
Rozwój pandemii koronawirusa przyniósł nowe napięcia na linii Pekin-Tajpej. Źródeł kryzysu było w ostatnich miesiącach kilka. Pierwszy z nich związany był z tym, iż od lat Państwo Środka powołując się na zasadę jednych Chin, nie aprobuje osobnego wstąpienia Tajwanu do Światowej Organizacji Zdrowia. W obliczu epidemii koronawirusa sytuacja ta zyskuje nowy wymiar polityczny. Jak stwierdziła przedstawicielka Tajwanu w Genewie Wang Liang-yu, kanały komunikacyjne pomiędzy WHO a Tajwanem zapewniają ograniczone możliwości uzyskania informacji odnośnie rozwoju pandemii. Li Song, stały przedstawiciel ChRL przy genewskim biurze ONZ stwierdził jednak 3 lutego, że Chińska Republika Ludowa dostarcza władzom na wyspie wszystkie niezbędne informacje potrzebne w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa, a współpraca przebiega „gładko”. Następnego dnia, taki stan rzeczy podważyła rzeczniczka prasowa tajwańskiego MSZ, twierdząc, że nie tylko Tajpej otrzymywało od Chin ograniczony dostęp do informacji obarczonych opóźnieniem, ale również nie mogło uczestniczyć w technicznych spotkaniach WHO (z powodu wyżej wspomnianej zasady jednych Chin). W wyniku tego wyspa miała być zmuszona posiłkować się informacjami od zaprzyjaźnionych państw, takich jak USA i Japonia. 10 lutego dyrektor generalny WHO Tedros Adhanom Ghebreyesus ogłosił, iż w dwudniowym (11-12 lutego) specjalnym posiedzeniu weźmie zdalny udział on-line delegacja z “Tajpej”.
W międzyczasie nadeszło kolejne spięcie: 6 lutego rzeczniczka podała, iż Chiny będąc pośrednikiem w przekazywaniu informacji o liczbie zarażonych na wyspie, błędnie poinformowały WHO o 13 przypadkach, podczas gdy w tamtym czasie oficjalnie potwierdzonych było 10 chorych. Chińskie MSZ, poproszone przez agencję Reutersa o komentarz, odparło iż ChRL czerpie informacje od władz na wyspie, więc to one musiały podać niezgodne informacje. Wyspa, mimo tych utrudnień, geograficznej bliskości i silnych powiązań gospodarczych z ChRL, zdołała powstrzymać szybki przyrost liczby zakażonych, reagując już w pierwszym okresie epidemii daleko idącymi środkami zapobiegawczymi.
Pomimo tego sukcesu, według Chunhuei Chi z Uniwersytetu w Oregonie, przedstawianie przez WHO w swoich raportach statystyk tajwańskich wspólnie z tymi z ChRL miało bezpośrednie skutki dla przewoźników lotniczych oraz podróżujących z wyspy. Wietnam, Filipiny oraz Włochy nałożyły na podróżujących z Tajwanu te same ograniczenia, co na latających z Chin kontynentalnych, choć w wyniku zabiegów dyplomatycznych Tajpej, Hanoi oraz Manila wkrótce wycofały się ze swoich decyzji. Ponadto, tajwański minister spraw zagranicznych Joseph Wu oskarżył 29 lutego na twitterze Chiny o prowadzenie cyberwojny, wymierzonej w podkopanie społecznego zaufania do działań rządu w walce z wirusem. Ten sam zarzut sformułowało również m.in. Biuro Śledcze przy Ministerstwie Sprawiedliwości – państwowa agencja śledcza na Tajwanie.
