Kwartalnik Boyma

Kwartalnik Instytutu Boyma – nr 2/2019

Zapraszamy Państwa do lektury drugiego wydania Kwartalnika Boyma – czasopisma inicjującego debatę na istotne tematy związane z Azją Centralną, Azją Południową, Azją Południowo-Wschodnią i Azją Wschodnią.

Pobierz ten materiał w  PDF

Instytut Boyma 23.10.2019

Mamy przyjemność zaprezentować drugi numer naszego Kwartalnika wydawanego przez zespół analityczek i analityków Instytutu Boyma. Zgodnie z misją analizujemy w nim te trendy i wydarzenia w Azji, które mają znaczenie dla Polski i Unii Europejskiej.

Nasza epoka jest w rosnącym stopniu wiekiem tego największego z kontynentów. Stamtąd nadchodzą impulsy rozwojowe, idee, szanse i zagrożenia dla wykluwającego się nowego porządku międzynarodowego. USA są i pozostaną zapewne w przewidywalnym czasie największą potęgą militarną, wspartą silną innowacyjną gospodarką i pierwszoplanową rolą odgrywaną w światowym systemie finansowym i handlowym. Unia Europejska, choć targana wieloma kryzysami, od gospodarki bliskiej stagnacji, przez kryzys tożsamości związany z konsekwencjami napływu wielu milionów ludzi z innych części świata aż po podziały między państwami członkowskimi starymi i nowymi, Wschodem i Zachodem, Północą a Południem, pozostaje największą potęgą handlową świata. Ale elity wielu państw Azji czują, że nadchodzi także ich czas.

W momencie składania tego numeru ciągle nie wiemy, jak zakończy się saga Brexitu, ale fenomen Wielkiej Brytanii, najstarszej parlamentarnej demokracji świata niebędącej w stanie podjąć decyzji dotyczącej swoich relacji z Unią, mówi nam wiele o epoce, w której żyjemy. Londyn w wieku Azji chciałby ze zdwojoną siłą powrócić na ten kontynent, dzięki któremu stał się kiedyś największym mocarstwem morskim, nie musząc swych interesów uzgadniać z pozostałymi państwami członkowskimi. Czas pokaże, czy rzeczywiście nawet wielkie państwo europejskie jest w stanie w pojedynkę być partnerem dla wzrastających potęg azjatyckich: dziś Chin coraz silniej konkurujących z dojrzałymi azjatyckimi tygrysami, Japonią i Koreą Południową, jutro być może Indii i Indonezji, którym pojutrze wyzwanie — miejmy nadzieję tylko gospodarcze — rzucą prawdopodobnie inne państwa Azji Południowo-Wschodniej.

W ostatnim czasie wyobraźnię polską rozgrzewa zwłaszcza Nowy Jedwabny Szlak, a konkretnie jego lądowe i morskie odnogi, które przez lądy Eurazji i Bałtyk kończyć się będą być może na terytorium Polski. Fenomen ten obrazuje jednak większą całość: leżymy na drugim końcu tego samego wielkiego lądu, co Chiny, Indie oraz inne obecne i przyszłe potęgi Azji. Jeśli chcemy, by nasz rozwój był związany z ich wzrostem, powinniśmy dobrze rozumieć, jakie szanse i zagrożenia związane są ze zmieniającą się dynamiką relacji między najważniejszymi aktorami w regionie. Okazji i wyzwań często nie da się oddzielić, musimy radzić sobie z całym pakietem. Dlatego warto, by różne kompetencje eksperckie oraz doświadczenia zawodowe łączyły się, by lepiej rozumieć i działać na rzecz rozwijającej się Polski i Europy w azjatyckim stuleciu. Taki jest cel naszego Instytutu.

Dobrym wprowadzeniem do złożoności relacji we współczesnym świecie jest wywiad Eweliny Horoszkiewicz z profesorem Williamem Yu z Los Angeles. Naukowiec łączy perspektywę ekonomii lokalnej, osadzoną w jednym z najbardziej innowacyjnych miast świata, z analizami globalnymi, w szczególności dotyczącymi wpływu zmian w Azji na Stany Zjednoczone. Choć wiele uwag dotyczących bezrobocia i bezdomności może brzmieć dziwnie dla europejskich uszu, warto czytać eksperta słuchanego za oceanem przez decydentów w biznesie i polityce. Inspirujące są zwłaszcza jego uwagi o możliwości odnalezienia się mniejszych państw w konflikcie między USA a Chinami. Tekst Patrycji Pendrakowskiej zachęca zaś do zmierzenia się z tym wyzwaniem z perspektywy strategii Polski. Jej obserwacje na marginesie spotkania formatu 17+1, łączącego państwa środkowoeuropejskie z Chinami, mogą pozostać na długo aktualne.

