Artykuły Tygodnia w Azji

Tydzień w Azji: Pandemia koronawirusa tłem kolejnego kryzysu w relacjach Pekin-Tajpej

Rozwój pandemii koronawirusa przyniósł nowe napięcia na linii Pekin-Tajpej. Jaki wpływ mają te niedawne wydarzenia na nastroje społeczne na wyspie?

Instytut Boyma 09.04.2020

Rozwój pandemii koronawirusa przyniósł nowe napięcia na linii Pekin-Tajpej. Źródeł kryzysu było w ostatnich miesiącach kilka. Pierwszy z nich związany był z tym, iż od lat Państwo Środka powołując się na zasadę jednych Chin, nie aprobuje osobnego wstąpienia Tajwanu do Światowej Organizacji Zdrowia. W obliczu epidemii koronawirusa sytuacja ta zyskuje nowy wymiar polityczny. Jak stwierdziła przedstawicielka Tajwanu w Genewie Wang Liang-yu, kanały komunikacyjne pomiędzy WHO a Tajwanem zapewniają ograniczone możliwości uzyskania informacji odnośnie rozwoju pandemii. Li Song, stały przedstawiciel ChRL przy genewskim biurze ONZ stwierdził jednak 3 lutego, że Chińska Republika Ludowa dostarcza władzom na wyspie wszystkie niezbędne informacje potrzebne w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa, a współpraca przebiega „gładko”. Następnego dnia, taki stan rzeczy podważyła rzeczniczka prasowa tajwańskiego MSZ, twierdząc, że nie tylko Tajpej otrzymywało od Chin ograniczony dostęp do informacji obarczonych opóźnieniem, ale również nie mogło uczestniczyć w technicznych spotkaniach WHO (z powodu wyżej wspomnianej zasady jednych Chin). W wyniku tego wyspa miała być zmuszona posiłkować się informacjami od zaprzyjaźnionych państw, takich jak USA i Japonia. 10 lutego dyrektor generalny WHO Tedros Adhanom Ghebreyesus ogłosił, iż w dwudniowym (11-12 lutego) specjalnym posiedzeniu weźmie zdalny udział on-line delegacja z “Tajpej”.

W międzyczasie nadeszło kolejne spięcie: 6 lutego rzeczniczka podała, iż Chiny będąc pośrednikiem w przekazywaniu informacji o liczbie zarażonych na wyspie, błędnie poinformowały WHO o 13 przypadkach, podczas gdy w tamtym czasie oficjalnie potwierdzonych było 10 chorych. Chińskie MSZ, poproszone przez agencję Reutersa o komentarz, odparło iż ChRL czerpie informacje od władz na wyspie, więc to one musiały podać niezgodne informacje. Wyspa, mimo tych utrudnień, geograficznej bliskości i silnych powiązań gospodarczych z ChRL, zdołała powstrzymać szybki przyrost liczby zakażonych, reagując już w pierwszym okresie epidemii daleko idącymi środkami zapobiegawczymi.

Pomimo tego sukcesu, według Chunhuei Chi z Uniwersytetu w Oregonie, przedstawianie przez WHO w swoich raportach statystyk tajwańskich wspólnie z tymi z ChRL miało bezpośrednie skutki dla przewoźników lotniczych oraz podróżujących z wyspy. Wietnam, Filipiny oraz Włochy nałożyły na podróżujących z Tajwanu te same ograniczenia, co na latających z Chin kontynentalnych, choć w wyniku zabiegów dyplomatycznych Tajpej, Hanoi oraz Manila wkrótce wycofały się ze swoich decyzji. Ponadto, tajwański minister spraw zagranicznych Joseph Wu oskarżył 29 lutego na twitterze Chiny o prowadzenie cyberwojny, wymierzonej w podkopanie społecznego zaufania do działań rządu w walce z wirusem. Ten sam zarzut sformułowało również m.in. Biuro Śledcze przy Ministerstwie Sprawiedliwości – państwowa agencja śledcza na Tajwanie.

