Australia ogłosiła niedawno plan budowy największej floty od czasów II wojny światowej. Posunięcie to stanowi kolejny krok w zmianie strategii obronnej Canberry i dostosowaniu się do zmieniającego się środowiska bezpieczeństwa.

W lutym 2024 r. rząd premiera Anthony’ego Albanese’a ujawnił plan zwiększenia liczby dużych okrętów nawodnych z 11 do 26, co oznaczałoby najbardziej znaczącą rozbudowę marynarki wojennej Australii od 80 lat. Canberra zobowiązała się również do przeznaczenia dodatkowych 11,1 mld A$ (7,2 mld USD) na inwestycje w zdolności marynarki wojennej, które łącznie wyniosą 54 mld A$ na przestrzeni następnej dekady. Plan jest odpowiedzią na uwagi i zalecenia zawarte w niezależnym przeglądzie przygotowanym pod kierownictwem emerytowanego wiceadmirała marynarki wojennej USA Williama Hilaridesa, przedstawionym australijskim władzom w ubiegłym roku.
Analiza podkreśla ustalenia Strategicznego Przeglądu Obronnego (Defence Strategic Review – DSR) z 2023 r., który wskazał na niezbędność zwiększenia skuteczności bojowej australijskiej floty i zaznaczył konieczność rewizji obecnego podejścia rządu do domeny morskiej, biorąc pod uwagę nieprzystosowanie do istniejącego środowiska strategicznego. Raport kładzie podwaliny pod rozwój sił nawodnych w połączeniu z przyszłym zakupem konwencjonalnie uzbrojonych okrętów podwodnych o napędzie nuklearnym. Raport przytacza obserwacje zawarte w DSR i powtarza wezwania do zwiększenia zdolności Australijskich Sił Obronnych (Australian Defence Force – AFD), które są obecnie nieprzygotowane do stawienia czoła nowym wyzwaniom strategicznym. Według ustaleń przeglądu, flocie nawodnej – najstarszej, jaką Australia kiedykolwiek posiadała – brakuje wystarczających zintegrowanych zdolności obrony przeciwlotniczej i przeciwrakietowej, zdolności do prowadzenia operacji wielodomenowych i zwalczania okrętów podwodnych.
Na konieczność wzmocnienia przez Canberrę swojej postawy obronnej ogromny wpływ wywiera zmieniające się strategiczne otoczenie Australii, która przez ostatnich kilka dekad koncentrowała się na rozwiązywaniu problemów wynikających z zagrożenia terroryzmem na Bliskim Wschodzie. Niemniej jednak, w ostatnich latach poprzez swoje ekspansjonistyczne zachowanie Chiny dały się poznać jako aktor dążący do zwiększenia własnej potęgi i wpływów w regionie Indo-Pacyfiku. Poprzez rozbudowę sił zbrojnych, ambicje stworzenia oceanicznej marynarki wojennej i szerszą aktywność wojskową w regionie, Pekin stara się podważyć równowagę sił i porządek oparty na zasadach i prawie międzynarodowym. Wzrost potęgi Chin wraz z rosnącą rywalizacją chińsko-amerykańską, w przeciwieństwie do globalnej wojny z terroryzmem, stanowią poważne niebezpieczeństwo w najbliższym otoczeniu Australii i bezpośrednio zagrażają interesom Canberry.
Podejmując reformy rekomendowane przez przegląd, gabinet Albanese’a chce zwiększyć liczbę dużych okrętów nawodnych do 26 jednostek, jednocześnie modernizując już używane okręty wojenne i wyposażając je w nowe technologie oraz zdolności. Każdy typ okrętu ma spełniać inną funkcję i wzmacniać inne zdolności australijskich sił morskich. Flota okrętów nawodnych składająca się z dwóch „poziomów” będzie zatem posiadać:
- 3 niszczyciele typu Hobart (poziom 1) z ulepszonymi zdolnościami uderzeniowymi oraz obrony przeciwlotniczej – okrety otrzymają zmodernizowany system zarządzania walką Aegis, przeznaczone do kierowania obroną przeciwlotniczą i przeciwrakietową
- 6 fregat typu Hunter (poziom 1), z naciskiem na zwalczanie okrętów podwodnych oraz potencjał uderzeniowy (plan zakłada zmniejszenie liczby fregat typu Hunter z pierwotnie przewidzianych dziewięciu jednostek);
- 11 nowych fregat wielozadaniowych (poziom 2), przeznaczonych do zwalczania celów lądowych i morskich, obrony powietrznej oraz misji eskortowych (okrety te zastąpią wycofywane fregaty typu Anzac);
- 6 nowych dużych okrętów nawodnych z opcjonalną załogą (LOSV) (poziom 2), mających wzmocnić zdolności marynarki wojennej do prowadzenia ataków na dalekich dystansach. Te „półautonomiczne” okręty mają wspierać fregaty i niszczyciele poziomu 1, zapewniając im dodatkową siłę ognia. Mogą one jednak również działać autonomicznie, a fakt, że można nimi kierować zdalnie z dużej odległości, czyni tę opcję znaczną zaletą w operacjach bojowych.
