zjednoczone, które łączy obawa przed wzrastającą potęgą jednego sąsiada (Chin)i nieprzewidywalnością drugiego (innej Korei), powiało chłodem z powodu niekończących się rozliczeń II wojny światowej. Z różnych perspektyw opisują to dla nas Roman Husarski i Karolina Zdanowicz. Rozwój gospodarczy i pole position w technologicznym wyścigu nie rozwiązują problemów z historią i przeszłością. Wszystkim, którzy chcieliby wierzyć, że wojny o pamięć dotyczą społeczeństw peryferyjnych, polecam lekturę tych tekstów i przemyślenie sprawy.

Azja to nie tylko konflikty, ale także szansa, o czym piszemy w drugiej części naszego periodyku. Dla wszystkich chcących prowadzić tam badania obowiązkową lekturą powinien być tekst Patrycji Pendrakowskiej opowiadający o jej pobycie badawczym na Chińskiej Akademii Nauk Społecznych. Być może powinny go przeczytać w pierwszej kolejności władze polskich ministerstw, uczelni i akademii, ponieważ wygląda na to, że jeśli chodzi o tworzenie warunków do prowadzenia prac badawczych, odjeżdża nam już nie tylko Zachód, ale także Wschód.

Dzięki szeregom umów w ciągu ostatnich lat między Japonią a Unią Europejską, na naszych oczach powstaje pogłębiona strefa wolnego handlu, łącząca kraje demokratyczne w dalszym ciągu odpowiadające wspólnie za znaczącą część światowego PKB. Porozumienia regulują nie tylko kwestie wymiany towarów i usług, ale także problemy środowiskowe i ochrony danych osobowych, stwarzając ramy dalszego pogłębienia współpracy na linii Tokio-Bruksela i określając standardy przyszłych europejskich układów handlowych. O szansach dla biznesu, japońskiego w Polsce i polskiego w Kraju Kwitnącej Wiśni, pisze dla nas Magdalena Pająk.

Inną częścią Eurazji, która w związku z rozwojem połączeń w ramach tego wielkiego kontynentu będzie się prawdopodobnie szybko rozwijać, jest Azja Centralna. Na szczególną uwagę zasługują przemiany polityczne, jakie zachodzą od kilku lat w tym regionie. Uzbekistan otwiera się na świat. Po ćwierćwieczu rządów Islama Karimowa, od końca 2016 r. w kraju tym rozpoczął się czas reform, firmowanych przez prezydenta Szawkata Mirzijojewa i wspieranych przez międzynarodowe instytucje finansowe. W sąsiednim Kazachstanie, będącym największą gospodarką Azji Centralnej, w marcu br. urząd złożył Nursułtan Nazarbajew, rządzący tym krajem od uzyskania przezeń niepodległości. O szansach biznesowych, jakie tworzy rozwój połączeń i infrastruktury w ramach regionu i między nim, a Europą i dalej Chinami, warto przeczytać w bardzo ciekawym wywiadzie Magdaleny Sobańskiej-Cwaliny z Margułanem Baimukhanem, ambasadorem Republiki Kazachstanu w Polsce.

Pora więc robić herbatę (w większości z Azji) lub kawę (nie tylko stamtąd), mościć się w kanapie (być może z Chin) z komórką lub komputerem w ręku (prawie na pewno z tego kraju), przykrywać się kocykiem (zapewne z Wietnamu, Pakistanu, Indii lub Bangladeszu) i czytać teksty o tym regionie świata, skąd pochodzi coraz więcej rzeczy z naszego codziennego świata. Życzymy przyjemnej lektury!

czytaj więcej

Tydzień w Azji: Lider Samsunga wraca do więzienia. Kryzys przywództwa w jednej z największych firm technologicznych na świecie

W połowie stycznia bieżącego roku światowe media obiegła informacja, że Lee Jae-yong, wiceprezes i faktyczny lider konglomeratu Samsung, został skazany przez sąd w Seulu na dwa i pół roku bezwzględnego pozbawienia wolności.

Tydzień w Azji #58: Wybory do irańskiego parlamentu: zwycięstwo twardogłowych w cieniu koronawirusa

Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.

Azjatech #107: W 2 godziny z Tokio do Nowego Jorku przez orbitę Ziemi

Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.

Dr Krzysztof Zalewski uczestnikiem Kigali Global Dialogue w Rwandzie

Krótka notatka i galeria zdjęć od przewodniczącego rady Fundacji Instytut Boyma, który przebywa w Rwandzie na konferencji "Kigali Global Dialogue".

Tydzień w Azji: 30-lecie chińskiego uczestnictwa w misjach pokojowych ONZ – analiza podejścia i motywacji Pekinu

Z ponad 2500 błękitnymi hełmami obecnie w służbie czynnej, z tym 13 na kluczowych stanowiskach dowódczych, Państwo Środka jest najliczniejszym uczestnikiem misji pokojowych ONZ spośród stałych członków RB ONZ. 

Forbes: Rok 2022. Co na nas czeka w Azji na styku gospodarki i polityki?

Pandemia dobitnie pokazała, że należy spodziewać się rzeczy pozornie niespodziewanych. Sygnały ostrzegające przed gwałtowną zmianą często pojawiają się z dużym wyprzedzeniem. Podobnie jednak jak z wróżbami wyroczni delfickiej, stają się zrozumiałe dopiero po fakcie. Dokąd zaprowadzą nas obserwowane obecnie trendy w przyszłym roku?

