Publicystyka

Możliwości inwestycji polsko-japońskich w świetle umowy o wolnym handlu między Unią Europejską a Japonią

1 lutego 2019 roku weszła w życie Umowa o Wolnym Handlu między Unią Europejską a Japonią. Zwana jest FTA (Free Trade Agreement) lub EPA (Economic Partnership Agreement), a wśród jej założeń jest zacieśnienie partnerstwa gospodarczego między UE a Japonią. Ponieważ “postanowienia Umowy są wiążące dla państw członkowskich UE, w tym Polski, od dnia wejścia jej w życie” (Żołnacz-Okoń 2019), będzie miała duże znaczenie dla polskiej gospodarki, a także dla polsko-japońskiego bilansu handlowego.

Instytut Boyma 11.11.2019

Umowa o wolnym handlu między Unią Europejską a Japonią

Poprzez ratyfikację umowy stworzono ogromną strefę wolnego handlu między krajami członkowskimi UE a trzecią największą pod względem PKB gospodarką świata, którą jest Japonia. Połączone rynki liczą sobie ponad 600 milionów konsumentów, wytwarzają oni razem około jedną trzecią PKB na świecie (Instytut Boyma 2019a). 

Umowa znosi większość ceł na produkty unijne na rynku japońskim. To bardzo konkretna zmiana, gdyż wcześniej opłaty wwozowe na niektóre produkty były bardzo wysokie, np. sery w zależności od gatunku to 30-40%, wołowiny – prawie 40%, a niektórych rodzajów czekolady – 30%. Obniżenie opłat celnych będzie zachodziło etapami i zajmie ok. 15 lat. Różnice odczują konsumenci, oraz eksporterzy i importerzy. Wśród producentów, którzy najbardziej mogą zyskać na wejściu w życie umowy są przetwórcy rolni, producenci drewna i wyrobów pochodnych, maszyn elektrycznych, farmaceutyków, sprzętu medycznego, pojazdów motorowych, sprzętu transportowego, tekstyliów i ubrań, produktów skórzanych i butów. Zyskać mogą nie tylko duże firmy, ale także małe i średnie przedsiębiorstwa.  Europejski rynek samochodowy będzie otwierał się na japońskie pojazdy powoli przez następne siedem lat.

Poza typowymi regulacjami handlowymi warto wspomnieć, że umowa znacznie ułatwiła mobilność pracowników między polskimi a japońskimi biurami firm, a także umożliwiła polskim firmom udział w przetargach publicznych w Japonii. Ważnym aspektem umowy jest również ochrona praw autorskich, a także oznaczeń geograficznych produktów regionalnych. Oznacza to, że na przykład “Polska Wódka” staje się produktem chronionym. Nie można też pominąć promocyjnego aspektu, jaki ma wejście produktów polskich na rozwinięty rynek japoński. Europejskie, a więc i polskie produkty staną się rozpoznawalne nie tylko dla mieszkańców Japonii, ale także dla imigrantów z Azji Południowo-Wschodniej.

Polsko-japońska współpraca handlowa

Polscy przedsiębiorcy wyeksportowali  w 2018 r. do Japonii produkty o wartości 671 mln USD, a japońscy do Polski towary za ponad 1,5 mld USD. Do Japonii Polska wywozi głównie maszyny i urządzenia elektryczne oraz części do nich, pojazdy, części do przemysłu samolotowego, samoloty, łodzie rekreacyjne i inne środki transportu oraz produkty chemiczne. Z Japonii również importujemy maszyny i urządzenia,  a także środki transportu, w tym przede wszystkim samochody, narzędzia optyczne, fotograficzne czy pomiarowe. 

W polski eksport do Japonii zaangażowanych jest ponad tysiąc trzysta firm, a ponad 70% z nich to małe i średnie przedsiębiorstwa. Wywóz do Kraju Kwitnącej Wiśni pomaga utrzymać ponad 37 tysięcy miejsc pracy. 

Jednym z przykładowych mniejszych przedsiębiorstw jest stosunkowa nowość na rynku, czyli Lino. To polski producent materiałów lnianych, Japonia to dla niego pierwszy zagraniczny rynek. Właścicielka, Daria Wysocka-Zajul, ma świadomość, że to duże wyzwanie dla małej marki(Mazurkiewicz 2019). Również obecna kierowniczka tokijskiego biura Polskiej Agencji Inwestycji i Handlu, Eliza Klonowska-Siwak, zwraca uwagę na możliwości inwestycyjne polskich firm tekstylnych w Japonii. Przypomina, że Japończycy od wielu lat importują polski gęsi puch i zauważa, że produkowany przez Lino przewiewny len może być strzałem w dziesiątkę, biorąc pod uwagę klimat Kraju Kwitnącej Wiśni i duszne, wilgotne miesiące letnie (PAIH 2019a). Polscy eksporterzy materiałów powinni szczególnie przyjrzeć się temu rynkowi, wziąwszy pod uwagę, że jest to jeden z sektorów, które zwalnia z opłat celnych umowa o wolnym handlu.

