Prawa kobiet w Singapurze

Singapur nie podpisał większości konwencji wchodzących w skład międzynarodowego systemu ochrony praw człowieka Organizacji Narodów Zjednoczonych. Podpisane i ratyfikowane zostały trzy z dziewięciu podstawowych traktatów. Ratyfikowano: (1) Konwencję w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji kobiet, CEDAW; (2) Konwencję o prawach dziecka, CRC[2]; (3) Konwencję o prawach osób niepełnosprawnych (CRPD). Nieratyfikowano m.in.: Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych, Międzynarodowego Paktu Praw Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych,
Konwencji w Sprawie Zakazu Stosowania Tortur oraz Innego Okrutnego, Nieludzkiego lub Poniżającego Traktowania albo Karania czy Międzynarodowej Konwencji w Sprawie Likwidacji Wszelkich Form Dyskryminacji Rasowej.

Singapur jest klasyfikowany przez Freedom House jako państwo „pozbawione wolności” (not free), natomiast sam klasyfikuje się jako „częściowo wolne” (partly free). Mimo że Singapur krytykowany jest za nieprzestrzeganie praw człowieka, przynajmniej deklaruje ochronę praw kobiet.

Kobiety w polityce[3]

Kobiety i mężczyźni otrzymali prawa wyborcze w 1948 roku. Dominującą partią polityczną jest Partia Czynu Ludowego (People’s Action Party, PAP). W 1956 roku w ramach PAP utworzono Ligę Kobiet, która miała promować równość kobiet i mężczyzn. W 1961 roku parlament przyjął Kartę Praw Kobiet (Women’s Charter). W wyborach w 1963 roku do Parlamentu dostały się zaledwie trzy kobiety (z 11, które zgłosiły się do wyborów). Jedna z nich, startująca z listy Barisan Nasional, została aresztowana miesiąc później. W 1970 roku na emeryturę przechodzi jedyna polityk w Parlamencie, który w efekcie jest zdominowany przez mężczyzn przez następnych 14 lat. Dopiero w 1984 roku kolejne trzy kobiety weszły do Parlamentu.

W 1975 roku Lee Kuan Yew wyraził zaniepokojenie uzyskiwaniem przez kobiety równych praw w edukacji i w gospodarce, w jego ocenie miało to doprowadzać do zmniejszenia znaczenia rodziny. W tym samym roku Liga Kobiet przestała funkcjonować. W 1988 mandat otrzymuje Seet Ai Mee, która otrzymuje stanowisko Ministra ds. Edukacji i Rozwoju Społecznego. W 1989 roku w PAP utworzono „skrzydło kobiet” (Women’s Wing), którego zadaniem jest aktywizowanie kobiet w polityce.

Dopiero w 2009 roku kobieta została członkiem gabinetu (Singapur to system parlamentarno-gabinetowy). Była to Lim Hwee Hua, która była również drugim ministrem w Ministerstwie Finansów i Transportu. Trzy lata później utraciła mandat. W 2012 roku Grace Fu otrzymała stanowisko ministerialne. Fu jest jedyną kobietą ministrem (do spraw kultury, wspólnoty i młodzieży). Po wyborach w 2015 roku zaledwie 5 z 37 urzędów politycznych trafiło w ręce kobiet.

Edukacja kobiet[4]

W 1960 roku jedynie 6 procent przyjętych studentów na Politechnikę Singapurską stanowiły kobiety. Na Uniwersytecie Narodowym było to 31%. W 1968 roku zmieniono program nauczania w szkołach średnich. Przedmioty techniczne były obowiązkowe dla wszystkich chłopców i 50% dziewcząt a w 1977 roku zniesiono obowiązek nauki przedmiotów technicznych dla dziewcząt. W 1979 roku rząd wprowadził restrykcje w przyjmowaniu kobiet na studia medyczne na Uniwersytecie Narodowym. Kobiety mogły stanowić do 30% przyjętych studentów. Rząd uzasadniał to „ograniczonym zwrotem z inwestycji w edukację medyczną kobiet”, które to po założeniu rodziny decydowały się na zakończenie kariery zawodowej.