Rozbudowana flota powinna osiągnąć rozmiar 26 okrętów do połowy lat 30., choć rząd nie podał konkretnej daty. Dodatkowo, Royal Australian Navy nabędzie 25 mniejszych jednostek, w tym sześć okrętów patrolowych.
Nowo zaprezentowany plan rozwoju marynarki wojennej wpisuje się w szersze ramy zmiany strategii obronnej Canberry zapowiedzianej w DSR z 2023 roku. Nadrzędną strategią australijskiej polityki obronnej jest odstraszanie poprzez odmowę – strategia, której celem jest zniechęcenie przeciwnika do ataku poprzez uniemożliwienie mu skutecznej projekcji siły oraz osiągnięcia swoich celów przy potencjalnej konfrontacji – wzmocniona poprzez odstraszanie na odległość. Geografia odgrywa kluczową rolę w australijskim podejściu do bezpieczeństwa. Ze względu na obszary oceaniczne Indo-Pacyfiku i warunki geograficznych Australii i Chin, Canberra musi wzmocnić odstraszanie i siłę wojskową w domenie powietrznej i morskiej. Podejście australijskiego rządu wymaga pozyskania możliwości uderzeniowych dalekiego zasięgu, zintegrowanych systemów obrony przeciwlotniczej i przeciwrakietowej, zdolności do działań podwodnych i silnych sił nawodnych.
Można zatem argumentować, że decyzja o rozbudowie floty nawodnej jest zasadniczym posunięciem dla przyszłości australijskich sił zbrojnych. Po pierwsze, jak wykazano przy wyliczeniu okrętów, wzmocniona flota zapewni marynarce wojennej większą siłę ognia, lepszą operacyjność, zdolność do działania i elastyczność, które są elementami kluczowymi przy odstraszaniu i strategii odmowy przeciwnikowi swobody operacyjnej. Po drugie, flota nawodna w sile 26 jednostek uzupełni budowę rzeczywistych i kompleksowych sił morskich, po ogłoszeniu w 2023 r. ostatecznego planu pozyskania okrętów podwodnych o napędzie atomowym przez Canberrę w ramach porozumienia AUKUS między USA, Wielką Brytanią i Australią. W związku z tym, że plan dla uzyskania przez Australię podwodnych zdolności operacyjnych jest już gotowy, rozwój floty nawodnej stanowi brakujący element układanki, aby sprostać strategicznym wymaganiom środowiska bezpieczeństwa w regionie Indo-Pacyfiku.
Nie ulega wątpliwości, że rozbudowa marynarki wojennej – zarówno pakiet AUKUS, jak i niedawno zapowiedziany plan – jest krokiem niezbędnym z perspektywy Australii, ale należy wziąć pod uwagę, że jest to przedsięwzięcie długoterminowe wymagające poważnych nakładów finansowych. Chociaż, według australijskiego ministra obrony Richarda Marlesa, dzięki lutowemu planowi czas nabycia dużych okrętów nawodnych zostanie skrócony, wejście w posiadanie nowych jednostek przez Canberrę nie jest kwestią miesięcy, ale lat. Pierwsza fregata wielozadaniowa może być gotowa przed 2030 rokiem. Jednak budowa fregat typu Hunter jeszcze się nie rozpoczęła, a pierwsze amerykańskie okręty podwodne typu Virginia Australia otrzyma dopiero na początku następnej dekady, zaś zbudowane w kraju okręty podwodne SSN-AUKUS dopiero w latach 40. Jednocześnie stworzenie floty 26 dużych okrętów nawodnych wraz z kosztownymi okrętami podwodnymi o napędzie nuklearnym będzie wymagało znacznych inwestycji finansowych i determinacji. Rozwiązania i odpowiedzi na obecne zagrożenia i wyzwania są opracowywane dzisiaj, ale staną się namacalne dopiero jutro.

Jakub Witczak Koordynator Projektów w Instytucie Boyma. Student stosunków międzynarodowych na Uniwersytecie Warszawskim. Członek Forum Młodych Dyplomatów oraz założyciel koła naukowego Koło Państw Obszaru Pacyficznego. Zainteresowania badawcze obejmują bezpieczeństwo transatlantyckie, bezpieczeństwo międzynarodowe na Indo-Pacyfiku, międzynarodowe stosunki wojskowe, politykę bezpieczeństwa Japonii, Tajwan, relacje chińsko-amerykańskie oraz historię stosunków międzynarodowych w Azji i Pacyfiku.
czytaj więcej
Azjatech #169: Chińczycy zamierzają wykorzystać zakaz dla aut spalinowych w Europie
Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
RP: Rolnictwo i doradztwo – Uzbekistan może być ciekawym kierunkiem
Polska i Uzbekistan mają szansę na pogłębienie współpracy w dziedzinie rolnictwa. Dotyczy to edukacji wyższej i certyfikacji produktów, eksportu i produkcji w Uzbekistanie maszyn rolniczych, jak i wdrażania technik pozwalających na oszczędność wody.