RP: Bartosz Łopiński: W międzynarodowym rozwoju firmy warto postawić na kulturę

- Korzystając z działania w różnych strefach czasowych możemy stworzyć ciągły proces pracy nad projektem: od wytwarzania oprogramowania, poprzez testowanie i poprawianie błędów - mówi Bartosz Łopiński, prezes Billennium

Likwidacja kolonii polskiej na terenie Mandżurii (północno-wschodnich Chin)

Pani Łucja Drabczak - Polka urodzona w Harbinie, dzieciństwo spędziła w Chinach. Do Polski powróciła w wieku 10 lat. Jest autorką książki "Moje Chiny... Wspomnienia z dzieciństwa". Skontaktowała się z nami, aby przekazać wyjątkowe rodzinne wspomnienia związane z opuszczeniem Mandżurii w 1949 roku.

Relacja video ze spotkania autorskiego z profesorem Góralczykiem

27 czerwca odbyło się spotkanie autorskie z profesorem Bogdanem Góralczykiem dotyczące jego książki "Wielki renesans. Chińska transformacja i jej konsekwencje".

Forbes: Jeśli ta wojna ujdzie Moskwie na sucho, Chiny staną się agresywne

Azja w większości nie zajmuje zdecydowanego stanowiska w wojnie ukraińskiej, przyjmując pozycję wyczekującą. W miarę upływu czasu i rosnącego wpływu konfliktu na globalne perspektywy gospodarcze, największe stolice przyglądają się jednak z rosnącym niepokojem europejskiej wojnie.

Tydzień w Azji #184: Biznes szykuje się na wojnę o Tajwan. Powstają plany ewakuacji

Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.

RP: Polska żywność może teraz trafić szerszym strumieniem do Uzbekistanu

W ostatnich kilkunastu latach wielkość obrotów artykułami rolno-spożywczymi Polski z Uzbekistanem nie była imponująca. Teraz może się to zmienić.

Azjatech #169: Chińczycy zamierzają wykorzystać zakaz dla aut spalinowych w Europie

Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.

Tydzień w Azji #108: Koreańska odbudowa gospodarcza dwóch prędkości

Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.

Tydzień w Azji #240: Kolejny kraj zakazuje eksportu cennych surowców

Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.

Kazachsko-białoruskie relacje w cieniu Kremla

Kazachstan i Białoruś od wielu lat stopniowo zacieśniają współpracę na płaszczyźnie politycznej, społecznej oraz gospodarczej i to coraz częściej  bez oglądania się na interesy i stanowisko Kremla.

Forbes: Wszystkie role Tenzina Gjaco. Nowego Dalajlamy nie będzie?

„Miłość to brak oceniania”. „Szczęście to nie jest gotowy produkt. To skutek Twoich działań”. (...). Jeśli wy, wasi rodzice lub dziadkowie byliście hipisami lub przynajmniej słuchaliście Bitelsów, znacie prawdopodobnie któryś z tych cytatów od wczesnej młodości.

The Dasgupta Review on Women and the Environmental Crisis

Commissioned in 2019 by the British government and published in February 2021, The Dasgupta Review has been likened to the 2006 Stern Review. Where the latter brought to widespread attention the many failings of the world economy in the face of global warming, the former makes similar points as regards biodiversity – and identifies the unique challenges faced by women.

Tydzień w Azji #105: Koniec ery kanclerz Merkel. Jak zmieni się niemiecka polityka zagraniczna?

Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.

Kim Dzong UN i jego jointy. Czy marihuana faktycznie jest legalna w Korei Północnej?

Nieustannie jesteśmy karmieni różnymi sensacyjnymi wiadomościami z Korei Północnej. Nasz wewnętrzny krytycyzm w stosunku do oryginalnych newsów zazwyczaj jest osłabiony. Łatwiej nam zaakceptować absurdalne informacje w stosunku do reżimu, który określany jest jako „szalony”, a w dodatku wyjątkowo skutecznie próbujący izolować się od reszty świata. Niestety często nawet poważne platformy informacyjne powielają niesprawdzone i wątpliwe […]

Tydzień w Azji #200: Restart 9. największego państwa świata to zła wiadomość dla Rosji

Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.

Azjatech #234: Indie otworzą trzy strategiczne fabryki, by stać się elektroniczną potęgą

Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.

Zmiany na Jedwabnym Szlaku: dokąd zmierza Azja Centralna? [nagranie + fotorelacja]

Debata Instytutu Boyma poświęcona miejscu Azji Centralnej w światowej gospodarce i możliwościach Polski zaistnienia w tym regionie odbyła się w poniedziałek 28 października 2019 w Warszawie.

Forbes: E-prowincja. Czy koronawirus może stać się szansą dla mniejszych miejscowości?

Jednym z widocznych efektów globalizacji stała się rosnąca rola dużych ośrodków miejskich i pogłębiający się dystans rozwojowy, dzielący je od mniejszych miejscowości. W wyniku pandemii ten trend może ulec spowolnieniu lub nawet odwróceniu. Między innymi dzięki upowszechnieniu się pracy zdalnej