W 1985 roku wprowadzono obowiązek nauczania dziewcząt w szkole średniej przedmiotu „Home Economics”. Przydzielenie kobietom przedmiotu z zarządzania budżetem domowym, a mężczyznom przedmiotów technicznych zniesiono w 1994 roku, a cztery lata później przedmioty te stały się obowiązkowe dla wszystkich uczniów. W 2002 roku zniesiono ograniczenia w przyjmowaniu kobiet na studia medyczne.

Równość płci

Singapur podjął się działań na rzecz równouprawnienia kobiet i mężczyzn. W porównaniu z innymi państwami regionu Azji i Pacyfiku Singapur wypada relatywnie dobrze. Światowe Forum Ekonomiczne co roku publikuje raporty Global Gender Gap. Indeks nierówności płciowej obliczany jest na podstawie 14 wskaźników podzielonych na cztery kategorie: udział w życiu ekonomicznym, dostęp do edukacji, zdrowie i długość życia oraz udział w życiu politycznym. Oceny mieszczą się w skali od 0 do 1, przy czym 0 oznacza brak równości, natomiast 1 pełną równość.

Według raportu z 2017 roku Singapur otrzymał wynik 0,702, zajmuje więc 65 miejsce w skali międzynarodowej, natomiast 6 w regionie Azji i Pacyfiku (lepszy wynik uzyskały Laos, Mongolia, Australia, Filipiny i Nowa Zelandia)[5].

Singapur osiągnął dobry wynik w obszarze udziału w życiu ekonomicznym, który wyniósł 0,752. W tej kategorii państwo singapurskie zajmuje 27 miejsce, chociaż należy podkreślić, że jest to wynik na tle wszystkich badanych państw. Singapur plasuje się na 94 miejscu (z wynikiem 0,977) w obszarze dostępu do edukacji, oraz 101 miejscu zarówno pod względem zdrowia i długości życia (z wynikiem 0,971) oraz uczestnictwa w życiu politycznym (z wynikiem 0,110)[6].

W ciągu ostatnich 10 lat Singapur poprawił swój wynik z 0,655 do wspomnianego już 0,702, ale nie poprawił w sposób efektywny warunków pozwalających na aktywne uczestnictwo kobiet w życiu politycznym. Pod tym względem Singapur wypada źle, chociaż nie najgorzej na tle innych państw Azji Wschodniej (gorzej wypadają Kambodża, Japonia, Tajlandia, Birma/Mjanma, Malezja i Brunei)[7].

Według dostępnych danych, 52% przedsiębiorstw singapurskich ma mniej niż 20% stanowisk kierowniczych zarządzanych przez kobiety. Singapur nie wprowadził uregulowań, które chroniłyby kobiety przed dyskryminacją w zatrudnianiu i zapewniających równe płace (przy zatrudnianiu na tych samych stanowiskach). Zaledwie 13% stanowisk w zarządzie 100 najbogatszych przedsiębiorstw w Singapurze objętych jest przez kobiety. Mężczyźni zarabiają więcej o 18% niż kobiety, a różnica ta utrzymuje się na podobnym poziomie od 10 lat[8].

PAP co jakiś czas wypowiada się na temat wyrównania szans kobiet i mężczyzn, a także deklaruje podjęcie efektywnych kroków. Najczęściej, pozostaje to w sferze deklaratywnej.

Niniejszy materiał znajdą Państwo w Kwartalniku Boyma nr – 1/2019

Anna Grzywacz Analityk ds. Azji Południowo-Wschodniej, Indonezji i Singapuru. Doktor nauk społecznych w zakresie nauk o polityce, absolwentka stosunków międzynarodowych (specjalizacja wschodnioazjatycka) w ISM, UW. Zainteresowania naukowe: stosunki międzynarodowe w Azji Południowo-Wschodniej, polityka zagraniczna Indonezji i Singapuru, kultura w polityce państw ASEAN, postkolonializm. Ostatnie publikacje: Polityka zagraniczna Singapuru w regionie Azji i Pacyfiku, Warszawa 2019; Indonesia’s (Inter)national Role as a Muslim Democracy Model: Effectiveness and Conflict Between the Conception and Prescription Role