Publicystyka

Wielka rocznica, której nie będzie?

Urodziła się w Warszawie 17 września 1823 r. Zmarła 38 lat później w rodzinnym mieście. Tekla z Bądarzewskich Baranowska była jedną z nielicznych kobiet jej epoki, która mimo społecznych ograniczeń potrafiła podbić świat swoją twórczością.

Instytut Boyma 25.08.2023

Urodziła się w Warszawie 17 września 1823 r. Zmarła 38 lat później w rodzinnym mieście. Tekla z Bądarzewskich Baranowska była jedną z nielicznych kobiet jej epoki, która mimo społecznych ograniczeń potrafiła podbić świat swoją twórczością. Modlitwa dziewicy, skomponowany przez nią utwór na fortepian, przez dekady dobiegał z okien milionów domów na wszystkich kontynentach. 

W Polsce wiedza o niej jest niszowa.  Natomiast w wielu państwach Azji  jej twórczość pozostaje nieustannie żywa. Dwustulecie urodzin Bądarzewskiej to doskonały moment, abyśmy wspólnymi siłami popularyzowali fenomen tej nieznanej nam Polki. 

17 września 1823 r. – przypadkowe, ale znaczące odkrycie

Już za kilka tygodni – 17 września minie 200 lat od narodzin prawdopodobnie najbardziej znanej europejskiej kompozytorki w Azji.

W drugiej połowie 2020 roku jako Fundacja Studiów Azjatyckich i Globalnych im. Michała Boyma rozpoczęliśmy spontanicznie realizację projektu poświęconego przywracaniu pamięci Bądarzewskiej. Bez żadnych sponsorów i wsparcia państwa postanowiliśmy mówić i pisać o kompozytorce. Zdecydowaliśmy się na działalność w tej dziedzinie, ponieważ mimo wielkiej, światowej kariery, we własnej ojczyźnie Bądarzewska niestety znana jest jedynie bardzo wąskiemu gronu osób. Kompozytorki nie znają także osoby z wykształceniem muzycznym. Najsmutniejsze jest jednak to, że z naszych obserwacji wynika, że spora część z osób, które wiedzą kim była Bądarzewska, dowiedziało się o jej istnieniu podczas pobytu w Azji. Niezależnie od oceny twórczości kompozytorki, powinniśmy chyba w Polsce znać tę postać. Chociażby po to, aby podczas rozmów z Azjatami nie czuć zakłopotania.

Dzięki aktywności Instytutu Boyma, jak również zwykłym codziennym rozmowom o Tekli, udało się zainspirować członka Polskiego Towarzystwa Genealogicznego, Michała Fronczaka, do zbadania biografii kompozytorki. Odnalazł długo poszukiwaną metrykę chrztu  Bądarzewskiej.

Dzięki temu odkryciu rozwiewają się wątpliwości co do daty jej urodzin. Jest to o tyle istotne, że teraz chociażby w książkach zawierających jej kompozycje zapis dotyczący urodzin Bądarzewskiej można podawać nie w przybliżeniu, a wskazać konkretną datę.

Pogardzana robi karierę na YouTube

Mimo upływu czasu Bądarzewska wciąż gości w repertuarach pianistów pasjonatów, zarówno profesjonalistów, jak i amatorów na całym świecie. Widać to doskonale na platformie YouTube. Wystarczy wpisać hasła:  Plegaria de una Virgen, Maiden’s Prayer, La prière d’une vierge …. Na YouTube znajdziemy japońskie dzieci wykonujące polską kompozycję, osoby zafascynowane jej twórczością poznaną w Azji, zobaczymy wykorzystujące motyw z Modlitwy dziewicy szybkie koleje Shinkansen i śmieciarki na Tajwanie. Tekla ma też krater swojego imienia na Wenus. Jej nieśmiertelna Modlitwa dziewicy obok utworów Chopina, Mozarta i innych wybitnych kompozytorów wchodzi w skład zeszytów z nutami załączanymi do pianin elektronicznych. Chiński pianista Lang Lang uznaje Teklę za wielką damę i nie wstydzi się zamieścić Modlitwy na jednej ze swoich płyt. Rosyjska pianistka Olga Rusina również doceniła Bądarzewską nagrywając płytę w całości dedykowana jej kompozycjom. Dzięki swojej dojrzałości artystycznej nadała twórczości Bądarzewskiej głębszego wymiaru. Nie wykonywała jej utworów jak początkująca uczennica, a mistrzyni doskonale operująca techniką gry.