Sama Światowa Organizacja Zdrowia nie ustrzegła się kryzysu wizerunkowego przy okazji komplikacji spowodowanych problematycznym statusem międzynarodowym Tajwanu (i to nie tylko w wyniku nieutrzymywania pełnej łączności z władzami w Tajpej i mylących raportów o stanie pandemii). Dając za przykład analizę François Godementa dla francuskiego think-tanku Institut Montaigne, zarzuty politycznej stronniczości spadły na organizację również za bezkrytyczną postawę Tedrosa wobec działań Pekinu, wymierzonych w zwalczanie wirusa, przy jednoczesnym zignorowaniu ostrzeżeń płynących z wyspy w początkowej fazie epidemii, co miało spowodować opóźnioną reakcję społeczności międzynarodowej. Inne kontrowersje wywołało zachowanie asystenta dyrektora generalnego, Bruce’a Aylwarda, podczas wywiadu on-line z reporterką z Hongkongu, w którym zapytany o ewentualne przyjęcie Tajwanu do WHO, udał że nie usłyszał pytania, a następnie się rozłączył. Po ponownym nawiązaniu połączenia i zapytaniu o to, jak wyspa sobie radzi z wirusem, odparł iż „już rozmawialiśmy o Chinach”.
Wydarzenia te spowodowały, iż wśród Tajwańczyków na nowo rozgorzała debata nad polityczną przyszłością wyspy. Jej przejawem były wypowiedzi tajwańskich polityków odnośnie zmiany nazwy państwa, obecnie formalnie noszącego nazwę Republika Chińska. Premier Tajwanu, Su Tseng-chang, należący do obecnie rządzącej, proniepodległościowej Demokratycznej Partii Postępowej (DPP), uważa, iż gdyby zaistniał ogólnonarodowy konsensus, należałoby zmienić nazwę na Republikę Tajwanu. Z kolei Chen Yu-jen, posłanka do Yuanu Ustawodawczego (Parlamentu Tajwanu) z największej partii opozycyjnej Kuomintang (KMT) twierdzi, iż państwem jest Republika Chińska, nie Tajwan.
Podejście do takich kwestii jak suwerenność czy niepodległość stanowi dla społeczeństwa Tajwanu ważny temat. Jak wynika z badania przeprowadzonego w grudniu ub.r. przez chińskojęzyczny Commonwealth Magazine, poparcie dla zjednoczenia wyspy z Chinami spadło do 5,5% – najniższej wartości od 2002 roku, kiedy magazyn zaczął prowadzić tę ankietę. Idea niepodległości w przyszłości jest najbardziej popularna wśród ludzi młodych, bowiem opowiedziało się za nią 58,5% osób do 30 roku życia. Wśród osób w wieku 40+, u 60% z nich dominuje przekonanie o potrzebie utrzymania status quo (czyli suwerenności od ChRL). Pogląd ten jest również większościowy biorąc pod uwagę całe społeczeństwo. To co łączy obie grupy wiekowe, to niemal całkowity (90% respondentów) brak poparcia dla zasady „jeden kraj, dwa systemy”, pod którą według propozycji Pekinu, na wzór Hongkongu miałoby odbyć się zjednoczenie.
Jak podaje The Economist, ubiegłorocznym wydarzeniem, które wzmocniło negatywną percepcję Chin wśród Tajwańczyków, był przebieg protestów w Hongkongu. Odbiły się one na wyspie szerokim echem, skłaniając wielu do publicznego manifestowania wsparcia dla protestujących. W ich oczach stanowią one dowód zagrożenia płynącego z oferty Pekinu. Dr. Jay Chen z Academia Sinica, największej państwowej instytucji naukowej na Tajwanie, twierdzi, iż protesty w Hongkongu stanowiły jeden z głównych czynników, które zapewniły zwycięstwo DPP (z prezydent Cai Ing-wen na czele) w wyborach generalnych w styczniu br. DPP wygrała je, prowadząc zręczną kampanię wyborczą pod hasłem „Dziś Hongkong, jutro Tajwan”. Po raz kolejny Kuomintang, będący obecnie zwolennikiem bardziej koncyliacyjnego podejścia do relacji z ChRL, zepchnięty został do opozycji.
