Tajwan zamieszkuje 16 odrębnych kulturowo grup Aborygenów: Amis, Atayal, Bunun, Hla’alua, Kavalan, Kanakanavu, Paiwan, Puyuma, Rukai, Saisiyat, Sakizaya, Seediq, Tao, Thao, Tsou i Truku. W sumie to trochę ponad 600 tysięcy osób, lub ok. 2,5% populacji wyspy. A przynajmniej tak twierdzi lokalny rząd. W rzeczywistości liczba ta może wynosić nawet ponad 980 tysięcy.
Spośród wymienionych powyżej grup, tylko jedna zaliczana jest do tzw. Pingpu 平埔 – “ludzi z płaskowyżu”. Pozostałe, nazywane zbiorczo Gaoshan 高山, zamieszkują natomiast trudniej dostępne, górskie tereny. Mimo wprowadzenia kilkunastu różnych przepisów stanowiących krok w kierunku pluralistycznego podejścia i zwiększonego samostanowienia Aborygenów w przeciągu ostatnich trzech dekad, liczne grupy rdzenne dla Tajwanu wciąż walczą o oficjalne uznanie. Zgodnie z wyrokiem nr. 17 Sądu Konstytucyjnego z dnia 28 października 2022 roku o oficjalne uznanie mogą starać się grupy etniczne, które zachowały własną kulturę i zwyczaje, posiadają materialne dowody oraz oficjalne zapiski dowodzące ich odrębności etnicznej. Co ważne, jedynie oficjalnie uznane grupy mogą starać się o wsparcie finansowe od rządu, pozwalające np. na budowę ośrodków czy muzeów pozwalających na zachowanie ich kultury i języka. I choć zapis wydaje się być sensowny, to stanowi spory problem właśnie dla przedstawicieli Pingpu.
Zamieszkiwane przez nich nizinne tereny na zachodzie i południu wyspy podlegały większym i znacznie silniejszym wpływom zewnętrznym od samego początku kolonialnej historii Tajwanu. Za przykład niech posłuży nam Makatao – grupa, która oryginalnie zamieszkiwała nizinę Chianan w okolicy Kaohsiungu, a w późniejszym czasie emigrowała w okolice dzisiejszego Pingtungu. Choć istnieją historyczne dowody na ich istnienie i pochodzenie, jak np. XVII-wieczne zapiski holenderskich marynarzy, to legalnie Makatao nie mogli zostać uznani przez… brak odrębności kulturowej. Lata kolonizacji znacząco wpłynęły na ich język, który zaczął mieszać się z językami napływowymi, a później został kompletnie zdominowany przez japoński i mandaryński. Mimo starań członków społeczności, póki co udało odtworzyć się jedynie kilka piosenek w języku Makatao. W podobny sposób utracone zostały stroje ludowe oraz inne tzw. materialne elementy kultury. W tym przypadku częściowo zachowały się jedynie tradycyjne hafty, skrupulatnie odtwarzane i przekazywane dalej przez młodych członków plemienia. Na tej podstawie odszukano kilka elementów strojów ludowych i podjęto próbę ich odtworzenia, po raz pierwszy ukazaną publicznie w 2018 roku. Kolejną przeszkodą było błędne uznanie Makatao za podgrupę innej społeczności – Siraya. Przez lata błędnie twierdzono, że Siraya, Makatao oraz Taivoan to jedna grupa, posługująca się tym samym językiem. Prowadzone jednak w ostatnich latach badania nad językami austronezyjskimi Tajwanu dowiodły, iż są to trzy, oddzielne języki pomimo częściowego podobieństwa w słownictwie i gramatyce. Dowiedziono również, że między grupami istnieją wyraźne różnice społeczno-kulturowe w m.in. budownictwie, życiu rodzinnym, metodach polowania czy hierarchii społecznej.