Sama Światowa Organizacja Zdrowia nie ustrzegła się kryzysu wizerunkowego przy okazji komplikacji spowodowanych problematycznym statusem międzynarodowym Tajwanu (i to nie tylko w wyniku nieutrzymywania pełnej łączności z władzami w Tajpej i mylących raportów o stanie pandemii). Dając za przykład analizę François Godementa dla francuskiego think-tanku Institut Montaigne, zarzuty politycznej stronniczości spadły na organizację również za bezkrytyczną postawę Tedrosa wobec działań Pekinu, wymierzonych w zwalczanie wirusa, przy jednoczesnym zignorowaniu ostrzeżeń płynących z wyspy w początkowej fazie epidemii, co miało spowodować opóźnioną reakcję społeczności międzynarodowej. Inne kontrowersje wywołało zachowanie asystenta dyrektora generalnego, Bruce’a Aylwarda, podczas wywiadu on-line z reporterką z Hongkongu, w którym zapytany o ewentualne przyjęcie Tajwanu do WHO, udał że nie usłyszał pytania, a następnie się rozłączył. Po ponownym nawiązaniu połączenia i zapytaniu o to, jak wyspa sobie radzi z wirusem, odparł iż „już rozmawialiśmy o Chinach”.

Wydarzenia te spowodowały, iż wśród Tajwańczyków na nowo rozgorzała debata nad polityczną przyszłością wyspy. Jej przejawem były wypowiedzi tajwańskich polityków odnośnie zmiany nazwy państwa, obecnie formalnie noszącego nazwę Republika Chińska. Premier Tajwanu, Su Tseng-chang, należący do obecnie rządzącej, proniepodległościowej Demokratycznej Partii Postępowej (DPP), uważa, iż gdyby zaistniał ogólnonarodowy konsensus, należałoby zmienić nazwę na Republikę Tajwanu. Z kolei Chen Yu-jen, posłanka do Yuanu Ustawodawczego (Parlamentu Tajwanu) z największej partii opozycyjnej Kuomintang (KMT) twierdzi, iż państwem jest Republika Chińska, nie Tajwan.

Podejście do takich kwestii jak suwerenność czy niepodległość stanowi dla społeczeństwa Tajwanu ważny temat. Jak wynika z badania przeprowadzonego w grudniu ub.r. przez chińskojęzyczny Commonwealth Magazine, poparcie dla zjednoczenia wyspy z Chinami spadło do 5,5% – najniższej wartości od 2002 roku, kiedy magazyn zaczął prowadzić tę ankietę. Idea niepodległości w przyszłości jest najbardziej popularna wśród ludzi młodych, bowiem opowiedziało się za nią 58,5% osób do 30 roku życia. Wśród osób w wieku 40+, u 60% z nich dominuje przekonanie o potrzebie utrzymania status quo (czyli suwerenności od ChRL). Pogląd ten jest również większościowy biorąc pod uwagę całe społeczeństwo. To co łączy obie grupy wiekowe, to niemal całkowity (90% respondentów) brak poparcia dla zasady „jeden kraj, dwa systemy”, pod którą według propozycji Pekinu, na wzór Hongkongu miałoby odbyć się zjednoczenie.

Jak podaje The Economist, ubiegłorocznym wydarzeniem, które wzmocniło negatywną percepcję Chin wśród Tajwańczyków, był przebieg protestów w Hongkongu. Odbiły się one na wyspie szerokim echem, skłaniając wielu do publicznego manifestowania wsparcia dla protestujących. W ich oczach stanowią one dowód zagrożenia płynącego z oferty Pekinu. Dr. Jay Chen z Academia Sinica, największej państwowej instytucji naukowej na Tajwanie, twierdzi, iż protesty w Hongkongu stanowiły jeden z głównych czynników, które zapewniły zwycięstwo DPP (z prezydent Cai Ing-wen na czele) w wyborach generalnych w styczniu br. DPP wygrała je, prowadząc zręczną kampanię wyborczą pod hasłem „Dziś Hongkong, jutro Tajwan”. Po raz kolejny Kuomintang, będący obecnie zwolennikiem bardziej koncyliacyjnego podejścia do relacji z ChRL, zepchnięty został do opozycji.

