Polityka

Czy interwencja humanitarna w Azji jest możliwa?

(Subiektywny) przegląd wybranych artykułów badawczych dotyczących stosunków międzynarodowych w regionie Azji i Pacyfiku publikowanych w wiodących czasopismach naukowych.

Instytut Boyma 06.09.2020

Czy interwencja humanitarna w Azji jest możliwa? — Pak K. Lee, Cecilia Ducci (2020) No humanitarian intervention in Asian genocides: how possible and legitimate? Third World Quarterly. doi: 10.1080/01436597.2020.1774358.

Kryzys humanitarny związany z wygnaniem ludności Rohingya z Birmy w sierpniu 2017 roku jest jednym z najpoważniejszych wyzwań polityczno-społecznych dla tego państwa, ASEANu i innych organizacji międzynarodowych, a także aktorów pozarządowych. Autorzy artykułu przekonują nawet, że prześladowania tej muzułmańskiej mniejszości to ludobójstwo i najpoważniejsze wyzwanie od czasu ludobójstwa w Rwandzie (s. 1), ale mimo to społeczność międzynarodowa nie interweniowała. Dlaczego? Na to pytanie starają się odpowiedzieć autorzy omawiając kilka przyczyn. Po pierwsze, Birma ma dobre relacje z Chinami (zarówno ekonomiczne, jak i militarne). To ChRL blokowała pracę Rady Bezpieczeństwa ONZ i innych organów powiązanych z ONZ. Po drugie, z historycznego punktu widzenia, nie ma „tradycji” interweniowania w regionie Azji i Pacyfiku. Nie oznacza to jednak, że „czynnik chiński” wyjaśnia sytuację. Autorzy koncentrują więc swoją analizę na roli USA – państwa, które promuje swój wizerunek jako obrońcy wolności i demokracji (s. 2).

Autorzy analizują przypadki masowych aktów okrucieństwa – masakry na komunistach w Indonezji w latach 1965–1966, eliminacji Bengalów w Pakistanie w 1971 roku, ludobójstwa w Kambodży w latach 1975–1979, zbrodni popełnionych na Tamilach na Sri Lance w 2008 roku oraz inwazji Indonezji na Timor Wschodni i związane z tym masowe naruszenia praw człowieka w latach 1975–1979. W omawianych przez autorów przypadkach Stany Zjednoczone odegrały rolę wspierającą, a w najlepszym przypadku po prostu neutralną (wspierając przewrót w Indonezji, sprzedając broń armii pakistańskiej czy aprobując inwazję na Timor Wschodni) (s. 4). Zakończenie rywalizacji zimnowojennej przewartościowało politykę państw regionu, ale jak podkreślają autorzy USA nie reaguję na zbrodnie popełniane na ludności cywilnej również i po zakończeniu zimnej wojny (Timor Wschodni w 1999 roku, Sri Lanka w 2008 roku, Myanmar w 2017 roku).

Autorzy analizują podejście dwóch mocarstw,USA i Chin, najważniejszych aktorów kontynentu azjatyckiego, a także (i przede wszystkim) stałych członków Rady Bezpieczeństwa ONZ. Autorzy przekonują, że blokowanie interwencji przez Chiny spotyka się z brakiem woli politycznej USA. Zachowanie obu podmiotów jest warunkowane: strukturą normatywną (tym, kiedy interwencja jest uzasadniona) oraz interesami geostrategicznymi (s. 5). Badacze podkreślają, że normy i ich interpretacje są zmienne w czasie i zależne od aktorów podejmujących decyzje, w tym na postawie oceny efektywności podejmowanych wcześniej działań. W sytuacji konfliktu podmiot „wybiera sobie” to, co mu odpowiada i jest zgodne z jego aktualną linią polityczną. Trudność zaczyna się już w samej definicji kryzysu humanitarnego – jak określić czy mamy już do czynienia z kryzysem oraz kogo należy chronić. Następnie, pojawia się kolejna trudność – na ile interwencja godzi w zasadę suwerenności i nieingerencji w sprawy wewnętrzne. Nie bez znaczenia jest również to, że od 2005 roku decyzje dotyczące interwencji akceptuje RB ONZ.