Warto na zwrócić uwagę na sektor farmaceutyczny. Interesujące może być rozbudowanie współpracy w tej dziedzinie między podmiotami polskimi i japońskimi. Wiele  przedsiębiorstw znad Wisły już eksportuje do Japonii produkty chemiczne. Z drugiej strony rynek farmaceutyków w Polsce wciąż stabilnie rośnie o 5% rocznie (PAIH, Kochański i Partnerzy 2019) i stanowi interesujący obszar inwestycyjny dla Japonii, która niezmiennie poszukuje nowych rozwiązań w medycynie. Zaledwie w ostatnich kilku miesiącach grupy badawcze z Japonii prezentowały wstępne wyniki wielu badań, na przykład nad szczepionką na otyłość, testem pozwalającym na wczesne wykrycie choroby Parkinsona czy innowacyjnymi metodami hodowli komórek macierzystych. 

Również producenci sprzętu medycznego z obu krajów interesują się wejściem na rynek partnera. Umowa o wolnym handlu znosi taryfy na sprzęt tego rodzaju, może więc to być sektor z dużą możliwością wzrostu dla firm z Polski. Podczas II Regionalnego Forum w Tokio w czerwcu 2019 roku polskie firmy uczestniczyły w spotkaniach B2B, prezentując swoje możliwości, a także potencjał inwestycyjny różnych regionów (Ambasada RP w Japonii 2019). Producentom sprzętu medycznego poświęcony został osobny panel, podczas którego zaprezentowały się takie polskie firmy jak Sorimex, Promodus czy Torqway.  

Również polskie firmy IT powoli, acz konsekwentnie wchodzą na japoński rynek. Jest to związane z poszukiwaniem nowych rozwiązań, na co Japonia jako kraj mocno rozwinięty pod względem technologii informacyjnej jest zawsze otwarty. 

Biorąc pod uwagę podejście japońskiego konsumenta, na tym dalekim rynku najlepiej odnajdą się produkty wysokojakościowe w rozsądnej cenie. Nie musi być ona wcale niska, powinna jednak odzwierciedlać staranność produkcji i dbałość o detale. Z tego względu dużą szansę mają producenci tekstyliów czy obuwia oraz produktów skórzanych. Dużą popularnością cieszy się również ceramika z Bolesławca, ze względu na wygodę użycia, a jednocześnie wysoką jakość produktów. Również produkty spożywcze delikatesowe mają szansę stać się stabilną marką w Japonii ze względu na ogólnie wysokie ceny żywności. Tutaj barierą może być kwestia smaku, który należy dostosować do japońskiego konsumenta.

Inwestycje bezpośrednie

W Polsce jest obecnie około 300 firm japońskich, które tworzą około 40 tysięcy miejsc pracy. Prawie jedna trzecia z nich to firmy produkcyjne, w znakomitej większości wiążą się one z przemysłem motoryzacyjnym. (PAIH, Kochański i Partnerzy 2019). Polska to miejsce coraz bardziej atrakcyjne inwestycyjnie dla Japonii, jak mówi Hiromichi Miyamoto, dyrektor zarządzający Japońskiego Instytutu Inwestycji Zagranicznych. W rozmowie z Rafałem Tomańskim Miyamoto podkreśla, że “Polska z pewnością odegra znaczącą rolę jako baza przemysłowa dla Europy po Brexicie. (…) Bardzo cenne jest zatem aktywne angażowanie się w przyciąganie nowych partnerów w obliczu Brexitu.” (Tomański 2019). 

Potwierdzeniem tej tezy mogą być niedawne inwestycje, których dokonują japońskie przedsiębiorstwa na terenach Polski. W Jelczu-Laskowicach zainicjowano produkcję silników do hybrydowych toyot. Fabryka Toyota Motor Manufacturing Poland docelowo chce zatrudnić prawie trzy tysiące osób i zainwestować  ok. pięciu mld PLN (Ambasada Japonii 2019). Od 2021 roku w Wałbrzychu będą powstawać przekładnie do samochodów elektrycznych, kompatybilne ze wspomnianymi wyżej silnikami. Zdaniem Eiji Takeichi, prezesa TMMP, decyzja o produkcji tych kluczowych komponentów właśnie w Polsce świadczy o dużym zaufaniu, a także jest formą docenienia zdolności pracowników (PAIH 2019b).

Nadchodzą kolejne japońskie inwestycje w Polsce. Koncern Mitsui High-Tec ogłosił otwarcie swojej pierwszej w Europie fabryki rdzeni silników elektrycznych właśnie w Wałbrzyskiej Specjalnej Strefie Ekonomicznej (Instytut Boyma 2019b). Obiekt w Skarbimierzu zatrudni docelowo 200 osób, inwestycja natomiast wyniesie ponad 160 mln PLN. Mitsui jest dostawcą części m.in. do Hondy, Toyoty czy Nissana, fabryka w Polsce będzie więc dostarczać komponenty do samochodów elektrycznych i hybrydowych tych dużych marek. Z każdą kolejną inwestycją umacnia się pozycja Polski jako ważnego producenta w sektorze e-mobilności, co potwierdzają na przykład słowa prezesa Mitsui, Yasunari Mitsui: “Naszym zdaniem południowo-zachodnia Polska staje się europejskim hubem rozwoju sektora e-mobilności. Dlatego to właśnie stąd, z pomocą  polskich inżynierów i techników, chcemy budować naszą markę na Starym Kontynencie” (PAIH 2019c).

Inne umowy partnerskie z Japonią

Mówiąc o umowie o wolnym handlu między Unią Europejską a Japonią warto wspomnieć również o innych aspektach porozumienia z Krajem Kwitnącej Wiśni. Umowa o Partnerstwie Strategicznym UE i Japonii (SPA) została podpisana w 2018 roku, a w marcu 2019 roku odbyło się pierwsze spotkanie komitetu pracującego nad implementacją umowy. SPA wyznacza również ramy prawne do pogłębiania współpracy w polityce bezpieczeństwa. Obie strony chcą pracować nad wyzwaniami takimi, jak gospodarka cyfrowa i związane z nią zabezpieczenia przepływu danych i ochrony danych osobowych. W najbliższym czasie jednak najważniejszymi tematami staną się problemy globalne, a także zagadnienie zrównoważonej łączności, jakości związanej z nią infrastruktury oraz ochrony klimatu.

We wrześniu  2019 r. japoński premier Shinzo Abe i przewodniczący Komisji Europejskiej Jean-Claude Juncker podpisali porozumienie mające skoordynować projekty w zakresie  transportu, budowy infrastruktury i projektów cyfrowych łączących Azję i Europę. Ponieważ słowami kluczowymi we wspomnianych porozumieniach są sustainable, comprehensive i rules-based, wysiłki te można odczytywać jako swego rodzaju przeciwwagę dla chińskiej inicjatywy Pasa i Szlaku, której często zarzuca się brak troski o środowisko naturalne, luźny stosunek do reguł i obciążenie partnerów trudno spłacalnymi długami. Obu stronom zależy też na zaostrzeniu i skonkretyzowaniu regulacji w kontekście ochrony klimatu i środowiska naturalnego.

Podsumowanie

Rozbudowana umowa o wolnym handlu między Unią Europejską a Japonią to znacząca zmiana w relacjach handlowych i inwestycyjnych dla wszystkich państw członkowskich, między innymi dla Polski. Stwarza zachęty dla kolejnych inwestorów japońskich, którzy coraz chętniej lokują swoje fabryki w Polsce i wykorzystują nasz potencjał produkcyjny w sektorach transportowych czy elektromobilności. 

Polska również poszukuje możliwości wejścia na japoński rynek, a i dzięki umowie ułatwione zostały procedury celne oraz regulacje prawne związane z ekspansją zagraniczną. Szczególnie małe i średnie przedsiębiorstwa, produkujące artykuły luksusowe, powinny bliżej zainteresować się Japonią. Warto pomyśleć o tym rynku, gdyż jak w rozmowie z Olafem Osicą mówi Naofumi Makino, dyrektor generalny Japan External Trade Organization, “jeśli firma jest w stanie wejść i odnieść sukces na rynku japońskim stoi przed nią otworem cały rynek azjatycki.” (Osica 2018). 

W związku z konfliktem handlowym USA i Chin oraz niepewnością co do polityki amerykańskiej w wymiarze handlowym, współpraca między Unią Europejską i Japonią będzie się w najbliższych latach prawdopodobnie pogłębiać, obejmując coraz to nowe dziedziny. 