Można się spodziewać, iż kurs na obronę suwerenności będzie przez władze w najbliższych latach kontynuowany, odzwierciedlając społeczne oczekiwania. Oznaczać to będzie również problem dla władz w Pekinie, które od wielu lat manifestują wolę przywrócenia „zbuntowanej prowincji” do macierzy. Świadczą o tym komentarze chińskich mediów, jak np. ten opublikowany przez agencję Xinhua na temat wyborów w dzień po ogłoszeniu wyników. Dominuje narracja nieuchronności zjednoczenia, przedstawiając je jako najlepszą i jedyną właściwą drogę uregulowania statusu wyspy. W podobnym tonie wypowiedział się przewodniczący ChRL Xi Jinping podczas przemówienia z okazji 40 rocznicy “Wiadomości do rodaków na Tajwanie”, rezerwując Chinom możliwość użycia siły, gdyby wszystkie inne środki pokojowego załatwienia sprawy zawiodły.

Autor: Jakub Kamiński
Redakcja:
Patrycja Pendrakowska

Jakub Kamiński

Analityk Instytutu Boyma. Zaangażowany w promocję polskiej gospodarki na rynkach azjatyckich. Absolwent stosunków międzynarodowych na Uniwersytecie Warszawskim. Studiował na Malcie. Zainteresowany przemianami w polityce i gospodarce Indii i Chin. Jego artykuły, wypowiedzi i wywiady ukazywały się m.in. w Rzeczpospolitej, WNP.PL, Dzienniku Gazecie Prawnej, Teologii Politycznej, Krytyce Politycznej.

czytaj więcej

Azjatech #56: Japonia uchwala ustawę o „super-miastach”

Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.

Azjatech #57: Japonia namawia firmy do rezygnacji ze sprzętu chińskich telekomów

Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.

Kobieca zmiana w Uzbekistanie

Uzbekistan pod przywództwem prezydenta Szawkata Mirzijojewa wszedł na ścieżkę reform. Niemal codziennie tamtejsze media informują o nowych inicjatywach i projektach. Nie jest to przypadek, że w grudniu 2019 r. The Economist przyznał Uzbekistanowi tytuł kraju roku.

Oblicza azjatyckiego stulecia – Dyskusja wokół Kwartalnika Boyma 4(6)/2020

Spotkanie odbędzie się we czwartek, 21 stycznia 2021 o godzinie 19:00 za pośrednictwem platformy Zoom. Do udziału w dyskusji oraz spotkaniu online z autorami i autorkami Instytutu Boyma zapraszamy wszystkich zainteresowanych.

Tydzień w Azji: Japonia – niewygodny sukces Korei Południowej w zwalczaniu koronawirusa

Reakcja sąsiadów Japonii (...) na rozprzestrzenianie się pandemii była dość skuteczna (...) Na tym tle działania rządu premiera Shinzo Abe w „walce” z koronawirusem wydawały się powolne i nieefektywne...

Wywiad: Otwarcie Azji Centralnej na świat

JE Pan Margułan Baimukhan, Ambasador Republiki Kazachstanu w RP, w rozmowie z Magdaleną Sobańską-Cwaliną.

RAPORT: Trzy lata po werdykcie Stałego Trybunału Arbitrażowego dotyczącego Morza Południowochińskiego – jaka jest przyszłość akwenu?

Sprawa Morza Południowochińskiego to jeden z najbardziej istotnych punktów zapalnych w regionie Azji i Pacyfiku, obszar niezwykle ważny w sensie strategicznym i gospodarczym dla państw graniczących z akwenem, a także dla największych światowych mocarstw – USA i Chin.

Meeting with Dr. Uki Maroshek-Klarman

It’s a great pleasure for the Boym Institute to organize an open meeting with dr Uki Maroshek who founded the betzavta method. Betzavta is taught across the globe at the Adam Institute for Democracy and Peace in Jerusalem as well as in other institutions in Europe and the Middle East.