Jeśli mowa o umiejętności odnajdowania własnych szans i ich wykorzystywania między potężnymi tego świata, warto spoglądać na Singapur. Dzięki tekstowi Anny Grzywacz lepiej rozumiemy sposób myślenia osoby, która uważana jest za autora sukcesu tego miasta-państwa, Lee Kuan Yewa (LKY), pierwszego premiera Singapuru i ojca obecnego szefa rządu. To w dużej mierze dzięki jego wizji i umiejętnościom przywódczym małe państwo zawdzięcza transformację z biednego prowincjonalnego ośrodka w jedno z finansowych i handlowych centrów świata. Czytelniczkom i Czytelnikom pozostawiamy jednak ocenę, czy chcieliby żyć w państwie rządzonym wedle filozofii LKY.

Rozpoczęty w zeszłym roku konflikt handlowy między Stanami Zjednoczonymi a Chinami dotyczy coraz to nowych dziedzin, w tym przede wszystkim innowacji i zastosowania nowym technologii. Głośno w ostatnim czasie było zwłaszcza o telefonii komórkowej piątej generacji i sporach wokół dostawców infrastruktury. Strona amerykańska konsekwentnie naciskała na ograniczenie aktywności chińskich podmiotów, w tym Huawei, na rynkach państw zaprzyjaźnionych i sojuszniczych. Wszyscy, którzy chcą zrozumieć, na czym polega ta technologiczna nowość i jej gospodarcze, polityczne oraz strategiczne konsekwencje powinni zajrzeć do tekstu Pawła Behrendta. Daje on tam przykłady nie tylko USA, Korei i Chin, ale także Wietnamu, państwa średniej wielkości, którym być może w tym wypadku warto się inspirować.

Andrzej Anders rysuje pole kolejnego potencjalnego globalnego konfliktu: śmieci. Kiedy patrzymy na coraz czystsze ulice w Polsce, wypucowane holenderskie miasteczko czy niemiecki Ordnung, zapominamy często, że tę schludność i względne bogactwo zawdzięczamy wielu innym społeczeństwom. Nie tylko produkują żywność i towary, bez których nie wyobrażamy sobie naszej rozrywki ani pracy, ale także odbierają miliardy ton naszych śmieci. Wypada się zastanowić, co się stanie, jak poproszą nas grzecznie, byśmy sobie sami z nimi poradzili?

Ktoś, komu by się wydawało, że konflikty w Azji dotyczą tylko kształtu przyszłości, powinien przyjrzeć się stosunkom Japonii i Korei Południowej. Na tym przykładzie widać, jak przeszłość i pamięć o niej kształtuje naszą teraźniejszości przyszłość. Między dwoma krajami, których najważniejszym sojusznikiem w wymiarze bezpieczeństwa są Stany Zjednoczone, które łączy obawa przed wzrastającą potęgą jednego sąsiada (Chin)i nieprzewidywalnością drugiego (innej Korei), powiało chłodem z powodu niekończących się rozliczeń II wojny światowej. Z różnych perspektyw opisują to dla nas Roman Husarski i Karolina Zdanowicz. Rozwój gospodarczy i pole position w technologicznym wyścigu nie rozwiązują problemów z historią i przeszłością. Wszystkim, którzy chcieliby wierzyć, że wojny o pamięć dotyczą społeczeństw peryferyjnych, polecam lekturę tych tekstów i przemyślenie sprawy.

Azja to nie tylko konflikty, ale także szansa, o czym piszemy w drugiej części naszego periodyku. Dla wszystkich chcących prowadzić tam badania obowiązkową lekturą powinien być tekst Patrycji Pendrakowskiej opowiadający o jej pobycie badawczym na Chińskiej Akademii Nauk Społecznych. Być może powinny go przeczytać w pierwszej kolejności władze polskich ministerstw, uczelni i akademii, ponieważ wygląda na to, że jeśli chodzi o tworzenie warunków do prowadzenia prac badawczych, odjeżdża nam już nie tylko Zachód, ale także Wschód.