Na to wszystko nakłada się pluralizm poglądów zaangażowanych podmiotów co do sposobu interwencji. ASEAN jest przeciwne zewnętrznej ingerencji, zaś samo znaczenie kryzysu zostało sprowadzone do kwestii nielegalnej migracji i handlu ludźmi. Stowarzyszenie prowadzi działania głównie skoncentrowane na problemie repatriacji. Poparcia interwencji nie można było oczekiwać od mocarstw (Rosja, USA i Chiny jako stali członkowie RB ONZ najczęściej zgłaszają weto). I chociaż kryzys ma znaczenie regionalne i międzynarodowe to do interwencji nie dochodzi również wtedy, gdy państwo goszczące nie wyraża zgody. Chiny „wsparły” interwencję na Timorze Wschodnim w 1999 roku, głównie dlatego, że Indonezja zgodziła się na misję ONZ. Równie istotne znaczenie mają koszty związane z interwencją, w tym polityczne. Nie można się spodziewać, że rząd Myanmaru, w tym już dzisiaj nieco mniej lubiana Aung San Suu Kyi, zmieni politykę wobec tej mniejszości, głównie ze względu na potrzebę utrzymania poparcia społecznego dla rządu.

Anna Grzywacz

Doktor nauk społecznych w zakresie nauk o polityce, adiunktka w Instytucie Studiów Politycznych PAN. Laureatka konkursów Narodowego Centrum Nauki oraz stypendium Ministra Edukacji i Nauki dla wybitnych młodych naukowców (2022–2025). Jej zainteresowania naukowe: stosunki międzynarodowe w Azji Południowo-Wschodniej, ASEAN, średnie potęgi i polityka dyskursywna.

czytaj więcej

Oblicza azjatyckiego stulecia – Dyskusja wokół Kwartalnika Boyma 4(6)/2020

Spotkanie odbędzie się we czwartek, 21 stycznia 2021 o godzinie 19:00 za pośrednictwem platformy Zoom. Do udziału w dyskusji oraz spotkaniu online z autorami i autorkami Instytutu Boyma zapraszamy wszystkich zainteresowanych.

Tydzień w Azji #21: Czy prezydent Tokajew zwycięży z internetem?

Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości. W tym numerze piszemy o sytuacji politycznej w Kazachstanie, dyplomacji w Zatoce Perskiej i problemach środowiskowych w Dżakarcie.

Azjatech #157: Powódź po suszy. Czy światową gospodarkę zaleje nadprodukcja chipów?

Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.

Azjatech #222: Kazachstan staje się regionalnym liderem innowacyjności w onkologii

Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.

Azjatech #47: Kazachska nauka próbuje swoich sił w walce z koronawirusem

Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.

Tydzień w Azji #299: Tajwan poczuł presję Trumpa. Wydatki na obronność muszą wzrosnąć

Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.

RP: Czas Ankary w Azji Centralnej? Co z Warszawą?

Globalny kryzys gospodarczy spowodowany pandemią a następnie agresją Rosji na Ukrainę odbił się negatywnie na gospodarkach państwa Azji Centralnej. Chce to wykorzystać Turcja, która może być mocnym konkurentem Polski podczas odbudowy Ukrainy.

Program staży w Instytucie Studiów Azjatyckich i Globalnych im. Michała Boyma

Instytut Boyma uruchamia program staży dla studentów, wychodząc naprzeciw prośbom i oczekiwaniom związanym ze skromną ofertą staży finansowanych ze środków publicznych w ośrodkach analitycznych/centrach badawczych w Polsce.