Niniejszy materiał znajdą Państwo w Kwartalniku Boyma nr – 2/2019

Zdjęcie: Pixabay

Przypisy:

Ambasada Japonii w Rzeczypospolitej Polskiej. (2019). Uczestnictwo Chargé d’affaires Ambasady Japonii Satoru Takahashi w ceremonii rozpoczęcia produkcji silników do samochodów hybrydowych Toyota Motor Manufacturing Poland (TMMP). Pobrane z: https://www.pl.emb-japan.go.jp/itpr_ja/b_000120.html (10.09.2019)

Ambasada Rzeczypospolitej Polskiej w Japonii. (2019). Polskie regiony promują się w Tokio. Pobrane z: https://tokio.msz.gov.pl/pl/wspolpraca_dwustronna/gospodarka/polskie_regiony_promuja_sie_w_tokio (14.09.2019)

Instytut Boyma. (2019a). Tydzień w Azji#4: Huawei chce inwestycji w Polsce, umowa UE z Japonią. Pobrane z: https://www.wnp.pl/rynki-zagraniczne/tydzien-w-azji-4-huawei-chce-inwestycji-w-polsce-umowa-ue-z-japonia,339671_1_0_0.html (9.09.2019)

Instytut Boyma. (2019b). Tydzień w Azji#10: Historia zatacza koło. Jedwabny Szlak znowu skończy się we Włoszech? Pobrane z: https://www.wnp.pl/rynki-zagraniczne/tydzien-w-azji-10-historia-zatacza-kolo-jedwabny-szlak-znowu-skonczy-sie-we-wloszech,342446_1_0_0.html (14.09.2019)

Mazurkiewicz, P. (2019). Polski len rusza do Japonii. Pobrane z: https://www.rp.pl/Handel/302219939-Polski-len-rusza-do-Japonii.html (10.09.2019)

Osica, O. (2018). Jak robić biznes w Japonii? Pobrane z: https://www.wnp.pl/rynki-zagraniczne/jak-robic-biznes-w-japonii,322240_1_0_0.html (15.09.2019)

Polska Agencja Inwestycji i Handlu. (2019a). Lniane tekstylia znad Wisły zagoszczą w japońskich domach. Pobrane z: https://www.paih.gov.pl/20190220/lino_w_japonii# (10.09.2019)

Polska Agencja Inwestycji i Handlu. (2019b). Serce nowej hybrydy Toyoty powstanie w Polsce. Pobrane z: https://www.paih.gov.pl/20190726/serce_nowej_hybrydy_toyoty_powstanie_w_polsce# (10.09.2019)

Polska Agencja Inwestycji i Handlu. (2019c). Japoński producent rdzeni silników elektrycznych inwestuje w Polsce. Pobrane z: https://www.paih.gov.pl/20190319/inwestycja_mitsui_high_tec# (14.09.2019)

Polska Agencja Inwestycji i Handlu, Kochański i Partnerzy. (2019) Poland: Land of rising opportunities. Pobrane z: https://www.paih.gov.pl/publications/foreign_investors_in_poland# (10.09.2019)

Tomański, R. (2019). Japońscy producenci aut będą mogli przenieść się do Polski po brexicie. Pobrane z: https://businessinsider.com.pl/finanse/makroekonomia/japonska-gospodarka-nowej-ery-reiwa-i-partnerstwo-z-polska (10.09.2019)

Żołnacz-Okoń, A. (2019). Umowa gospodarczo-handlowa UE – Japonia (EPA). Pobrane z: https://www.gov.pl/web/przedsiebiorczosc-technologia/umowa-epa-ue-japonia (9.09.2019)

Magdalena Pająk

Analityk ds. Japonii. Absolwentka Instytutu Lingwistyki Stosowanej Uniwersytetu Warszawskiego. Zainteresowana neurolingwistycznymi aspektami przetwarzania pisma ideograficznego, a także feminizmem i sytuacją osób LGBT.

czytaj więcej

Energetyka, rolnictwo, infrastruktura. Kazachstan stawia na rozwój

Kazachstan jest uznawany za lidera „zielonej transformacji” w regionie Azji Centralnej i przedstawiany również w Europie jako przykład dynamicznych zmian proekologicznych i skutecznej polityki w tym zakresie.

Tydzień w Azji #144: Po 68 latach Air India wraca do grupy Tata

Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.

Tydzień w Azji #279: Wypowiedzieli wojnę „chińszczyźnie” i nie przebierają w środkach

Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.