Tydzień w Azji #208: Chiński biznes znalazł sposób na obejście amerykańskich ograniczeń

Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.

Tydzień w Azji #30: Polityka rządu odstraszy inwestorów od trzeciej gospodarki Azji

Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.

„Miasto samowystarczalne” – rozmowa z Honoratą Grzesikowską – dyrektorem biura Guallart Architects

MSC: W sierpniu 2020 r. firma, w której jest od pięciu lat jest Pani dyrektorem biura – wygrała międzynarodowy „konkurs na projekt architektoniczny Xiong’an z cechami chińskimi, zgodnie z zasadą wysokiej jakości”. Zwycięstwo zapewnił Państwu projekt ”Miasto samowystarczalne”.

Tydzień w Azji #126: Nowa umowa atomowa Kazachstanu z Chinami

Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.

„Śmierć generała Sulejmaniego to deklaracja wojny”

Śmierć generała Ghosema Sulejmaniego to prawdopodobnie najważniejszy polityczny zamach XXI w., który jeszcze bardziej komplikuje niezwykle napiętą sytuację w regionie Bliskiego Wschodu. To także wizerunkowa porażka władz w Teheranie, która nie będzie jednak łatwa do wykorzystania dla administracji Donalda Trumpa.

Rozwój potencjału chińskich atomowych okrętów podwodnych

Chińska Republika Ludowa już w latach 60. XX w. podjęła działania zmierzające do pozyskania atomowych okrętów podwodnych. Pekin postrzega je jako krytyczny element potencjału odstraszania. Największe znaczenie strategiczne mają okręty podwodne o napędzie jądrowym zdolne do przenoszenia pocisków balistycznych (SSBN).

Tydzień w Azji: Tanio, blisko, otwarte. Ten biznes w Indiach się kręci…

Radhakishan Damani jest jednym z dwóch indyjskich miliarderów z listy Bloomberga, których majątek w ostatnim czasie nie stopniał.

Patrycja Pendrakowska z wywiadem dla Balkan Development Support: „Państwa Europy Zachodniej skorzystały najbardziej na chińskim kapitale”

Na łamach portalu Financial Intelligence ukazał się wywiad z Patrycją Pendrakowską dla Balkan Development Support.

Tydzień w Azji #313: Chińczycy w natarciu. DeepSeek to nie jest ich ostatnie słowo

Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.

Azjatech #217: Inteligentne śmietniki zdobywają przyczółki w Japonii

Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.

Wspomnienia, czyli co to jest sinologia politologiczna

W odpowiedzi na niedawną publikację prasową prof. Bogdan Góralczyk zdecydował się opowiedzieć na naszych łamach bogatą historię swojego życia. Oddajmy więc głos Profesorowi i wysłuchajmy jego trudnej opowieści

An “Asian NATO”: Chances and perspectives

The Russian invasion of Ukraine has reinvigorated NATO. Can the Chinese pressure on its neighbours, especially Taiwan, create an Asian equivalent of NATO?

Kryzys kina niezależnego w Korei?

W 2015 roku za sprawą sukcesów takich blockbasterów jak Weteran (베테랑, Ryoo Seung-wan ) i Zabójstwo (암살, Choi Dong-hoon) Korea po raz kolejny pobiła swój rekord przychodów w box office. W zeszłym roku padł również rekord w historii kraju pod względem wyprodukowanych filmów. W seulskiej fabryce snów powstało aż 1208 obrazów. Kolejne rekordy sprawiają wrażenie dynamicznego […]

Ekologiczne i energetyczne dylematy Azji Centralnej

Zmiany klimatyczne uderzają nie tylko w system ekologiczny całej planety, ale również w społeczeństwa i gospodarki. Azja Centralna jest modelowym przykładem regionu, który doświadcza praktycznie każdego rodzaju skutków zmian klimatu.

Tydzień w Azji #302: Putin spogląda na kolejne państwo. Coraz więcej niepokojących znaków

Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.

Azjatech #33: Kto ma najwięcej kamer monitoringu w przeliczeniu na mieszkańca?

Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.