Modlitwa dziewicy to kompozycja, którą na świecie również się tańczy. Doskonałym przykładem jest tu chociażby występ amerykańskiej szkoły baletu  Dance Divine School of Ballet. 

Jest znana, ale nie w Polsce i będziemy ją dalej ignorować ?

Tak więc twórczość Tekli wciąż żyje, mimo że my w Polsce dawno ją pogrzebaliśmy. Przebyła długą drogę od czasów bez radia i telewizji po erę internetu. Przetrwała  czasy niepokojów i wojen. Jakby naprzeciw temu, jak bardzo i ostentacyjnie w Polsce ją ignorowano.

W naszym kraju fenomen twórczości Bądarzewskiej jest znany wąskiemu gronu osób. Tak chyba ma też zostać. Paręnaście lat temu z wielką pompą obchodziliśmy dwustulecie urodzin Chopina. Mimo wielkiej 200. rocznicy urodzin Bądarzewskiej próżno szukać jakichkolwiek – choćby najskromniejszych – oficjalnych obchodów. W ciągu roku informowaliśmy o nadchodzącej rocznicy władze miasta i przeróżne instytucje powołane do dbałości o dziedzictwo narodowe.

Nie zidentyfikowałam żadnego doniesienia medialnego, które wskazywałoby na to, że jakiś podmiot sfery budżetowej w naszym kraju planuje na 17. września organizację choćby najskromniejszego wydarzenia poświęconego kompozytorce.

Jeśli nie struktury państwowe to może my razem

Jako Instytut Boyma zachęcamy Państwa, nasze Czytelniczki i naszych Czytelników, do podjęcia wysiłku na rzecz upamiętnienia twórczości Tekli oraz jej spuścizny. Zbierzmy przykłady komercyjnego wykorzystania jej muzyki, ciekawe wykonania i interpretacje. Wielka rocznica jest doskonałym momentem na to, aby Bądarzewska wróciła do naszych domów, pojawiła się na różnego rodzaju imprezach kulturalnych organizowanych przez organizacje pozarządowe, lokalne społeczności czy media. By wreszcie stała się elementem jeśli nie tożsamości, to przynajmniej uświadomionego dziedzictwa w naszym państwie, gdzie pamięci o roli kobiet tak bardzo brakuje.

Jako Instytut Boyma będziemy wdzięczni za informacje dotyczące inicjatyw związanych z kompozytorką. Na naszej stronie chętnie zamieścimy relacje i filmiki z imprez jej poświęconych lub innych wydarzeń, podczas których zaistniała jej twórczość.

Nawet jeżeli zarzucamy jej twórczości zbytnią prostotę,  to naprawdę nic nie stoi na przeszkodzie, aby polskie dzieci – tak jak ich rówieśnicy w Japonii – uczyły się grać na pianinie w oparciu o  utwory Bądarzewskiej.

Słuchając Modlitwy dziewicy w wykonaniu duetu Kowoon Yang, Chiharu Aizawa jestem przekonana, że Bądarzewska poradzi sobie za granicą nawet bez naszej, polskiej pomocy. Pytanie jednak czy warto kontynuować ten dotychczasowy stan rzeczy, w którym o Bądarzewskiej musimy dowiadywać się będąc w Azji?

Zachęcamy również do przekazywania darowizn dla naszej fundacji, które pozwoliłyby nam na realizację projektów rocznicowych związanych z 200. leciem urodzin kompozytorki. Wszyscy możemy być twórcami Roku Bądarzewskiej.

Niech 17 września 2023 r. stanie się jego początkiem.

Magdalena Sobańska-Cwalina

Analityk ds. Azji Centralnej, członek Zarządu Fundacji Instytut Studiów Azjatyckich i Globalnych im. Michała Boyma, doktor nauk ekonomicznych (temat rozprawy doktorskiej: „Instytucjonalne uwarunkowania działalności polskich przedsiębiorstw przemysłu materiałów budowlanych na rynkach wschodnich”). Prywatnie pasjonatka muzyki klasycznej.

czytaj więcej

“Vademecum przedsiębiorcy. Jak sprzedawać w Chinach?” nowym tytułem Wydawnictwa Instytutu Boyma!

Ogrom doświadczeń w zakresie rozwijania i prowadzenia działalności gospodarczej w Chinach połączony z eksperckim zapleczem Polskiego Centrum Studiów nad Prawem i Gospodarką Chin doprowadził do powstania tej unikalnej na polskim rynku pozycji wydawniczej.