Azjatech #244: Miasteczka IT w Uzbekistanie wprowadzone dekretem

Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.

Wodne wyzwania Azji Centralnej szansą dla rozwoju współpracy biznesowej z regionem

Celem niniejszego opracowania jest w oparciu o analizy przypadków zwrócenie uwagi na możliwości biznesowe jakie wynikają z nierozwiązanego póki co problemu wodnego Azji Centralnej.

RP: Pierwsze spotkanie biznesowe w Indiach

W zeszłorocznym raporcie PwC opracowanym we współpracy z PFR TFI Indie znalazły się na pierwszym miejscu wśród najbardziej obiecujących kierunków inwestycji zagranicznych dla polskich firm.

Tydzień w Azji #63: Eksporterzy ropy w Eurazji cierpią na wojnie cenowej na rynku ropy

Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.

Tydzień w Azji #260: Piąta gospodarka świata ucieka Polsce. Można to jednak zmienić

Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.

Azjatech #208: Azja Wschodnia kolebką innowacyjności

Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.

Tydzień w Azji: Turystyka w tarapatach. Zależna od niej Goa wrócić może do kopalin

Epidemia koronawirusa (...) pozornie może wydawać się korzystna dla ochrony klimatu i środowiska naturalnego. Takie wnioski mogą zasugerować nam widoki czystego nieba nad borykającymi się uprzednio ze smogiem metropoliami, obniżenie emisji gazów cieplarnianych czy gwałtowny spadek zapotrzebowania na surowce.

Kwartalnik Boyma – nr 2 (24)/2025

W niniejszym wydaniu Kwartalnika Instytutu Boyma analizujemy zagadnienia z zakresu polityki międzynarodowej, debaty publicznej oraz wyzwań społecznych i geopolitycznych.

Tydzień w Azji #163: Powyborcze przetasowania w Azji. Zyskają USA, stracą Chiny

Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.

Tydzień w Azji #159: Bliscy sojusznicy USA milczą w sprawie Ukrainy

Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.

Forbes: Będą nas pielęgnować maszyny

Zwiedzający siedzibę firmy Ubtech w Shenzhen zwrócą uwagę na daleko posunięte uczłowieczenie poszczególnych robotów znajdujących się w showroomie. (...) Nadanie maszynom cech ludzkich ma pomóc oswoić ludzi z technologią i wzbudzić pozytywne emocje. Robot spełni bowiem każdą naszą prośbę leżącą w spektrum jego funkcjonalności – nie odmówi i nie będzie narzekać.

Forbes: Zmiany w Japonii. Niektórzy będą pracować do 80. roku życia

Wedle ciągle silnego stereotypu Japończycy pracują całe życie w jednej firmie. Przez lata był to zresztą typowy wzór kariery w kulturze, w której lojalność wobec pracodawcy stanowi ważną wartość społeczną. Rynek pracy w Kraju Kwitnącej Wiśni jednak ostatnio dość dynamicznie się zmienia

Szczyt think tanków 17+1 w Lublanie, czyli czy Polska ma strategię wobec Chin?

6. edycja szczytu think tanków dotycząca 17+1 odbyła się 4 września w słoweńskiej Ljubljanie. Została zorganizowana we współpracy Chińskiej Akademii Nauk Społecznych i IEDC Bled School of Management, który stawia sobie za cel kształtowanie kadry menedżerskiej z naciskiem na wymiar etyczny biznesu. W szczycie wzięli również udział Minister Edukacji i wicepremier Słowenii Jernej Pikalo oraz były prezydent kraju Danilo Turk.

Azjatech #167: LG pracuje nad ekranami jak guma

Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.

Tydzień w Azji #283: Nowy chiński przebój eksportowy. Mocno wykracza poza gospodarkę

Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.

Tydzień w Azji #164: Chiny „dobrą siłą” dla Ukrainy?

Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.

Azjatech #64: Teraz misja, a w 2117 roku kolonia na Marsie? ZEA weszły do kosmicznej gry

Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.

RP: Korea Południowa, czyli ciastko z fasoli może być słodkością

Południowokoreański cud gospodarczy to szansa dla polskich eksporterów. Jak przygotować się do wejścia na południowokoreański rynek? Warto poznać panujące tam trendy, które promieniują na całą Azję Wschodnią.

Azjatech #122: Uzbekistan stawia na OZE

Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.

Azjatech #43: Czy Japonia i Chiny zbudują własne samoloty pasażerskie?

Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.

Azjatech #32: Na Filipinach fintech jest (też) kobietą

Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.