Można się spodziewać, iż kurs na obronę suwerenności będzie przez władze w najbliższych latach kontynuowany, odzwierciedlając społeczne oczekiwania. Oznaczać to będzie również problem dla władz w Pekinie, które od wielu lat manifestują wolę przywrócenia „zbuntowanej prowincji” do macierzy. Świadczą o tym komentarze chińskich mediów, jak np. ten opublikowany przez agencję Xinhua na temat wyborów w dzień po ogłoszeniu wyników. Dominuje narracja nieuchronności zjednoczenia, przedstawiając je jako najlepszą i jedyną właściwą drogę uregulowania statusu wyspy. W podobnym tonie wypowiedział się przewodniczący ChRL Xi Jinping podczas przemówienia z okazji 40 rocznicy “Wiadomości do rodaków na Tajwanie”, rezerwując Chinom możliwość użycia siły, gdyby wszystkie inne środki pokojowego załatwienia sprawy zawiodły.
Autor: Jakub Kamiński
Redakcja: Patrycja Pendrakowska

Jakub Kamiński Analityk Instytutu Boyma. Zaangażowany w promocję polskiej gospodarki na rynkach azjatyckich. Absolwent stosunków międzynarodowych na Uniwersytecie Warszawskim. Studiował na Malcie. Zainteresowany przemianami w polityce i gospodarce Indii i Chin. Jego artykuły, wypowiedzi i wywiady ukazywały się m.in. w Rzeczpospolitej, WNP.PL, Dzienniku Gazecie Prawnej, Teologii Politycznej, Krytyce Politycznej.
czytaj więcej
Tydzień w Azji #59: Przesunięto szczyt UE-Indie. Koronawirus pretekstem
Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
Tydzień w Azji #187: Narasta po cichu spór Chin z Indonezją na Północnym Morzu Natuna
Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
Koronawirus na Zakaukaziu: podjęte strategie i środki zapobiegawcze
Pandemia COVID-19 postawiła państwa przed nowymi wyzwaniami, a wyjątku nie stanowi również region Kaukazu Południowego. Wszystkie państwa Zakaukazia przyjmują dalekosiężne i konkretne działania w walce z koronawirusem. Aby móc dokładnie porównać i ocenić podjęte działania, sytuacja w każdym kraju zostanie przedstawiona z osobna. Poniższy tekst podsumowuje wydarzenia na Zakaukaziu do połowy kwietnia 2020 r.
Ani MinasyanForbes: Dlaczego warto rozmawiać z weterynarzem, czyli historia indyjskiego króla szczepionek
Pod względem liczby dawek produkowanych preparatów Serum Institute of India nie ma sobie równych w branży. 1,5 mld szczepionek rocznie trafia do prawie 170 państw świata. Dwie trzecie dzieci na Ziemi zaszczepiono preparatami indyjskiej firmy...
Krzysztof ZalewskiAzjatech #142: Pakistan pomoże Turcji zbudować myśliwiec następnej generacji?
Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
Tydzień w Azji #96: W Azji dla Azji: o konsekwencjach nowej umowy handlowej
Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
Forbes: Policja może się zmienić. Korea z problemów zrobiła produkt eksportowy
Kojarzona zwykle z innowacjami technicznymi Korea Południowa realizuje w ostatnich dekadach inne programy rozwoju. Wspiera przemysły kreatywne, dzięki czemu nie tylko zarabia, ale podnosi także globalną siłę swojego oddziaływania, zwaną soft power...
Wioletta MałotaTydzień w Azji #148: Niemcy rozpychają się w Azji Centralnej
Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
Patrycja Pendrakowska gościem audycji „Dekonstrukcja” w radiu TOK.FM
Rozmowa stanowiła próbę odpowiedzenia na pytanie jak kształtować relacje Zachodu z Chinami oraz czy różnice pomiędzy tymi dwoma blokami cywilizacyjnymi umożliwiają ich harmonijne współistnienie.