Największym problemem był jednak brak świadomości samych członków społeczności co do ich pochodzenia. Dla większość z nich pierwszym językiem jest mandaryński lub tajwański. Także w kwestii wyglądu nie różnią się oni znacząco od Hanów oraz innych grup z Chin kontynentalnych, łatwo więc o pomyłkę. Pan Qian-ming, jeden z aktywistów pracujących nad odrestaurowaniem kultury Makatao, przez pierwsze 30 lat swojego życia uważał się za osobę pochodzenia Han. Prawdę odkrył, dzięki przypadkowo znalezionej książce opisującej Tajwan za czasów dynastii Qing. W szczególności zainteresował go fragment o Pingpu i kiedy zapytał swoją ciotkę o historię ich rodziny, ta niechętnie potwierdziła, iż są oni fanzai 番仔 – potomkami “barbarzyńców”. Znak fan 番 oznacza bowiem w języku mandaryńskim barbarzyńcę; już od czasów dynastii Qing Aborygenów określano pejoratywnie jako shengfan 生番, “surowi barbarzyńcy”, a dosłownie “dzikusy”, lub shufan 熟番 co możemy przetłumaczyć jako “ugotowanych barbarzyńców”, czyli zasymilowanych Aborygenów. Potwierdzał to także znak shu 熟 znajdujący w rejestrze rodzinnym Pan Qian-minga z czasów japońskiej okupacji. Mimo początkowego szoku, postanowił on jednak szukać dalej. Rozmawiał z lokalną starszyzną, poszukiwał książek o historii regionu, aż w końcu odnalazł on dawne badania japońskich antropologów, które opisywały społeczność Makatao, która przed laty zamieszkiwała jego rodzime strony. W przeciągu ostatnich 30 lat, społeczność rozrosła się do ok. 1800 przedstawicieli, którzy dalej poszukują i odtwarzają kolejne elementy swojej kultury. W ostatnich latach pałeczkę przejęła młodsza część społeczności, która aktywnie działa w internecie; swoimi znaleziskami i pytaniami dzielą się oni m.in. poprzez grupę na Facebooku, “Pingpu zuqun – Makadao 平埔族群 – 馬卡道”.
Ich ciężka praca przez ostatnie 30 lat nie poszła na marne. W październiku 2024, Makatao złożyli wniosek o przyznanie im oficjalnego statusu rdzennych mieszkańców wyspy przed Radą ds. Rdzennej Społeczności, który został zaakceptowany. Przedstawiciele plemienia liczą, że zostanie on zweryfikowany do czerwca tego roku i pozwoli Makatao na otwarcie placówek poświęconych zachowaniu i ochronie ich kultury.
Przeczytaj więcej: Co łączy plemienne imiona z bejsbolem? Historie rdzennych Tajwańczyków #1
Przeczytaj więcej: Walka o dom, która trwała 27 lat. Historie rdzennych Tajwańczyków #2

Karolina Kodrzycka Ukończyła studia licencjackie z Kulturoznawstwa (specjalizacja Kultura Dalekiego Wschodu) na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. Obecnie studiuje na Uniwersytecie Albrechta i Ludwika we Fryburgu na kierunku Modern China Studies. Stypendystka Huayu Enrichment Scholarship w roku akademickim 2021/2022, dzięki któremu odbyła 9-cio miesięczny kurs j. mandaryńskiego na National Taiwan Normal University. Zwyciężczyni konkursu tłumaczeniowego podczas drugiej edycji festiwalu “Za kulisami. Toruńskie spotkania wokół dramatu”, w ramach którego we współpracy z dr. Maciejem Szatkowskim przełożyła na j. polski sztukę “China Dream” autorstwa Sun Huizhu i Fei Chunfang. Obecnie przebywa na wymianie uczelnianej na National Sun Yat-sen University w Kaohsiungu. Interesuje się folklorem, folkloryzmem oraz popkulturą krajów chińskojęzycznych, w szczególności Tajwanu. Bliskie są jej także tematy związane z feminizmem, sytuacją kobiet oraz prawami mniejszości seksualnych w regionie Azji Wschodniej.
czytaj więcej
Badania opinii publicznej a postprawda w polityce indonezyjskiej
(Subiektywny) przegląd wybranych artykułów badawczych dotyczących stosunków międzynarodowych w regionie Azji i Pacyfiku publikowanych w wiodących czasopismach naukowych.
Anna GrzywaczTydzień w Azji #34: Perła Azji Środkowej wciąż nieodkryta dla polskich firm. To się może zmienić
Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
Tydzień w Azji #268: Na tym polu USA przegrywają z Chinami. Po raz pierwszy od 6 lat
Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
Szanowni Państwo! Jako zespół Instytutu Boyma pragniemy życzyć spokojnych i radosnych Świąt Bożego Narodzenia oraz szczęśliwego Nowego Roku.
Azjatech #140: Chiński TikTok na informacyjnej wojnie
Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
Zapraszamy do obejrzenia wystąpienia dr Krzysztofa Zalewskiego pt. "Dlaczego nie rozumiemy polityki zagranicznej Indii?" dla Forum Młodych Dyplomatów.
Kryzys nawozowy i gazowy – unikalna szansa na rozwój biogazowni w Polsce
Wywiad z prof. dr. hab. Aleksandrem Lisowskim
Aleksander LisowskiZagadnienie wzrostu pozycji politycznej Chin na świecie stało się w ostatnich latach jednym z częściej wymienianych w dyskursie naukowym i publicystycznym czynników, które mają przyczyniać się do przeobrażeń w zastanym systemie międzynarodowym.