Magdalena Sobańska-CwalinaProgram staży w Instytucie Studiów Azjatyckich i Globalnych im. Michała Boyma
Instytut Boyma uruchamia program staży dla studentów, wychodząc naprzeciw prośbom i oczekiwaniom związanym ze skromną ofertą staży finansowanych ze środków publicznych w ośrodkach analitycznych/centrach badawczych w Polsce.
Tydzień w Azji #221: Po burzliwym brexicie Londyn żegluje na Ocean Spokojny
Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
Azjatech #63: Google for India 2020, czyli 10 mld USD na rozwój gospodarki cyfrowej w Indiach
Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
Roman Catholic cemetery in Harbin (1903-1958)
First burials of Catholics, mostly Poles but also other Non-Orthodox believers took place in future Harbin in the so called small „old” or later Pokrovskoe Orthodox cemetery in the future European New Town quarter and small graveyards at the military and civilian hospitals of Chinese Eastern Railway at the turn of XIX and XX century.
Jerzy CzajewskiPrzegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
Azjatech #21: Chińskie komputery z Azji Centralnej
Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
RP: Przyspieszenie prywatyzacji w Uzbekistanie
Prezydent Uzbekistanu Szawkat Mirzijojew stara się przyspieszyć prywatyzację majątku państwowego. Uzbecy zapraszają potencjalnych inwestorów na marcowe forum w swej stolicy - Taszkencie.
Magdalena Sobańska-CwalinaTydzień w Azji #199: Drogi Niemiec i Chin zaczynają się rozchodzić
Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
Oficjalnie nie potwierdzono przypadków zachorowań na koronawirusa w Korei Północnej. Zainteresowanie obserwatorów budzi fakt, że podczas Najwyższego Zgromadzenia Ludowego 12 kwietnia 2020 roku zdecydowano się na przegłosowanie ustawy o wirtualnej edukacji w tym państwie.
Nicolas LeviTaiwanese Perceptions of Russia’s Ukraine war
Since the invasion of Ukraine, the Taiwanese government remained committed to its position of condemnation for Russia, humanitarian support for Ukraine, and deep appreciation and admiration for the Ukrainian people’s will to defy power, resist aggression, and defend their nation.
Kuan Ting ChenW sprawie konfliktu na Bliskim Wschodzie: List Malika Dahlana do Prezydenta Isaaca Herzoga
Ten list został włączony do naszej serii „Głosy z Azji”, gdyż uznaliśmy go za istotny komentarz do trwającej dyskusji dotyczącej trwającego konfliktu na Bliskim Wschodzie.
Malik Dahlan15 lipca w formie wideokonferencji odbył się 15. szczyt UE-Indie, zastępując przełożone w marcu z powodu pandemii spotkanie w Brukseli.
Krzysztof ZalewskiAdrian Zwoliński dla Kultury Liberalnej: Chiny – biała plama na mapie kampanii prezydenckiej
W kampanii prezydenckiej polityka zagraniczna była traktowana po macoszemu. Szczególnie zaniedbany został wątek Chin, dla których Warszawa jest jednym z kluczowych europejskich ośrodków. Czy Andrzej Duda będzie potrafił to wykorzystać podczas drugiej kadencji?
Adrian Zwoliński1 lutego zakończył się trzynasty kongres Komunistycznej Partii Wietnamu. Owiane tajemnicą zgromadzenie, na którym 1,600 partyjnych delegatów co pięć lat wybiera nowe kierownictwo i wytycza przyszły kurs kraju, jest najważniejszym politycznym wydarzeniem w Wietnamie.
Waldemar JaszczykW najnowszym wydaniu periodyku dr Anna Grzywacz dokonała analizy międzynarodowej roli modelu politycznego Indonezji, łączącego islam i demokrację.
Anna GrzywaczTydzień w Azji #265: W uwielbianym przez Polaków kraju toczy się gra o tron
Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
Tydzień w Azji #30: Polityka rządu odstraszy inwestorów od trzeciej gospodarki Azji
Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
Azjatech #137: Ciekłe złoto i śmierdzący problem. Oto pomysł na „zero waste” w nawozach
Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
Zmiany na Jedwabnym Szlaku: dokąd zmierza Azja Centralna?
Debata Instytutu Boyma poświęcona miejscu Azji Centralnej w światowej gospodarce i możliwościach Polski zaistnienia w tym regionie.
Tydzień w Azji #33: Prywatny biznes? Tak, jeśli zgodny z linią partii
Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
Dlaczego Ormianie są przekonani, że to Azerowie jako pierwsi zaatakowali Górski Karabach?
27 września po raz kolejny wybuchły poważne starcia w Górskim Karabachu, co można już nazwać wojną na dużą skalę. (...) W tym artykule chcę przedstawić fakty i analizy, które udowodnią, że to Azerbejdżanowi było na rękę zaatakować Górski Karabach (Arcach).
Ani MinasyanTydzień w Azji #135: Pekin daje swoim prowincjom czerwone kartki za klimat
Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.