Patrycja PendrakowskaLikwidacja kolonii polskiej na terenie Mandżurii (północno-wschodnich Chin)
Pani Łucja Drabczak - Polka urodzona w Harbinie, dzieciństwo spędziła w Chinach. Do Polski powróciła w wieku 10 lat. Jest autorką książki "Moje Chiny... Wspomnienia z dzieciństwa". Skontaktowała się z nami, aby przekazać wyjątkowe rodzinne wspomnienia związane z opuszczeniem Mandżurii w 1949 roku.
Północnokoreańska loteria wojownicza i co dalej?
W ostatnim czasie sytuacja geopolityczna Korei Północnej gwałtownie się pogorszyła pod wpływem retoryki prezydenta Stanów Zjednoczonych – Donalda Trumpa. Celem tego komentarza jest przedstawienie nietuzinkowego obrazu potencjalnego zjednoczenia Korei w świetle polityki amerykańskiej nowego przywództwa tego państwa. Władze amerykańskie, które poprzez zjednoczenie Półwyspu Koreańskiego mogłyby wysłać oddziały armii Stanów Zjednoczonych na aktualną granicę chińsko-północnokoreańską.
Nicolas LeviForbes: Hongkong. Kryzys zmusza przedsiębiorców do radykalnych decyzji
Hongkong, prosperująca metropolia, znana jako jeden z czterech azjatyckich tygrysów gospodarczych, w której średni dochód na głowę podobny jest do amerykańskiego, w ostatnich miesiącach zamieniał się w regularnie pogrążone w chaosie miasto. Gospodarka po raz pierwszy od dekady weszła w techniczną recesję, notując dwa kwartały z rzędu ujemny wzrost gospodarczy.
Karolina ZałęgowskaZmiany na Jedwabnym Szlaku: dokąd zmierza Azja Centralna?
Debata Instytutu Boyma poświęcona miejscu Azji Centralnej w światowej gospodarce i możliwościach Polski zaistnienia w tym regionie.
Azjatech #241: Potężny problem z popularną aplikacją. Chodzi o 1,7 mld użytkowników
Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
Azjatech #220: Duży awans Polski w cyfrowym rankingu
Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
Paweł Behrendt dla RMF 24 o wizycie Pelosi na Tajwanie: Ma olbrzymie znaczenie symboliczne
Serdecznie zapraszamy do odsłuchania zapisu rozmowy analityka Instytutu Boyma Pawła Behrendta, który w rozmowie z dziennikarzem RMF FM Michałem Zielińskim skomentował wizytę Nancy Pelosi na Tajwanie.
Azjatech #205: Mazda wraca do silników z tłokiem obrotowym
Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
Azjatech #193: Nowe aplikacje właściciela Tiktoka debiutują w USA
Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
Azjatech #197: Wielka azjatycka rywalizacja na chipy
Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
Forbes: To azjatyccy Amerykanie wybiorą nowego prezydenta USA?
(...) głosowanie będzie silnie tożsamościowe – oparte bardziej na poczuciu przynależności grupowych niż rozpoznaniu własnych interesów ekonomicznych. Sztaby kandydatów zabiegają o względy dotychczas ignorowanych kategorii wyborców, w tym Amerykanów wywodzących się z Azji
Waldemar JaszczykAdrian Zwoliński dla portalu PolskieRadio24.pl o protestach w Hongkongu
Informujemy, że nasz analityk Adrian Zwoliński udzielił wywiadu dla portalu PolskieRadio24.pl. Tematem rozmowy były protesty w Hongkongu w kontekście walk o przyszłość regionu oraz kwestia 2047 roku.
Tydzień w Azji #257: Pakistan przed trudnymi wyborami
Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
Azjatech #114: Miasto-państwo buduje światową stolicę innowacji
Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.