Dzięki szeregom umów w ciągu ostatnich lat między Japonią a Unią Europejską, na naszych oczach powstaje pogłębiona strefa wolnego handlu, łącząca kraje demokratyczne w dalszym ciągu odpowiadające wspólnie za znaczącą część światowego PKB. Porozumienia regulują nie tylko kwestie wymiany towarów i usług, ale także problemy środowiskowe i ochrony danych osobowych, stwarzając ramy dalszego pogłębienia współpracy na linii Tokio-Bruksela i określając standardy przyszłych europejskich układów handlowych. O szansach dla biznesu, japońskiego w Polsce i polskiego w Kraju Kwitnącej Wiśni, pisze dla nas Magdalena Pająk.

Inną częścią Eurazji, która w związku z rozwojem połączeń w ramach tego wielkiego kontynentu będzie się prawdopodobnie szybko rozwijać, jest Azja Centralna. Na szczególną uwagę zasługują przemiany polityczne, jakie zachodzą od kilku lat w tym regionie. Uzbekistan otwiera się na świat. Po ćwierćwieczu rządów Islama Karimowa, od końca 2016 r. w kraju tym rozpoczął się czas reform, firmowanych przez prezydenta Szawkata Mirzijojewa i wspieranych przez międzynarodowe instytucje finansowe. W sąsiednim Kazachstanie, będącym największą gospodarką Azji Centralnej, w marcu br. urząd złożył Nursułtan Nazarbajew, rządzący tym krajem od uzyskania przezeń niepodległości. O szansach biznesowych, jakie tworzy rozwój połączeń i infrastruktury w ramach regionu i między nim, a Europą i dalej Chinami, warto przeczytać w bardzo ciekawym wywiadzie Magdaleny Sobańskiej-Cwaliny z Margułanem Baimukhanem, ambasadorem Republiki Kazachstanu w Polsce.

Pora więc robić herbatę (w większości z Azji) lub kawę (nie tylko stamtąd), mościć się w kanapie (być może z Chin) z komórką lub komputerem w ręku (prawie na pewno z tego kraju), przykrywać się kocykiem (zapewne z Wietnamu, Pakistanu, Indii lub Bangladeszu) i czytać teksty o tym regionie świata, skąd pochodzi coraz więcej rzeczy z naszego codziennego świata. Życzymy przyjemnej lektury!

czytaj więcej

Forbes: Wielka Brytania po brexicie chce wrócić na Pacyfik

W przeszłości Wielka Brytania dominowała nad wodami i wybrzeżami Indopacyfiku jako kolonialne imperium, nad którym nigdy nie zachodziło słońce. (...) Dzisiaj, już po definitywnym opuszczeniu Unii Europejskiej, poszukując nowej roli na arenie międzynarodowej Wielka Brytania stara się wrócić na Indopacyfik

Forbes: Hongkong jeszcze bliżej Pekinu. Zagraniczny kapitał powoli wycofuje się z regionu

Pekin umacnia kontrolę nad Hongkongiem, uzależniając miasto od władzy centralnej. Przegłosowane niedawno nowe prawo o bezpieczeństwie narodowym (...) może znacząco ograniczyć zagwarantowaną po 1997 roku niezależność miasta i swobody obywatelskie jego mieszkańców

Tekla z Mławy czy jednak warszawskiej Pragi? Tajemnica dotycząca daty i miejsca narodzin Tekli Bądarzewskiej rozwiązana

Krótka kwerenda internetowa wykazała jak mało wiadomo o Tekli Bądarzewskiej i o jej rodzinie. Najwięcej zaś kontrowersji wzbudza kwestia daty i miejsca jej narodzin.

Tydzień w Azji #104: Azjatyckie echa ataku na Kapitol

Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości

Tydzień w Azji #153: Korea Południowa myśli o nowym bloku gospodarczym

Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.

Ekologiczne i energetyczne dylematy Azji Centralnej

Zmiany klimatyczne uderzają nie tylko w system ekologiczny całej planety, ale również w społeczeństwa i gospodarki. Azja Centralna jest modelowym przykładem regionu, który doświadcza praktycznie każdego rodzaju skutków zmian klimatu.