Tydzień w Azji #225: Chiny wpadły we własne sidła. Odpuszczą, czy będą walczyć o zachowanie twarzy?

Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.

Co oznacza chińska deklaracja o osiągnięciu neutralności węglowej w 2060 roku?

Podobnie jak inne kraje Azji Wschodniej, Chiny zadeklarowały plan osiągnięcia neutralności węglowej. 22 września 2020 przewodniczący ChRL Xi Jinping zapowiedział, iż Chiny planują osiągnięcie tego celu do 2060 roku, co jest pierwszą tak dalekosiężną deklaracją tego państwa w tej sprawie. Ponieważ chińskie emisje dwutlenku węgla stanowią dużą część globalnych emisji, warto przyjrzeć się tej deklaracji.

Forbes: Hongkong. Kryzys zmusza przedsiębiorców do radykalnych decyzji

Hongkong, prosperująca metropolia, znana jako jeden z czterech azjatyckich tygrysów gospodarczych, w której średni dochód na głowę podobny jest do amerykańskiego, w ostatnich miesiącach zamieniał się w regularnie pogrążone w chaosie miasto. Gospodarka po raz pierwszy od dekady weszła w techniczną recesję, notując dwa kwartały z rzędu ujemny wzrost gospodarczy.

Szczyt think tanków 17+1 w Lublanie, czyli czy Polska ma strategię wobec Chin?

6. edycja szczytu think tanków dotycząca 17+1 odbyła się 4 września w słoweńskiej Ljubljanie. Została zorganizowana we współpracy Chińskiej Akademii Nauk Społecznych i IEDC Bled School of Management, który stawia sobie za cel kształtowanie kadry menedżerskiej z naciskiem na wymiar etyczny biznesu. W szczycie wzięli również udział Minister Edukacji i wicepremier Słowenii Jernej Pikalo oraz były prezydent kraju Danilo Turk.

Newsweek: Indie zaczną się dystansować, gdy Rosja osłabnie.

Indie najbardziej obawiają się, że dojdzie do użycia broni jądrowej w trakcie wojny w Ukrainie. I to jest coś, o czym potrafią rozmawiać nawet z Chinami, dla których to także jest czerwona linia.

RP: Umowa o wolnym handlu UE-Australia na horyzoncie

W ostatnich latach weszły w życie umowy o wolnym handlu UE z Japonią, Wietnamem i Singapurem. Teraz Bruksela negocjuje z Canberrą.

Tydzień w Azji: Bogini COVID-19, czyli indyjski sposób na koronawirusa

Masowe rozprzestrzenianie się koronawirusa sprawiło, że w wielu krajach trwa wyścig z czasem, którego zwieńczeniem ma być stworzenie szczepionki na tę chorobę. Bez niej wiele społeczności żyje w lęku przed pandemią i poszukuje odpowiedzi na kryzys, która odwołuje się do zamierzchłych praktyk i wierzeń.

Tydzień w Azji #231: Czy Japonii blisko do NATO?

Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.

Gulnara Karimowa – anatomia upadku

Kiedyś marzyła o absolutnej władzy, dziś marzy o wolności. Tak w skrócie można streścić karierę Gulnary Karimowej, starszej córki nieżyjącego już prezydenta Uzbekistanu, Islama Karimowa, która chciała zostać pierwszą kobietą piastującą ten urząd, rzutką bizneswoman, a także sławną piosenkarką.

Tydzień w Azji #216: Wyczekiwany przełom na linii Korea Południowa – Japonia

Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.

Tydzień w Azji #103: Dla kogo korzystna? Znaki zapytania wokół umowy Unii z Chinami

Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości

Polskie porty rosną w siłę – wywiad z Morską Agencją Gdynia

Temat rozwoju infrastruktury w regionie Europy Środkowo-Wschodniej w związku z zapoczątkowaną przez Pekin inicjatywą Pasa i Szlaku nie traci na aktualności. O opinie i dane z pierwszego frontu poprosiliśmy Morską Agencję Gdynia, jedno z wiodących przedsiębiorstw zajmujących się logistyką i transportem transkontynentalnym w Polsce.