Iran wysycha

Urmia – niegdyś drugie największe słone jezioro na Bliskim Wschodzie, dające schronienie tysiącom pelikanów, czapli i flamingów oraz słynące ze swoich zdrowotnych właściwości, stało się symbolem katastrofy ekologicznej w Iranie.

Inicjatywa #KobietywBoymie

W Instytucie Boyma wychodzimy z nową inicjatywą, która ma na celu pokazanie aktywności tej - często mniej widocznej - połowy społeczeństwa. Będziemy pisać, o tym, co kobiety myślą, mówią i robią. Będziemy też nagłaśniać to, co kobiety badają i o czym piszą.

Azjatech #25: Chiny stawiają na produkcję śmigłowców

Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.

Forbes: Nowy blask Samarkandy. Jak Uzbekistan otwiera się na świat

Nowy prezydent Uzbekistanu liberalizuje gospodarkę i przyczynia się do polepszenia współpracy w sąsiedztwie. Na nowej polityce Taszkientu mogą zyskać nie tylko mieszkańcy regionu, ale również przedsiębiorcy zagraniczni, którzy będą w stanie umiejętnie wykorzystać reformy w Azji Centralnej i zminimalizować ryzyka związane z działalnością na tamtejszym trudnym rynku

Tydzień w Azji #62: Chiny na drodze do odebrania USA światowego przywództwa

Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.

Tydzień w Azji: Pandemia koronawirusa tłem kolejnego kryzysu w relacjach Pekin-Tajpej

Rozwój pandemii koronawirusa przyniósł nowe napięcia na linii Pekin-Tajpej. Jaki wpływ mają te niedawne wydarzenia na nastroje społeczne na wyspie?

Azjatech #6: Latająca taksówka, Technovation Challenge, klej przydatny w walce z rakiem

Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości. W tym numerze najświeższe wiadomości o technologiach z Chin, Uzbekistanu oraz Japonii.

Azjatech #144: Iphone 13 made in India

Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.

Tydzień w Azji: Okoliczności odejścia premiera Abe

O potencjalnej rezygnacji spekulowano jeszcze przed pierwszymi wizytami premiera w szpitalu, zwiastującymi jego odejście z powodu silnego nawrotu wrzodziejącego zapalenia jelita grubego – choroby, która oficjalnie wymusiła na Abe rezygnację z premierostwa w 2007 roku.

Rozwój sił desantowych Marynarki Wojennej Chińskiej Armii Ludowo-Wyzwoleńczej

Ważnym elementem chińskich sił morskich są okręty desantowe. Zapewniają one możliwość przerzutu sił lądowych do potencjalnego regionu działań oraz ich bezpośredniego wsparcia i zaopatrywania.

Forbes: Twarz jak księżyc w pełni. Jak być piękną w Indiach?

Bogacąca się, liczna i ciągle młoda klasa średnia w Indiach ma coraz większe aspiracje. Dotyczy to też wyglądu, który w dobie zdjęć przesyłanych przez media społecznościowe staje się coraz istotniejszym symbolem pozycji społecznej. Jeśli dotychczasowe trendy się utrzymają, już wkrótce Indie staną się jednym z głównych rynków dla światowej branży beauty. Czy polski biznes skorzysta z tej szansy?

Tydzień w Azji #75: Japonia chce wspierać turystykę, ale plan blokują podejrzenia korupcyjne

Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.

Tydzień w Azji #47: Negocjacje z WTO, rozmowy o EAUE. Czy Uzbekistan musi wybrać?

Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.

Partnerzy medialni Instytutu Boyma

Nie ustajemy w działaniu na rzecz rozwoju debaty na tematy globalne w Polsce.

Tydzień w Azji #114: Aleksander Kwaśniewski tworzy nam dobry, gospodarczy klimat w Uzbekistanie

Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.

Azjatech #156: Chiński potentat wstrzymuje inwestycję w USA. Technologiczna „żelazna kurtyna” to obosieczna broń

Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.