„Obyś była matką tysiąca synów” – status kobiety w społeczeństwie indyjskim

Konstytucja Indii z 1950 roku wprowadziła zasadę równości szans płci, która przyznaje kobietom i mężczyznom takie same prawa w życiu rodzinnym, politycznym, społecznym i gospodarczym. Dlaczego zatem prawie czterdzieści procent dziewczynek w wieku 15-17 lat nie uczęszcza do szkół, wciąż kultywuje się zwyczaj przekazywania posagu a prenatalna selekcja płci to nadal ogromny społeczny problem?

Azjatech #113: Technologie atomowe na celowniku hakerów z Korei Północnej

Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.

Kwartalnik Boyma – nr 2 (24)/2025

W niniejszym wydaniu Kwartalnika Instytutu Boyma analizujemy zagadnienia z zakresu polityki międzynarodowej, debaty publicznej oraz wyzwań społecznych i geopolitycznych.

Tydzień w Azji #314: Ustawa „eksportowa” miała uderzyć w Rosję i Białoruś. Stracą jednak polskie firmy

Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.

Azjatech #208: Azja Wschodnia kolebką innowacyjności

Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.

RP: Targi międzynarodowe w Uzbekistanie znów na żywo

Uzbekistan stopniowo znosi obostrzenia związane z pandemią. Teraz przyszedł czas na przywrócenie działalności branży targowo-wystawienniczej.

RP: Korea Południowa, czyli ciastko z fasoli może być słodkością

Południowokoreański cud gospodarczy to szansa dla polskich eksporterów. Jak przygotować się do wejścia na południowokoreański rynek? Warto poznać panujące tam trendy, które promieniują na całą Azję Wschodnią.

Azjatech #131: Koniec targetowanych reklam w Chinach?

Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.

Indyjski Okrągły Stół: raport ze spotkania 9 marca

Przedstawiamy raport ze spotkania 9 marca: "Indyjski okrągły stół - wyzwania i szanse Polski na Subkontynencie". Raport powstał w oparciu o wnioski z dyskusji z przedstawicielami świata biznesu, administracji publicznej i think-tanków.

„Miasto samowystarczalne” – rozmowa z Honoratą Grzesikowską – dyrektorem biura Guallart Architects

MSC: W sierpniu 2020 r. firma, w której jest od pięciu lat jest Pani dyrektorem biura – wygrała międzynarodowy „konkurs na projekt architektoniczny Xiong’an z cechami chińskimi, zgodnie z zasadą wysokiej jakości”. Zwycięstwo zapewnił Państwu projekt ”Miasto samowystarczalne”.

RP: Gry wideo z Indii, czyli kto jest lepszy w ludo?

Wygląda na to, że wydawcy starają się na razie wciągnąć jak największą liczbę osób w świat gier wideo. Ci użytkownicy mogą z czasem nabrać apetytu na odważniejsze tytuły.

Tydzień w Azji #54: Epidemia koronawirusa – strach gorszy od zarazy?

Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.

Tydzień w Azji #127: Ofensywa OZE na Wschodzie. Kazachstan liderem

Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.

Patrycja Pendrakowska z wywiadem dla Balkan Development Support: „Państwa Europy Zachodniej skorzystały najbardziej na chińskim kapitale”

Na łamach portalu Financial Intelligence ukazał się wywiad z Patrycją Pendrakowską dla Balkan Development Support.

Azjatech #46: Systemy promieniowania UV dezynfekują autobusy w Chinach

Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.

Transcultural Winter School 2021 (8-12 listopada)

Tegoroczny projekt badawczy TSRG 2021, będący wspólną inicjatywą Leadership Excellence Institute Zeppelin (LEIZ) i Boym Institute, kontynuowany był w ramach Transcultural Winter School na Zeppelin University we Friedrichshafen, w dniach 8-12 listopada.

Ekspansja zagraniczna bez wychodzenia z biura

O zmianach w podejściu do wspierania ekspansji zagranicznej polskich spółek z Januszem Władyczakiem, prezesem KUKE, rozmawia Krzysztof M. Zalewski.

Głosy z Azji – wprowadzenie

Chcielibyśmy Państwa serdecznie zaprosić do naszego cyklu „Głosy z Azji”, który poświęcony będzie azjatyckiej perspektywie na konflikt w Ukrainie. W ramach cyklu będziemy publikowali analizy ekspertów z krajów Azji, w których przedstawią oni swoje stanowisko w tej sprawie.