Kwartalnik Boyma – nr 2 (16)/2023

Oddawany do rąk Czytelniczek i Czytelników numer Kwartalnika poświęcony jest w znacznej mierze Indiom. 2023 rok był bowiem czasem potwierdzenia rosnącej roli Indii nie tylko w regionie, ale także na scenie globalnej. W targanej kryzysami i konfliktami wewnętrznymi Azji Południowej państwo to jawi się jako oaza stabilności. Wielkim sukcesem – nie tylko wizerunkowym – okazała się podróż premiera Narendry Modiego do Stanów Zjednoczonych. Szef indyjskiego rządu był tam witany jako lider wschodzącego mocarstwa i równoprawny partner, istotny w polityce balansu strategicznego wobec rosnących w siłę i asertywność Chin. Jednocześnie Indie stały się wiosną 2023 roku wedle danych ONZ najludniejszym krajem globu z ponad 1,4 miliarda mieszkańców. Warto uświadomić sobie skalę tego państwa: co szósty człowiek jest obecnie Indusem.

Mimo zawirowań geopolitycznych w regionie i na świecie, najludniejsze państwo globu utrzymało wzrost gospodarczy na poziomie ponad 6 proc. Działo się to w momencie, kiedy dotychczasowy lider wzrostu wśród wielkich państw, czyli Chiny, swoją dynamikę wytraca. Indyjska inflacja na poziomie 4-5 proc. jest pod kontrolą: ani zbyt wysoka, jak w wielu państwach Zachodu i Polsce, ani zbyt niska, co jest wyzwaniem dla zmagających się z wizją deflacji Chin. Te dane ekonomiczne dobrze wróżą przyszłości Indii na scenie międzynarodowej – oczywiste jest bowiem, że siła ekonomiczna i polityczna są ze sobą ściśle związane. Indie ściąga też wiele inwestycji zagranicznych, od firm motoryzacyjnych z Japonii i Korei Południowej, po elektronikę. Symbolem przenoszenia części produkcji na subkontynent jest rosnąca jak na drożdżach montownia iPhonów, gdzie telefony dla amerykańskiego Apple’a składa tajwański Foxconn. Ten trend prawdopodobnie będzie się nasilał, bo inwestycje w Indiach są najpewniejszą drogą do uzyskania dostępu do bardzo szybko rosnącego rynku konsumenckiego tego ciągle biednego kraju.

Jaką politykę zagraniczną prowadzi to rosnące mocarstwo? Czemu nie zawsze ją rozumiemy? O tym traktuje tekst dr Krzysztofa M. Zalewskiego, który pokazuje, że różnice w percepcji dotyczą nie tylko konkretnych działań czy celów, ale samego postrzegania relacji międzynarodowych i roli Indii w świecie.

Istotnym elementem polityki zagranicznej jest przekonanie, że Indie powinny być głosem państw globalnego Południa przy najważniejszych stołach rozmów. Z tego powodu tak wiele New Delhi zainwestowało w latach 2022-2023 w swoją prezydencję w ramach grupy G20, ważnych systemowo gospodarek świata. O celach tej prezydencji Ada Dyndo rozmawiała z Shairee Malhotrą, koordynatorką grupy zadaniowej ds. zreformowanego multilateralizmu na rzecz indyjskiej prezydencji w G20.

Z kolei Patrycja Pendrakowska i dr Krzysztof M. Zalewski poprzez artykuł „Peace is a precondition for LiFE. How systemic conflicts endanger developmental goals” włączyli się w pracę międzynarodowej grupy zadaniowej think tanków związanych z indyjską prezydencją w G20, argumentując, że zakończenie konfliktów zbrojnych jest warunkiem osiągania celów rozwojowych. To był chyba jedyny polski głos na tym forum.

Indie przedstawiają się jako największa demokracja świata. Już za kilka miesięcy – wiosną 2024 roku – setki milionów ludzi wybiorą izbę niższą indyjskiego parlamentu, zwaną Lok Sabha. Jaka jest kondycja tej wielkiej demokracji? Dzięki uprzejmości „Krytyki Politycznej” i redaktora Sławomira Blichiewicza publikujemy w kwartalniku traktujący o tym tekst, który pierwotnie ukazał się na platformie internetowej „Krytyki”.

Obecny numer zamyka niezwykle interesujący artykuł dr Jerzego Olędzkiego, który analizuje transformacje energetyczne. Autor spojrzał bardziej na północ i skupił się na Azji Środkowej. Jak pisze, „sytuacja energetyczna Azji Centralnej w teorii jest dobra. Bogactwo zasobów naturalnych gazu i ropy w Kazachstanie, Turkmenistanie i Uzbekistanie oraz system rzeczny umożliwiający pozyskiwanie energii z hydroelektrowni w Kirgistanie i Tadżykistanie wydają się wystarczające dla zapewniania regionowi bezpieczeństwa energetycznego.” Ale jak jest naprawdę?

Zachęcamy do lektury najnowszego wydania naszego kwartalnika dotyczącego spraw Azji w coraz bardziej azjatyckim świecie i refleksji nad tym, czemu współpraca Polski z tą dynamiczną gospodarczo i ważną politycznie częścią świata jest zaniedbywana. Od roku nie mamy ambasadora w Nowym Delhi, niedawno faktycznie przestało działać zagraniczne biuro handlowe PAIH w Mumbaju. Polska współpraca z największymi państwami Azji Centralnej też nie w pełni wykorzystuje potencjał tych relacji. Czy stać nas – jako państwo i społeczeństwo – na zmarnowanie takich szans?

czytaj więcej

Sztuczna Inteligencja (AI)

Chińskie prace nad wojskowym wykorzystaniem sztucznej inteligencji

Intensywna modernizacja i chęć dorównania siłom zbrojnym Stanów Zjednoczonych sprawiły, że w Chinach rośnie zainteresowanie militarnym zastosowaniem futurystycznych technologii.

Paweł Behrendt

Analizy

Prezydent Tokajew zapowiada nowy program rozwoju gospodarczego Kazachstanu

W grupie kluczowych obszarów objętych programem znalazł się m.in. proces demokratyzacji systemu władzy z uwzględnieniem pogłębienia decentralizacji, reformy społeczne ukierunkowane na kształtowanie społeczeństwa obywatelskiego, rozwój nauki i szkolnictwa oraz reformy gospodarcze, których fundamentem miała stać się dywersyfikacja branżowa i wielowektorowość polityki zagranicznej.