Wietnamscy wikipedyści po raz drugi napisali o Polsce

Pod patronatem biura UNESCO w Hanoi odbyła się druga edycja konkursu dla wietnamskich wikipedystów, zorganizowanego przez polską placówkę dyplomatyczną. Niemal 120 uczestników konkursu stworzyło ponad 2 tysiące nowych haseł na temat kultury polskiej. Zwycięzcom nagrody wręczył Ambasador RP w Wietnamie Wojciech Gerwel.

Paweł Behrendt dla PR24 o rozmowie Biden-Xi: nie ma mowy o przyjacielskim tonie

Serdecznie zapraszamy do odsłuchania zapisu rozmowy analityka Instytutu Boyma Pawła Behrendta, który w rozmowie z dziennikarzem PR24 Krzysztofem Grzybowskim skomentował rozmowę pomiędzy Xi Jinpingiem i Joe Bidenem. 

Nowy prezydent i stare dylematy: Co dalej z Koreą Południową?

Wybory w Korei Południowej na początku maja 2017 roku zakończyły się wygraną Mun Jae-ina. Tak jak podczas poprzednich kampanii wyborczych, ku niezadowoleniu Kim Jong-una, Korea Północna nie była głównym wątkiem wyborów. Kandydaci skupiali uwagę wyborców na tematach ekonomicznych oraz skandalu politycznym byłej prezydent Korei Południowej Park Geun-hye.

Północnokoreańska loteria wojownicza i co dalej?

W ostatnim czasie sytuacja geopolityczna Korei Północnej gwałtownie się pogorszyła pod wpływem retoryki prezydenta Stanów Zjednoczonych – Donalda Trumpa. Celem tego komentarza jest przedstawienie nietuzinkowego obrazu potencjalnego zjednoczenia Korei w świetle polityki amerykańskiej nowego przywództwa tego państwa. Władze amerykańskie, które poprzez zjednoczenie Półwyspu Koreańskiego mogłyby wysłać oddziały armii Stanów Zjednoczonych na aktualną granicę chińsko-północnokoreańską.

Kontrowersje związane z japońskimi podręcznikami do historii

W drugiej połowie XX i na początku XXI wieku jedną z kwestii powodujących napięcia między Japonią a innymi krajami azjatyckimi była historia okupacji i kolonizacji, a konkretnie podejście do nich współczesnych japońskich elit politycznych. Kontrowersje dotyczyły także podręczników szkolnych, które opisywały historię Japonii w sposób okrojony. Pomijały niewygodne dla Japończyków fakty, takie jak między innymi masakra w Nankinie, kwestia "pocieszycielek" i okrucieństwa popełnione przez wojska japońskie podczas inwazji na Chiny i wojny na Pacyfiku.

Tydzień w Azji #211: Ostatnie bastiony demokracji padają w Kambodży

Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.

Meeting with Dr. Uki Maroshek-Klarman

It’s a great pleasure for the Boym Institute to organize an open meeting with dr Uki Maroshek who founded the betzavta method. Betzavta is taught across the globe at the Adam Institute for Democracy and Peace in Jerusalem as well as in other institutions in Europe and the Middle East.

Azjatech #95: Egzotyczny owoc zastąpi wieprzowinę?

Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.

Tydzień w Azji: 17+1 w dobie koronawirusa: wnioski z webinaru China-CEEC Think Tank Network

Podczas epidemii COVID-19 Chińczycy nie rezygnują z koordynowania działań stworzonego przez siebie formatu współpracy 17+1. Przedmiotem rozmów, ze względu na trudną sytuację epidemiologiczną i gospodarczą, stały się polityki i rozwiązania wprowadzone przez poszczególne państwa w tym zakresie.

Kwartalnik Boyma – nr 1 (7) /2021

Oddajemy do rąk naszych Czytelników i Czytelniczek pierwsze w 2021 r. wydanie „Kwartalnika Boyma”. Ten numer postanowiliśmy poświęcić zagadnieniom związanym z kobietami i kobiecością w Azji – nie tylko ze względu na to, że numer wydajemy w marcu, a 8 marca obchodzony jest Międzynarodowy Dzień Kobiet, ale również ze względu na to, że wokół nas toczy się wiele debat dotyczących feminizmu i praw kobiet.

Tydzień w Azji#15: Jaka przyszłość Sri Lanki po zamachach?

Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości. W tym numerze piszemy m.in o zamachach terrorystycznych na Sri Lance (w tym ich możliwych skutkach gospodarczych), inwestycjach w sektorze energetycznym Indonezji oraz nowych amerykańskich sankcjach wymierzonych w Iran.