Jakub KamińskiCo robić, gdy zanikają język i tradycyjne struktury? Historie rdzennych Tajwańczyków #4
W regionie Azji Wschodniej tatuaże zwyczajowo kojarzą się z działalnością przestępczą lub formą kary.
Karolina KodrzyckaForbes: Przechodzimy dziś w Europie rewolucję technologiczną, którą Korea i Chiny mają już za sobą
Rynek detaliczny jest jednym z obszarów gospodarki, gdzie nowe technologie mają niezwykle widoczny wpływ na życie ludzi. Uwydatniła to pandemia Covid-19, w trakcie której konsumenci na całym świecie musieli zmienić swoje nawyki zakupowe.
Andrzej PieniakTydzień w Azji #96: W Azji dla Azji: o konsekwencjach nowej umowy handlowej
Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
RP: W poszukiwaniu alternatywnych szlaków dystrybucji pomiędzy Azją a Europą
Dotychczasowe lądowe szlaki handlowe łączące wiodące gospodarki azjatyckie - Chiny, Koreę i Japonię z Europą prowadziły przez Azję Centralną, Rosję i Ukrainę. Agresja Rosji na Ukrainę to zmieniła. Jakie są alternatywy i czy Polska na tym straci?
Jerzy OlędzkiAzjatech #145: Wodorowy vs. elektryk. Szykuje się starcie motoryzacyjnych gigantów
Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
Recenzja książki “Wojna o pieniądz”, czyli finansowa historia świata oczami Chińczyka
“Wojna o pieniądz”, pozwala przyjrzeć się postrzeganiu Chińczyków na finansową historię świata i ich przyczynowo-skutkowym wpływie na formowanie imperiów. Ukazuje, jak ważne jest analizowanie rozwiązań państw, które stały się mocarstwami. To wartościowa lekcja dla polskich decydentów.
Mateusz MoczyńskiKomisja Europejska daje jasny sygnał co do preferowanych źródeł energii, które mogą docelowo zastąpić import rosyjskich węglowodorów. Jednym z nich jest biometan.
Magdalena Sobańska-CwalinaJak nie rozpętać Trzeciej Wojny Światowej, czyli spór o Kaszmir – Gra strategiczna
Wyobraźmy sobie, że konflikt wokół Kaszmiru można rozwiązać. Wyobraźmy sobie, że można to zrobić na forum Szanghajskiej Organizacji Współpracy, której wszystkie państwa sporu są członkami. Instytut Boyma i Forum Młodych Dyplomatów zapraszają wspólnie do udziału w grze strategicznej.
Transcultural Winter School 2021 (8-12 listopada)
Tegoroczny projekt badawczy TSRG 2021, będący wspólną inicjatywą Leadership Excellence Institute Zeppelin (LEIZ) i Boym Institute, kontynuowany był w ramach Transcultural Winter School na Zeppelin University we Friedrichshafen, w dniach 8-12 listopada.
Tydzień w Azji #135: Pekin daje swoim prowincjom czerwone kartki za klimat
Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
Azjatech #170: Japonia zaakceptowała swój pierwszy lek na COVID
Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
Azjatech #7: Chiny rozwijają inteligentne technologie identyfikacji ludzi
Azjatech to cotygodniowy przegląd najważniejszych informacji o innowacjach i technologii w krajach Azji, tworzony przez zespół analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości. W tym numerze najświeższe wiadomości o technologiach z Chin, Izraela oraz Tajlandii.
Tydzień w Azji #184: Biznes szykuje się na wojnę o Tajwan. Powstają plany ewakuacji
Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.
1 lutego zakończył się trzynasty kongres Komunistycznej Partii Wietnamu. Owiane tajemnicą zgromadzenie, na którym 1,600 partyjnych delegatów co pięć lat wybiera nowe kierownictwo i wytycza przyszły kurs kraju, jest najważniejszym politycznym wydarzeniem w Wietnamie.
Waldemar JaszczykTydzień w Azji#15: Jaka przyszłość Sri Lanki po zamachach?
Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości. W tym numerze piszemy m.in o zamachach terrorystycznych na Sri Lance (w tym ich możliwych skutkach gospodarczych), inwestycjach w sektorze energetycznym Indonezji oraz nowych amerykańskich sankcjach wymierzonych w Iran.
Tydzień w Azji #90: Konflikt nowego premiera Japonii z Japońską Radą Nauki
Przegląd Tygodnia w Azji to zbiór najważniejszych informacji ze świata polityki i gospodarki państw azjatyckich mijającego tygodnia, tworzony przez analityków Instytutu Boyma we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości.